اختلال کم‌توجهی بیش ‌فعالی (ADHD) چیست؟

اختلال کم‌‌توجهی بیش‌ فعالی یا ADHD، اختلالی است که حتما در مورد آن شنیده‌اند ولی ممکن است تصور کنید که این اختلال فقط در مورد کودکان است و بزرگسالان به چنین اختلالی دچار نمی‌شوند. بزرگسالان هم مانند کودکان دچار این اختلال می‌شوند و حدود ۴ تا ۵ درصد از بزرگسالان در آمریکا به این اختلال مبتلا هستند. البته تعداد کمی از افراد، این اختلال در آنها تشخیص داده می‌شود و تحت درمان قرار می‌گیرند.1

چه کسانی به بیش‌ فعالی بزرگسالان دچار می‌شوند؟

هر فردی که در کودکی با این اختلال مواجه بوده، در بزرگسالی نیز با آن دست‌به‌گریبان است. ممکن است در برخی از آنها این بیماری در کودکی تشخیص‌داده نشده باشد و همچنین تحت درمان قرار نگرفته باشند و بعدها در زندگی به مرور زمان این بیماری در افراد بزرگسال تشخیص‌ داده شود.

با وجود اینکه تعداد زیادی از کودکان مبتلا به این اختلال، این مرحله را پشت سر می‌گذارند، ۶۰ درصد از آنها در بزرگسالی هنوز این اختلال را تجربه می‌کنند.1

علائم کم توجهی – بیش فعالی

اختلال کم توجهی/ بیش فعالی، اختلال کم توجهی ( ADD ) و بیش فعالی نیز نامیده می شود. اما ADHD بزرگسالان بهترین واژه برای چنین شرایطی است. این واژه حاوی دو جنبه اصلی از این شرایط است: نبود توجه کافی و رفتارهای بیش فعالی و تکانشی.

اختلال ADHD بزرگسالان علایمی دارد که شامل موارد زیر است:

مشکل در تمرکز و توجه

بی قراری

بیش فعالی

مشکل در اتمام تکالیف

بی نظمی

تحمل بسیار پایین در ناکامی ها

نوسانات خلقی مکرر

زود جوش بودن

مشکل در مواجهه با استرس

روابط بی ثبات و متشنج

بیشتر افراد بزرگسالی که دارای ADHD هستند از وجود این اختلال آگاهی ندارند. آنها تنها فکر می کنند که وظایف روزمره می تواند چالش برانگیز باشد. اینگونه افراد در تمرکز کردن و اولویت قائل شدن در کارهای خود مشکل دارند و همین امر موجب می شود ملاقات ها و یا برنامه های اجتماعی خود را فراموش کنند.

ناتوانی در کنترل هیجانات ممکن است به اشکال مختلفی همچون ناتوانی در منتظر ماندن در صف اتوبوس و یا نوسانات خلقی بروز کند. همه افراد بزرگسالی که از این اختلال رنج می برند در کودکی خود نیز این اختلال را به همراه داشته اند حتی اگر خودشان هرگز در مورد این موضوع هیچ گونه آگاهی نداشته باشند.

نشانه های این اختلال در برخی از افراد بزرگسال ممکن است با گذشت زمان و بالا رفتن سن کاهش پیدا کند در حالیکه برخی دیگر همین نشانه ها را در دوران بزرگسالی نیز به همراه خود خواهند داشت و حتی این شرایط ممکن است بدتر شود.2

مشکلات و پیامدهایی که بیش فعالی در بزرگسالان به وجود می‌آورد

اغلب بزرگسالان مبتلا به اختلال بیش فعالی موارد زیر را تجربه می‌کنند:

افسردگی

اضطراب

خستگی مزمن

فراموشی

کمبود اعتماد به نفس

ناتوانی در کنترل خشم

مشکلات در محیط کار

رفتارهای تکانشی و پرخاشگری

نوسانات خلقی

انگیزه بسیار پایین

پریدن از یک شاخه به شاخه دیگر

مشکلات در زندگی زناشویی و روابط عاطفی. احتمال ابتلا به بیش فعالی جنسی در این افراد وجود دارد.

