پيشنهادي که آنها نمي توانند رد کنند

چکيده :
 

درباره نفوذ سازمان سيا برهاليوود ،چندين دهه است که داستان هاي زيادي بر سر زبان هاست .اما در همين يکي دو دهه گذشته بود که چگونگي اين نفوذ و ميزان تأثير گذاري سياست هاي سيا بر فيلم هاي توليدي توسط هاليوود ،شکلي مستند روشن شده و در قالب کتاب ها و مقالات مختلف در اختيار افکار عمومي آمريکا و جهانيان قرار گرفته است .
همه کساني که به تماشاي فيلم مي نشينند ،چيزهايي درباره جاذبه جاسوس ها در هاليوود مي دانند .
از تريلرهاي جاسوسي پس از جنگ هيچکاک گرفته تا داستان هاي روزگار جنگ سرد نظير «دريدن پرده » تا هراس پارانويدي دهه 1970که سيا در فيلم هايي همچون «سه روز کندور »به عنوان سازماني که بر آن کنترلي نيست ،به تصوير کشيده مي شد تا زمان حاضر به سه گانه «بورنه » و «بدنه دروغ ها» ي ريدلي اسکات که به زودي بر پرده خواهد آمد ،فيلم سازان هميشه دوست داشته اند که پا توي کفش جاسوس ها کنند .
اما آنچه بسياري نمي دانند اين است که جاسوسان نيزبسيار دوست دارند پا توي کفش فيلم سازان کنند ،در واقع ،داستان دخالت سيا درهاليوود ، يک قصه فريبکاري و خرابکاري است که اگر روي پرده بيايد ،آن قدر عجيب از کار در خواهد آمد که هيچ کس آن را باور نخواهد کرد .
بدنه دروغ ها
سال نمايش 2008
کشور توليد کننده :آمريکا
زمان :128دقيقه
کارگردان :ريدلي اسکات
الگوي اين قبيل فيلم ها ،علني بودن عملکرد وزارت دفاع است اما رابطه آن با هاليوود ،به ندرت عمومي شده است ،پنتاگون چندين دهه است که به فيلم سازان مشاوره مي دهد و نيروهاي انساني و سخت افزاري -از جمله ناوهاي هواپيمابر و هلي کوپترهاي رزمي - دراختيار آنها قرار مي دهد .تمام آنچه که در قبال اين کار از فيلم سازان خواسته مي شود اين است که از نيروهاي مسلح آمريکا چهره خوبي ارايه شود . به همين خاطر ، در فيلم قبلي اسکات «سقوط شاهين سياه » مي بينيم ، شخصيتي که بر مبناي يک شخصيت واقعي پرداخته شده بود و يک متجاوز به کودک نيز بود ،وقتي که بر پرده سينما ظاهر شد ، اين بخش از پيشينه او مفقود شد .
مهم نيست که رفتار هاليوود با نيروهاي مسلح چقدر تنگاتنگ بوده است ،اما اين اتفاق دست کم در حوزه عرصه عمومي رخ داده است .ولي اين حرف را درباره ارتباطات سيا با پيشينه سينما نمي توان زد .تا سال 1996که سيا با کمي معرکه گيري اعلام کرد که يک «دفتر روابط با صنايع سرگرمي ساز » را تشکيل داده که با يک ظرفيت مشاوره اي بزرگ با فيلم سازان همکاري خواهد داشت ،اين حرف را نمي شد زد . سرپرستي اين دفتر به چيس براندون سپرده شد که به مدت بيست و پنج سال در واحد خدمات مخفي نخبه سيا به عنوان يک مأمور عمليات سري خدمت کرده بود . اين فرد را نمي توان جزو اهالي سينما دانست . هر چند که ارتباطاتي باهاليوود نيز دارد :او پسر عمه تامي لي جونز است .
اما اين همکاري نصفه و نيمه به رسميت شناخته شده در طول دوازده سال گذشته ، در پي دهه ها تداوم نفوذ عميقاً ريشه دار اما نامرئي سيا بر هاليوود رخ داده است . چگونه امکان داشت جز اين باشد ؟ همان طور که مأمور پيشين سيا باب بير -که کتاب هاي مربوط به دوران همکاري او با آژانس - مبنايي براي فيلم «سيرانيا» محسوب مي شد - به ما مي گويد : «تمام اين افرادي که استوديوها را اداره مي کنند ،به واشنگتن مي روند ، با سناتورها مي نشينند و با مديران سيا و تمام کساني که دستي دراين کار دارند ،نشست و برخاست مي کنند ».
