کتاب درمانی
این روزها عبارت «درمانی» را در پس کلمه‌های مختلفی می‌شنویم، درحالی‌که شاید نتوانیم چندان به آنها اعتماد کنیم. اما کتاب‌درمانی روشی قدیمی است که تعریف آن دامنهٔ گسترده‌ای دارد. در این روش با تشویق فرد به خواندن کتاب، از آثار درمانی کتاب خوانی بهره گرفته می‌شود.کتاب می‌تواند نقش آرام بخش، محرک یا خواب‌آور را داشته باشد. نوع و مقدار مصرف هم مهم است. شاید لازم باشد دست از رمان‌های شاد و سرخوش بردارید و داستان‌های کاوشگرانه و دردناک بخوانید. همچنین باید حواستان باشد که یک وقت اوِردُز نکنید!
امروزه کتاب درمانی شکل‌های مختلفی دارد: از کلاس‌های ادبیات در زندان‌ها گرفته تا کتابخوانی گروهی سالمندانی که دچار فراموشی هستند. هرچند کتاب‌درمانی بیشتر در حوزه پزشکی و با تمرکز بر کتاب‌های خودیاری دیده می‌شود، در چند سال اخیر، تأکید بر خود کتابخوانی به‌ویژه کتاب های داستانی بیشتر شده است. کتاب می‌تواند درمان دردهای گوناگونی ازجمله دل شکستگی یا تردیدهای شغلی باشد.
سابقه کتاب‌درمانی به یونان باستان برمی‌گردد: جایی که کتابخانه را مکانی برای درمان روح می‌دانستند. در پایان قرن نوزدهم، زمانی که فروید شروع به استفاده از کتاب در جلسات درمانی می‌کند، این روش شکلی به خود می‌گیرد.
پس از جنگ جهانی اول، برای سربازهای مضطرب از تجربه جنگ، کتاب تجویز می‌شد. آن زمان حتی به کتابدارها درباره پیشنهاد و ارائه کتاب به سربازها آموزش داده شد. در گذر زمان، کتاب‌درمانی در قالب‌های مختلف در بیمارستان‌ها و کتابخانه‌ها به کار گرفته شد. در سال‌های اخیر هم روانشناسان، مددکاران اجتماعی، خدمات‌دهندگان به سالمندان و پزشکان از آن به‌عنوان روش مؤثر درمانی استفاده می‌کردند.1
آثار مثبت کتاب خواندن
مطالعه بیخوابی را درمان می کند
ثابت شده است که مطالعه یکی از موثرترین راه ها برای آرامش و آمادگی برای خواب می باشد. نور موبایل و تلویزیون به مغز می گویند که اکنون زمان بیدار شدن است در حالی که خواندن کتاب در نور کم تاثیر کاملا متفاوتی دارد زیرا مغز تشخیص می دهد که اکنون زمان استراحت است.2مطالعه از ما انسانی لطیف و مهربان می سازد
هنگامی که کتابی را مطالعه می کنید به خصوص کتاب های داستان، از نظر احساسی به عمق داستان می روید و ارتباط احساسی با قهرمانان داستان برقرار می کنید. مطالعات نشان داده است کسانی که از نظر احساسی با داستان ارتباط برقرار می کنند در دنیای واقعی انسان های مهربان و دلسوزی هستند.2کتاب خواندن استرس را کاهش می‌دهد
یک کتاب خوب در چشم برهم زدنی شما را وارد دنیای دیگری بدور از تمام نگرانی‌ها و دغدغه‌هایتان می‌کند و بدین ترتیب باعث می‌شود اندکی از میزان استرس‌تان کاسته شود. براساس پژوهشی که دانشگاه Sussex انجام داده، تنها شش دقیقه مطالعه کتاب تا ۶۸ درصد میزان استرس را کاهش می‌دهد.دکتر لویس (Lewis) نوروپسیکولوژیست (روانشناس عصب شناس) شناختی در گفتگو با خبرگزاری تلگراف (Telegraph) گفت: غرق شدن و رها کردن خود در یک کتاب نهایت آرامش است؛ بخصوص در دوران بد اقتصادی که همگی به نوعی بدنبال فرار از واقعیت و انزوا هستیم.3