به صورت مداوم شغل خود را تغییر می‌دهند.3

بیش فعالی بزرگسالان چطور تشخیص داده می‌شود؟

برای تشخیص این اختلال به روانپزشکی مراجعه کنید که در زمینه‌ی درمان و تشخیص بیش فعالی بزرگسالان تجربه داشته باشد. پزشک ممکن است:

از شما درخواست کند که یک تست فیزیکی بدهید تا اطمینان حاصل کند که سایر مشکلات پزشکی، باعث ایجاد علائم بیش فعالی نشده باشد.

چند آزمایش خون تجویز کند.

آزمایش‌های روان‌شناسی را توصیه کند.

از شما سؤالاتی در مورد سوابق پزشکی‌تان بپرسد.

درحالی‌که متخصصان، سن خاصی برای تشخیص اولین علائم بیش فعالی بزرگسالان تعیین نمی‌کنند، ولی در این نکته با هم توافق دارند که در بزرگسالی، این اختلال، ناگهانی به‌وجود نمی‌آید. به همین دلیل است که معمولا پزشکان از شما در مورد رفتارها و هر علائمی که در کودکی داشته‌اید سؤالاتی می‌پرسند. برای این منظور ممکن است موارد زیر را انجام دهند و سؤالاتی از این قبیل بپرسند:

سوابق تحصیلی شما را بررسی می‌کنند و اگر توضیحاتی در مورد رفتار شما در مدرسه وجود داشته باشد، آنها را بررسی می‌کند. برای مثال سابقه‌ی عدم تمرکزحواس و بی‌توجهی یا عدم موفقیت علی‌رغم توانایی و استعداد لازم.

پزشک ممکن است با والدین شما در این مورد مشورت کند تا متوجه شود که آیا در کودکی علائم بیش فعالی داشته‌اید یا خیر.

کسانی‌که دچار اختلال بیش فعالی هستند ممکن است مشکلاتی در برقراری ارتباط با بچه‌ها در مدرسه داشته‌اند یا معلم‌ها به سختی می‌توانستند به آنها چیزی بیاموزند. احتمالا جزء افرادی هستند که در دوران مدرسه معلم، آنها را جلوی کلاس می‌نشاند. پزشکان در مورد سابقه‌ی این بیماری در خانواده‌ی شما نیز سؤالاتی می‌‌پرسند. این سؤال می‌تواند کمک زیادی در تشخیص بیماری باشد، چون به‌نظر می‌رسد که این مشکل به‌صورت ژنتیکی در بعضی خانواده‌ها بیشتر است.1

راه‌های کنترل بیش فعالی در بزرگسالان

برای کنترل بیش فعالی در بزرگسالی با استفاده از تمرینات و تکنیک‌هایی که در ادامه بر کاهش عوارض بیش فعالی شرح داده ایم می‌توانید وابستگی خود را به داروهای مختص بیش فعالی کم کنید. به دلیل عوارض جانبی داروها درمانگر برای کنترل نشانه‌های بیش فعالی روش‌های زیر را توصیه می‌کنند.

1 – سازماندهی و بیش فعالی در بزرگسالان

ویژگی اصلی بیش فعلی و کمبود توجه، نداشتن تمرکز و بهم ریختگی در فعالیت‌ها است. برای اینکار باید یاد بگیرید که وظایف را به بخش‌های کوچک تقسیم کرده و یک رویکرد منظم و سیستماتیک برای انجام کارها انتخاب کنید. با استفاده از برنامه‌های روزانه و ماهانه همه چیز می‌تواند منظم‌تر و قابل کنترل‌تر شود.

_ وسایل، عادات و وظایف خود را دسته بندی کنید.

_ برای هر وسیله، جای مخصوص مشخص کنید.

_ مرتب از برنامه روزانه و تقویم استفاده کنید.

_ برای یادآوری رویدادها، روی موبایل یا تقویم، علامت و هشدار بگذارید.

_ هیچ کاری را به عقب نیاندازید و بلافاصله وظایف خود را انجام دهید.

