نفخ بعد از زایمان

بدن یک زن در دوران بارداری و بعد از آن تغییرات زیادی را تجربه می کند. پس از زایمان نیز طبیعی است که فرد متوجه تغییراتی در حرکات روده خود شود. این تغییرات ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• نفخ بعد از زایمان

• احساس دل درد ناشی از تجمع گاز

• حرکات غیرارادی یا مدفوع شل

• یبوست

این تغییرات ممکن است رخ دهد خواه فرد زایمان واژینال داشته باشد یا سزارین.1

علت نفخ بعد از زایمان

نفخ بعد از زایمان دلایل مختلفی دارد. در ادامه به علل احتمالی آن اشاره می‌کنیم.

آسیب دیدن کف لگن

کف لگن در دوران بارداری فشار زیادی را تحمل می کند. ماهیچه بالابرنده مقعد حین زایمان منبسط و یا حتی پاره می شود. این آسیب، بی اختیاری مقعد را به دنبال دارد. تقریبا نصف زنانی که هنگام زایمان در این ناحیه آسیب می بینند، دچار تغییراتی در عادت مزاجی خواهند شد.

این تغییرات شامل موارد زیر است:

احساس نیاز فوری به تخلیه روده (به محض این که احساس نیاز به عمل تخلیه در فرد شکل می گیرد، باید آن را دفع کند)

بی اختیاری مقعد

کنترل نداشتن روی باد معده

کنترل نداشتن روی اسهال، مخاط یا مدفوع

این علائم، مخصوصا نفخ، طی چند ماه اول بعد از زایمان طبیعی از همه شایع تر است.

محققان سوئدی دریافتند زنانی که بیش از یک فرزند دارند به مرور زمان با بی اختیاری شدیدتر مقعد رو به رو خواهند شد. اگر بعد از گذشت ۹ ماه از زایمان هنوز علامت دارید، احتمالا درصورت عدم مداخله این مشکل ادامه خواهد داشت.

یبوست

آیا دل پیچه دارید؟

احتمالا تاثیر یبوست است. چه به صورت طبیعی زایمان کنید چه سزارین، کند شدن حرکت روده به مدت چند روز بعد از زایمان طبیعی است. اما ممکن است یبوست بیشتر طول بکشد.

از جمله علائم یبوست می توان به موارد زیر اشاره کرد:

دفع نامنظم

سفت بودن مدفوع

نفخ

دل درد

زور و فشار هنگام تخلیه

احساس می کنید روده کاملا تخلیه نشده است

اگر عمل سزارین انجام داده باشید، پزشک مکمل آهن تجویز می کند. آهن هم در بروز یبوست نقش دارد. اگر یبوست بیشتر از ۳ یا ۴ روز ادامه داشته باشد، باید با پزشک تماس بگیرید. بعضی از مسکن ها نیز احتمال یبوست را بالا می برند.

رژیم غذایی و سبک زندگی

اگر فرزندتان بزرگ شده، احتمالا علت تداوم نفخ بعد از زایمان به رژیم غذایی برمی گردد. غذاهای سرشار از فیبر میزان باد معده را بالا می برند. بررسی کنید ببینید آیا از غذاهای نفاخ زیر استفاده کرده اید یا خیر:

لوبیا

محصولات لبنی

غلات کامل (به جز برنج)

سبزیجاتی مانند کلم بروکسل، مارچوبه، گل کلم، بروکلی و کلم

میوه هایی مثل سیب، هلو، گلابی و آلو

نوشیدنی هایی مثل نوشابه، آب گازدار و آبجو

آب نبات، مخصوصا آب نبات حاوی سوربیتول

پیاز

آدامس

غذاهای فراوری شده، مخصوصا غذاهای حاوی فروکتوز و لاکتوز

باد معده ناشی از مصرف غذاهای فوق به این معنی است که ممکن است مشکل دیگری داشته باشید پس با پزشک صحبت کنید. مثلا، اگر لبنیات باعث ایجاد نفخ در شما می شود، احتمالا به لاکتوز حساسیت دارید.

بسیاری از غذاهای نفاخ بخشی از رژیم غذایی سالم را تشکیل می دهند پس قبل از حذف غذاهای خاص با پزشک مشورت کنید.2

علائم غیر عادی نفخ بعد از زایمان

باد معده بیش از حد خجالت آور یا ناخوشایند است. اگر به تازگی زایمان کرده اید، درصورت دل درد شدید حتما به پزشک اطلاع دهید. در موارد نادر، ممکن است درد ناشی از عفونت رحم را با درد نفخ اشتباه بگیرید.

از جمله علائم عفونت می توان به موارد زیر اشاره کرد:

خونریزی که مدام شدیدتر می شود

ترشح غیرعادی واژن

تب بالای ۳۸ درجه سانتی گراد

درد شدید زیر شکم

حالت تهوع یا استفراغ

در غیر این صورت، اگر یبوست بعد از زایمان بیشتر از ۳ یا ۴ روز طول کشیده است، با پزشک تماس بگیرید. اگر علائم بی اختیاری مقعد دارید، بهتر است معاینه شوید. همچنین برای رد موارد زیر به پزشک مراجعه کنید:

حساسیت غذایی

حساسیت به لاکتوز

بیماری سلیاک

سایر مشکلات غذایی که باعث ایجاد نفخ می شود

اگر نگرانی یا مشکل دیگری ندارید، باد معده موضوع خوبی است که در ویزیت بعد می توانید به آن اشاره کنید.3

چه موقع برای نفخ بعد از زایمان باید به پزشک مراجعه کنیم؟

اگر فردی علائم بی اختیاری مقعدی مانند از دست دادن کنترل مدفوع را در ادامه نفخ بعد از زایمان تجربه کرد، باید به پزشک مراجعه کند.