خواندن کتاب اطلاعات عمومی را افزایش می دهد
اگر می‌خواهید فردی باشید که درباره موضوعات و مسائل مختلف اطلاعات دارد، باید کتاب بخوانید و مطالعه کنید. لزومی هم ندارد که درباره موضوع خاص مهمی مطالعه کنید، هرچیزی که دم دستتان باشد و به اطلاعات‌تان اضافه می‌کند برای خواندن مناسب است.بیشتر افراد کتاب‌خوان اهل مطالعه آدم‌های جالب و جذابی هستند اما معمولا آن‌هایی که کتاب نمی‌خوانند جزو آدم‌های دوست‌داشتنی نیستند و همنشینی با آنها کسالت‌بار خواهد بود. هرچقدر اطلاعات و دانش بیشتری داشته باشید امکانات بیشتری برای مقابله با مشکلات زندگی در اختیارتان قرار می‌گیرد.3
مطالعه کارکرد مغز را تقویت می کند
تحقیقات نشان داده است که ما انسان ها پس از مطالعه باهوش تر می شویم.چند روز پس از پایان کتاب مغز ما تغییرات مثبتی را نشان می دهد. دانشمندان دریافته اند که بهبود در کارکرد مغز به دلیل ارتباطات شدید در مغز و تغییرات عصبی است که در حافظه عضلانی ایجاد می شود.2مطالعه کارکرد مغز را افزایش می‌دهد. تحقیقات نشان داده است که مطالعه بهبود حافظه، تمرکز و توانایی‌های شناختی دیگر را در افراد ارتقا می‌دهد.
همچنین، مطالعه یک فعالیت ذهنی است که به دنبال آن مغز به خواندن و فهمیدن مطالب جدید عادت می‌کند. با تمرین مطالعه، مغز به افزایش توانایی هایش در پردازش اطلاعات و بهبود عملکرد کلی ذهن می‌رسد.
از طرفی، مطالعه همچنین می‌تواند استرس را کاهش دهد و افراد را بهتر و شادتر کند. بنابراین، مطالعه به عنوان یک فعالیت مفید و مؤثر برای افزایش عملکرد و بهبود کیفیت زندگی ما محسوب می‌شود.
مطالعه افسردگی را از بین می برد
بر اساس یکی از تحقیقات اخیر مطالعه یکی از بهترین روش ها برای مبارزه استرس است. در این تحقیق بیمارانی که از کتاب راهنمای خودخوان برای از بین بردن استرس استفاده می کردند زودتر از کسانی که به کارشناس مراجعه می کردند توانستند استرس را در خود کاهش دهند.2
مطالعه کتاب دامنه لغات تان را افزایش می دهد
از دیگر فواید کتاب خواندن آن است که هرچه بیشتر مطالعه کنید، دامنه لغات‌تان بیشتر می‌شود. هرچه دامنه واژگانی گسترده‌تر و قوی‌تری داشته باشید، بهتر می‌توانید احساسات و تفکرات‌تان را بروز دهید.افرادی که بخوبی با انواع واژه‌های توصیفی از زبان استفاده می‌کنند همواره مورد تحسین بقیه قرار گرفته‌اند. این یک واقعیت است که توانایی خوب صحبت کردن روی سایرین تاثیر می‌گذارد و راه را برای ترفیع، پیشرفت، نقش‌های رهبری و دولتی هموار می‌سازد. محققان دانشگاه Santiago de Compostela اسپانیا به این نتیجه رسیدند که دامنه واژگانی غنی، زوال عقل را به تاخیر می‌اندازد. بنابراین هرچه دامنه واژگان شما گسترده‌تر باشد، احتمال سلامت روانی در سنین پیری بالاتر می‌رود.3
مطالعه کتاب یکی از بهترین روش‌هایی است که می‌تواند دامنه لغات شما را افزایش دهد. با خواندن کتاب‌هایی که در سطوح مختلف سختی نوشتاری قرار دارند، می‌توانید با کلمات جدید آشنا شوید و درک واژگان خود را بهبود ببخشید.