براي اين ادعاهاي او شواهدي مستند نيز وجود دارد :لوئيجي لوراسچي در اوايل دهه 1950،رئيس سانسور خارجي و داخلي «پارامونت » بوده است .به تازگي کشف شده که او براي سيا نيز کار مي کرده است و در گزارش هاي ارسالي خود توضيح مي داده است که چگونه به منظور بهبود تصوير آمريکا در فيلم هايي که در خارج از کشور به نمايش در مي آمده اند ،سانسور اعمال مي شده است .
گزارش هاي لوراسچي اين نکته را نيز فاش مي کند که او چندين فيلم ساز را تشويق کرده تا «کاکا سياه هايي خوش لباس و آراسته » را در فيلم هايشان تعبيه کنند تا با تبليغات اتحاد جماهير شوروي درباره روابط نژادي مسأله دار در ايالات متحده ، مقابله کنند .اگرچه برداشت شوروي ها تقريباً به حقيقت نزديک تر بود .
فعاليت هاي لوراسچي فقط و فقط نوک اين کوه يخ به شمار مي رود .براي مثال ، گراهام گرين انکار کرده است که اقتباس سال 1958از رمان او (آمريکايي آرام ) که داستان آن در ويتنام مي گذرد را به عنوان «فيلمي تبليغاتي براي آمريکا» توصيف مي کنند . ادي مورفي نقش اول چهره مورد نظر گرين را که به شکل خطرناکي جاه طلب است بازي نکرده است -که اعتقاد او به عادلانه بودن سياست هاي خارجي آمريکا به او اجازه مي دهد تا پيامدهاي دهشت بار اعمال خود را ناديده بگيرد -بلکه نقش يک قهرمان ساده را ايفا مي کند . روزنامه نگار انگليسي بدبيني که نقش او را مايکل رجريو ايفا مي کند ،درعوض مردي است که قطب نماي اخلاقي او فقط يک جهت را نشان مي دهد . بخشي از شخصيت آمريکايي گرين براساس مأمور اسطوره اي سيا در ويتنام ،سرهنگ ادوارد لنسديل پرداخته شده است .با اين حساب ،چگونه است که لنسديل ،کارگردان فيلم ،جوزف مانکه ويچس را تشويق کرده تا فيلم نامه را در راستاي سازگاري بيشتر با اهداف او تغيير دهد .
اما سيا خط مشي را در اختيار فيلم سازان قرار نمي دهد .اين سازمان حتي پول نيز به آنها پيشنهاد مي کند .در سال 1950،اين سازمان ،حقوق رمان «مزرعه حيوانات »جرج اورول را خريداري کرد و بعد در سال 1954،سرمايه لازم بايد ساخت نسخه انيميشني انگليسي اين فيلم را فراهم کرد . درباره نقش سيا در هاليوود ،مدت هاست که شايعاتي وجود دارد ،اما فقط در طول دهه گذشته بوده که اين شايعات به اثبات رسيده و حکايت نقش سيا در هاليوود ،در کتاب دانيل ليب ،«براندازي اورول »بازگفته شده است .
اين روزها معمول ترين راه هايي که سيا با کمک آن نفوذ خود را بر هاليوود گسترش مي دهد ، راه هاي مستقيمي همچون تأمين سرمايه و سرمايه گذاري در ساخت فيلم ها يا بازنويس فيلم نامه ها نيست ، بلکه پيشنهاد ارايه کمک در موضوعات بايد واقع نمايي هر چه بيشتراست .اين کار از طريق ايفاي نقش مشاور فيلم ها از سوي مأموران پيشين سيا انجام مي پذيرد ،هر چند که امکان دارد بعضي فکر کنند ،آيا به راستي چيزي تحت عنوان «مأمور سابق » وجود دارد يا نه .همان گونه که مأمور پيشين سيا ليندزي موران و نويسنده کتاب « انفجار پوشش من » اشاره کرده است ،سيا معمولا از ماموران سابق خود مي خواهد که وظايفي را براي کارفرماي پيشين خود انجام دهند .
به اين تريتب ،زماني که CBSدر حال ساخت مجموعه تلويزيوني «آژانس »(که حتي فيلم نامه آن توسط يک مأمور پيشين نوشته شده ) در سال 2001بود ، اين شبکه با هيچ مشکلي براي دريافت کمک هاي رسمي اين سازمان ها مواجه نشد . آژانس به همين اندازه براي تام کلانسي رمان نويس که پس از انتشار «شکار براي اکتبر سرخ » به مقرسيا دعوت شد ،سودمند بود ، دعوتي که به طور منظم بارها تکرار شد. در نتيجه ، وقتي «پول ترس » کلانسي در سال 2002به فيلم درآمد ، سيا با خوشحالي سازندگان اين فيلم را براي يک گردش شخصي از مقر آن به لانگلي برد و به بن افلک بازيگر پيشنهاد کرد که ترتيب دسترسي او را به تجزيه و تحليل هاي سازمان بدهد .وقتي فيلم برداري شروع شد ، براندون به سمت مشاور گماشته شد ؛ نقشي که در حين ساخت مجموعه تلويزيوني پر زرق و برق Alisنيز براي او تکرار شد .