از دست دادن کنترل حرکات روده به این معنی است که شاید فرد دچار آسیب به عضلات کف لگن یا آسیب مقعدی شده باشد. اگر فردی بیش از چند روز دچار یبوست است، باید به پزشک مراجعه کند.

به طور کلی نفخ بعد از زایمان که بدون علائم دیگری اتفاق می افتد، معمولاً نیازی به درمان ندارد. بسیاری از افراد نفخ بعد از زایمان را تجربه می کنند که معمولاً به خودی خود و یا به دنبال تغییر در رژیم غذایی برطرف می شود.1

راه های درمان نفخ بعد از زایمان

اگر بعد از چند ماه اول باد معده برطرف نشود یا تشدید شود، لازم است درمورد روش های درمان با پزشک صحبت کنید. روش درمان به علائم و علت باد معده بستگی دارد.

ممکن است پزشک برای تسکین یبوست به شما پیشنهاد دهد در رژیم غذایی خود تغییر ایجاد کنید یا از مسهل استفاده کنید. در صورت نیاز، می توانید دو تا سه بار در روز ۱۰۰ میلی گرم کولاک مصرف کنید. این دارو بدون نسخه قابل خریداری است.

بهتر است برای درمان بی اختیاری مقعد با راهنمایی پزشک ورزش های مخصوص کف لگن را امتحان کنید. ممکن است پزشک شما را به فیزیوتراپ ارجاع دهد تا ورزش های مخصوص تقویت عضلات و بهبود کنترل رابه شما آموزش دهد.

درمان های خانگی

با برخی از روش‌های خانگی و بدون نیاز به دارو می‌توان برخی از عوارض نفخ بعد از زایمان را کاهش دهید:

درمان یبوست

نفخ ناشی از یبوست ناخوشایند است اما با چند روش خانگی می توانید این وضعیت را بهتر کنید:

مایعات، از جمله آب، زیاد بنوشید (روزی حداقل ۸ تا ۱۰ لیوان)

هر صبح نوشیدنی گرم، مثل چای گیاهی یا آبلیمو داغ، بنوشید.

تا جایی که می توانید استراحت کنید. با این که سخت است، سعی کنید وقتی بچه خوابیده، شما هم بخوابید.

رژیم غذایی سرشار از فیبر. ازجمله سبوس، میوه، سبزیجات و غلات کامل.

آلو بخورید که خواص ملین آن طبیعی و متعادل است.

اگر سایر روش ها جواب نمی دهد، از ملین یا مسهل های خفیف (مثل کولاک) استفاده کنید.

برای درمان یبوست بعد از سزارین می توانید اقدامات زیر را انجام دهید:

تا وقتی که یک یا چند بار بعد از زایمان عمل دفع انجام نداده اید، مکمل آهن مصرف نکنید.

روزی چند بار، هر بار ۱۰ دقیقه، در خانه راه بروید.

به جای استفاده از مسهل، تاثیر ایبوپروفن را امتحان کنید.

روی شکمتان کیسه آب گرم بگذارید.

تغییر رژیم غذایی

آیا فکر می کنید علت نفخ غذاهایی است که مصرف می کنید؟ آزمون و خطا کنید. غذاهای مصرفی خود را یادداشت کنید تا ببینید کدام غذاها باد معده را بیشتر یا کمتر می کند. اگر متوجه الگوی خاص شدید، یا از خوردن این غذاها بپرهیزید یا درمورد حساسیت غذایی با پزشک صحبت کنید.

تغییر رژیم غذایی، پیاده روی و انجام ورزش کگل از جمله راه‌های درمان خانگی نفخ بعد از زایمان محسوب می‌شود.

ورزش های مخصوص بی اختیاری مقعد

همچنین می توانید با انجام موارد زیر عضلات کف لگن را در خانه تقویت کنید:

از پزشک یا پرستار بخواهید روش های انجام ورزش کگل را به شما آموزش دهد. گاهی به سختی می توان عضله درست را پیدا کرد.

در موقعیت مناسب و راحت بایستید یا بنشینید.

وانمود کنید دارید جلو دفع ادرار یا مدفوع را می گیرید. این ناحیه عضله کف لگن است که در ران یا شکم نیست.

حداقل سه بار در روز این تمرین را انجام دهید. هربار باید ۱۲-۸ بار ماهیچه را منقبض کنید و به مدت ۸-۶ ثانیه نگه دارید.

سعی کنید هفته ای ۴-۳ بار این تمرین را انجام دهید.

نتیجه فورا قابل مشاهده نیست. ممکن است ماه ها طول بکشد تا متوجه تغییر شوید.

شما می توانید هر جا، بدون این که کسی بفهمد، این ورزش را انجام دهید. بعضی از افراد هربار که در ترافیک گیر می کنند یا هربار که تلویزیون تبلیغات می دهد، این کار را انجام می دهند. اگر انجام این تمرین در ابتدا دشوار است، با تمرین های کم شروع کنید تا راه بیفتید.3

پینوشتها
1.www.niniplus.com
2.www.drnargesaliyan.ir
3.www.darmankade.com