هنگامی که با کلمات جدید آشنا می‌شوید، می‌توانید آنها را به مجموعه لغات خود اضافه کنید و از آنها در نوشتار و صحبت کردن استفاده کنید. همچنین، خواندن کتاب‌های متنوع می‌تواند باعث شناخت بهتر ساختار جملات و استفاده درست از واژگان در متن شما شود.
برای افزایش دامنه لغات خود، می‌توانید با شروع به خواندن کتاب‌هایی در حوزه‌های مختلف آغاز کنید، از جمله رمان، تاریخ، علمی، فلسفی و غیره. همچنین، در هنگام خواندن، می‌توانید به کلماتی که نمی‌شناسید توجه کنید و به معنی آنها در دیکشنری یا در پیشینه تاریخی آنها جستجو کنید. با این کار، علاوه بر افزایش دامنه لغات، می‌توانید دانش خود را نیز افزایش دهید
خواندن کتاب مهارت های نوشتاری تان را بهبود می بخشد
وقتی دامنه واژگانی‌تان بهتر شود طبعا روی نوشتارتان نیز تاثیر می‌گذارد. افرادی که از تاثیر مطالعه بر مغز مطلع هستند و زیاد مطالعه می‌کنند بخصوص متون دقیق و موثق، با سبک‌های نوشتاری مختلف آشنا می‌شوند و به سبک نوشتاری خوبی برای خود دست خواهند یافت؛ چرا که بصورت نیمه ناخودآگاه تحت تاثیر کتاب‌های خوانده شده قرار می‌گیرند. هرچقدر بیشتر کتاب‌های با کیفیت‌تر بخوانید توانایی نوشتاری‌تان بهتر می‌شود.3مطالعه از بیماری آلزایمر زودرس جلوگیری می کند
کسانی که به خواندن کتاب و حل جدول کلمات متقاطع علاقه دارند کمتر مبتلا به بیماری آلزایمر می شوند. مغز هم مانند اعضای دیگر بدن نیاز به ورزش دارد و بهترین ورزش برای آن مطالعه می باشد.2خواندن کتاب با صدای بلند روابط شما با کودکتان را تقویت می کند
روانشناسان اذعان داشته اند که اگر با صدای بلند برای کودکانتان داستان بخوانید روابط خاصی با آن ها ایجاد خواهید کرد. بنابراین سعی کنید بیشتر برای کودکانتان کتاب بخوانید. البته ناگفته نماند که تلویزیون و هر فعالیت دیگری نمی تواند به این اندازه تاثیرگذار باشد.2مطالعه کمک می کند که با مشکلات مالی مقابله کنید
بر اساس آمار سواد 43 درصد از کسانی که سواد خواندن و نوشتن ندارند در مقایسه با 4 درصد انسان های باسواد در فقر به سر می برند.2کتاب خواندن مسری است
در نهایت یکی دیگر از فواید مطالعه کردن آن است که می‌دانید مطالعه شما می‌تواند تاثیرات ثانویه‌ای داشته باشد، مخصوصا اگر دارای فرزند باشید. زمانی که افراد پیرامون شما مطالعه می‌کنند، به احتمال زیاد شما هم این کار را انجام خواهید داد.شما می‌توانید از این امر برای خواندن کتاب برای کودکان خود بهره ببرید. طبق گزارشی از Scholastic، خواندن کتاب برای کودکان در دوران ابتدای مدرسه آنها می‌تواند باعث شود که آنها در آینده به مطالعه بیشتری بپردازند.3
پی‌نوشت‌ها
1.www.chetor.com
2.www.iribnews.ir
3.www.fatemi.ir