مأمور پيشين ميلت بيردون در دو کار پر اکشن با موضوع جاسوسي ،نقش مشاور رابرعهده گرفت. فيلم سال 2006رابرت دنيرو «چوپان خوب » که گفته مي شود نسخه اي نزديک به داستان رئيس مشهور اداره ضد جاسوسي جيمز جيسون آنجلتون است و نيز «جنگ» چارلي ويلسون ،داستان اقدامات مخفيانه آمريکا بايد تأمين تسليحات مجاهدين افغان در طول اشغال اين کشور توسط شوروي در دهه هشتاد است . در عالم واقعيت ،اين داستاني بود که به پاياني ناخوشايند ختم شد ، چراکه جنگجويان آزادي افعانستان ،به زايمان تروريست هاي القاعده کمک گردند . اما در فيلم چنين موضوعي مطرح نمي شد .
همان طور که بيردون - که مأمورمسئول سيا براي رساندن تسليحات به افغان ها بوده -اندکي قبل از نمايش اين فيلم اشاره کرده ،«اين فيلم اين انگاره را کنار مي گذارد که به دليل عملکرد ما در تأمين تسليحات افغان ها بود که با يازده سپتامبر مواجه شديم ».
اظهار نظر بيردون ،سرنخي را در اختيار ما مي گذارد از يک دليل واقعي ، که چرا سيا علاقمند به ارائه مشاوره به هاليوود است . سرنخي که پل کلبو رايزن کل مشترک سابق سيا - که مقامي بسيار ارشد در لانگلي محسوب مي شود -آن را شفاف تر مي کند . در سال 2007کلبو در کالج «حقوق لينچبرگ » در ويرجيانا -که به سمت استاديار دانشياري آنجا منصوب شده - به سخنراني درباره روابط سيا با هاليوود پرداخت . روزنامه نگاري که در اين سخنراني حضور داشت (و حالا تمايل دارد که ناشناس بماند ) گزارش کرد که کلبو درباره فيلم سال 2003آل پاچينو /کالين فارل يعني «استخدام »سخن گفته است . او گفته که در تمام مدت فيلم برداري اين فيلم ، يک مأمور سيا به عنوان «مشاور » در کنار فيلم حضور داشته است ؛ هر چند که شغل واقعي او گمراه کردن فيلم سازان بوده است نه راهنمايي آنها .اين روزنامه نگار به نقل از کلبو گفته است :«ما دوست نداريم هاليوود تا اين اندازه به حقيقت نزديک شود ».
اگرچه بسيار عجيب است ،اما کلبو در ايميل مفصلي که براي ما ارسال کرده است ، گفتن چنين حرفي را به شدت تکذيب کرده و گفته است که او «گفت و گوهاي بسيار خاصي را با مديران ارشد سيا به ياد آورده ،مبتني براينکه تاکنون هيچ کس از تأثير محتواي فيلم ، چنين تصوير غلطي را ارايه نداده است ؛هيچ وقت .» اگر چه اين روزنامه نگار گزارش اوليه خود را تأييد کرد . کلبو از بحث بيشتر پيرامون اين موضوع خودداري کرد .
بنابراين در کنار جرح و تعديل سناريوها ، سرمايه گذاري در توليد فيلم ها ، لاپوشاني حقيقت -همين به اندازه کافي مايه نگراني نيست ؟ مواردي نيز وجود دارد که برخي با اشاره به آنها براين باورند که فعاليت هاي سيا در هاليوود فراتر از اينها نيز مي رود ؛در واقع بسيار فراتر ،يعني اصولاً جزو عوامل فيلم است . در ژوئن 1997گري دور فيلم نويس ،در حال کار برروي فيلم نامه اولين فيلمي بود که خود قصد کارگرداني آن را داشت .فيلم نامه يک فيلم اکشن بود و
داستان آن عليه تهاجم آمريکا به پاناما در سال 1989بودکه به سرنگوني ديکتاتور اين کشور مانوئل نوريگا منجر شد . طبق گفته وندي همسر دور ،او با يک دوست قديمي -مامور سيا چيس براندون -درباره رژيم نوريگا و برنامه هاي مبارزه با مواد مخدر در آمريکاي لاتين صحبت کرده است . وندي به CNNگفت : «او بر سر برخي از چيزهايي که در روند تحقيقات خود دريافته بود ، خيلي دردسر و اذيت کشيد . او در حال تحقيق درباره تهاجم آمريکا به پاناما بود ، چون در حال نگارش داستاني واقعي بود که مي خواست عليه اين تهاجم ،سرنگوني نوريگا و حجم هنگفت مبالغ پولشويي شده در بانک هاي پاناما و نيز پولشويي هاي دولت خود ما بنويسد ».