2 – مدیریت زمان و تعهد به برنامه

مشکل مدیریت زمان یکی از ابتدایی‌ترین نشانه‌های بیش فعالی است. سعی کنید به تعویق انداختن کار‌ها را کم کنید و وقتی مشغله ای دارید کارهای بیهوده انجام ندهید. بسیاری از بزرگسالان مبتلا به بیش فعالی زمان زیادی را صرف یک کار می‌کنند، به نحوی که به هیچ کار دیگر نمی‌رسد. این مسائل ممکن است شما را آزار دهد و دیگران را خسته کند. راه حل‌های مدیریت زمان و برنامه ریزی:

_ همیشه یک ساعت مچی داشته باشید و از آن استفاده کنید.

_ از تایمر استفاده کنید و برای هر کار زمان مشخصی بگذارید.

_ برای فکر کردن به چیزی که نیاز دارید و کارهایی که باید انجام دهید زمان بیشتری بگذارید.

_ قرارها را 15 دقیقه زودتر از چیزی که هستند بگذارید.

- اولویت بندی داشته باشید

از آنجا که مبتلایان به بیش فعالی به راحتی حواسشان از موضوعی پرت می‌شود، برای تکمیل وظایف و کارهای خود باید تلاش کنند. مهمترین وظیفه خود را مشخص کرده و روی آن بمانید. فقط یک بار تصمیم بگیرید و تا تمام نشدن کار از آن دست نکشید. پروژه‌های بزرگ را به بخش‌های کوچک تقسیم کنید و در مرحله آخر مهارت نه گفتن را بیاموزید.

3 – مدیریت پول و قبوض و صورتحساب‌ها

یک چالش بزرگ برای مبتلایان به بیش فعالی و کمبود توجه، مدیریت پول است. این افراد معمولا به زمان زیاد، کاغذ زیاد و توجه به جزئیات نیاز دارند برای همین خیلی از موسسات تمایل به کارکردن با آنها را ندارند. برای کنترل منابع مالی اقدامات زیر را می‌توانید انجام دهید:

_ کنترل کردن دخل و خرج به وسیله نوشتن تمام هزینه‌ها در یک ماه و حذف هزینه‌های غیرضروری

_ از دور زدن قوانین خود بپرهیزید و بیش از دارایی خرج نکنید.

_ یک سیستم مدیریت پول ایجاد کنید. نرم افزارهای موبایل یا یک سررسید تهیه کنید.

_ برای پیشرفت‌ها به خود پاداش دهید و برای اشتباهات، خود را تنبیه کنید.

4 – بیش فعالی در بزرگسالان و تمرکز روی شغل

برای مبتلایان به بیش فعالی ماندن در یک مکان ثابت برای ساعت‌ها و یک شغل ثابت برای مدت طولانی سخت است. بنابراین باید خود را وارد یک چالش کنند.

_ دفتر و میز کار خود را مرتب و سازماندهی کنید.

_ برنامه روزانه را جلوی چشمان قرار دهید.

_ از کد گذاری و رنگ‌های مختلف برای یادآوری استفاده کنید.

_ وظایف مهم‌تر را در اولویت قرار دهید.

_ مسائل و افرادی که حواس شما را پرت می‌کنند کنار بگذارید.

_ ایده‌هایی که به ذهنتان می‌رسد را در جایی یاد داشت و برای بعد بگذارید.

_ برای جلوگیری از خستگی، طبق برنامه تحرک و ورزش داشته باشید.

5 – مدیریت استرس و بهبود روحیه

تکانشگری و بی نظمی بیش فعال‌ها، ممکن است در خواب، تغذیه و زندگی روزمره اختلال ایجاد کرده و آن‌ها را آزار دهد. بنابراین برای مدیریت این فشار‌ها باید برخی از نکات را رعایت کرد:

_ داشتن تغذیه سالم و کافی

_ خواب کافی و منظم

_ ورزش منظم به عنوان مهمترین راهبرد کاهش استرس

_ ترک عادات ناسالم

_ از مصرف کافئین در اواخر روز خودداری کنید.

_ تمرین‌های ذهن آگاهی و تمرکز را به کمک یک روانشناس تهیه و انجام دهید. برای کاهش استرس و بی‌قرای خود بهتر است از مشاوره کنترل استرس کمک بگیرید.3

پینوشتها
1.www.chetor.com
2.www.darmankade.com
3.www.honarehzendegi.com