دور در پايان آن ماه در سانتافه نيومکزيکو بر سر کار ديگري حضور داشت . او در حال بازگشت به لس آنجلس بود که در ساعت يک و پانزده دقيقه بامداد ، روز بيست و هشت ژوئن با وندي تماس تلفني گرفت .تماسي که به گفته وندي ، از مکالمات تلفني ضبط شده حذف شده است .وندي به CNNگفته که او شديداً نگران مي شود ،چون دور جوري حرف مي زده که انگار تحت فشار و اجبار قرار داشته است .او مطمئن بوده که «يک نفر در اتومبيل کنار او نشسته بوده »اين آخرين باري بود که وندي دور صداي شوهرش را مي شنيد .
پزشکي قانوني در ادامه تحقيقات خود ، انگيزه و چگونگي مرگ دور را «نامعلوم » اعلام کرد ، اما پليس نهايتاً به اين نتيجه احتمالي رسيد که مرگ اين فيلم نامه نويس در اثر سانحه رانندگي رخ داده است .پليس اعلام کرد که او در حين رانندگي به خواب رفته ،اتومبيل از بزرگراه منحرف شده ،به داخل آب سقوط کرده و در نتيجه آن غرق شده است .ولي نکات مبهم همچنان در جاي خود باقي ماندند ؛لپ تاپ دور که نسخه اي از فيلم نامه ناتمام او در آن قرار داشت و همراه او بود ، از داخل اتومبيل وي مفقود شد . همين طور اسلحه اي که دور از روي عادت در سفرهاي طولاني با خود مي برد ،پس از ناپديد شدن دور ،فردي که ادعا مي کرد نماينده سيا است ،به خانه وي مراجعه مي کند ودر خواست مي کند که به مطالب کامپيوتر او دسترسي داشته باشد . تحقيق کننده خصوصي هاليوودي دان گراچفيلد اشاره کرده است که در همين دوره زماني بوده که نسخه هاي دست نويس قبلي فيلم نامه دور،به طرزي نامعلوم از حافظه کامپيوتر ياد شده پاک
شده است .پليس ادعا کرد که اتومبيل دور منحرف و از بزرگراه خارج شده است .با اين حال ،بيوه دور هيچ صدمه محسوسي با بر روي گاردريل هاي کناري بزرگراه در محل سانحه ادعايي رؤيت نکرده و اين پرسش را مطرح کرده که چگونه امکان دارد در يک بزرگراه پر رفت آمد ، به مدت يک سال تمام ، هيچ کس متوجه وجود اتومبيلي با اين مشخصات در زير آب نشده باشد ؟ شايد از اول تا آخر اين ماجرا شباهت بسيار زيادي يا يک فيلم جنايي جاسوسي واقعي داشته باشد . اما حادثه مرگ دور براي افراد بسياري همچنان هضم ناشده باقي مانده است .
با وجود اعتراف سيا به داشتن تمايل به ايفاي نقشي آشکارتر در هاليوود ،به سختي مي توان شفافيت تازه به کار گرفته شده سيا را زياد جدي گرفت . نکته بسيار مهم اين است که حتي اگر برخي از عمليات هاي اين سازمان آشکار و علني باشد ، هنوز حقيقت وقايع چندين دهه قبل آشکارنشده و بسياري از آنها تصادفاً به حوزه عمومي کشيده شده اند .بنابراين ما از کجا مي توانيم اطمينان حاصل کنيم که اين سازمان درباره فعاليت هاي فعلي خود حقيقت را مي گويد ؟ به اين ترتيب مي توان گفت ،شايد جاسوس ها دوران جنگ سرد را پشت سر گذشته باشند ،اما آنها هنوز در تاريکي سينما براي خود پناهگاهي دارند .

پی نوشت ها :
 

1-Robbie Graham -atthew Alfordاساتيد دانشگاه و منتقدان سينمايي و نويسندگان مقالات متعدد.
منبع : www.guardian.co .uk
منبع:نشريه سياحت غرب ،شماره 71
/ن