نگاه نکن روي قوطي چي نوشته شده
نويسنده:جرج مانبيوت(1)
چکيده:
مثل بيشتر مردم جهان، من نيز در اشتباه بودم. فکر مي کردم که تبليغ همه جانبه شيرخشک، مشکلي است منحصر به کشورهاي فقيرتر که در آنها دولت هاي ضعيف يا همدست شرکت ها، زير فشار آنها هستند و مادران را فريب مي دهند تا جاي شيرخود را با شير خشک عوض کنند. اما پس از آنکه مقاله اي را درباره زورگويي شرکت هاي توليد شيرخشک به دولت فيليپين نوشتم،سازمان «اقدام اعتماد زاد و ولد ملي و شير خشک» ماجرايي را به اطلاع من رساند که درست بيخ گوش ما در حال وقوع است، نه در جاي دوردستي مثل فيليپين. ما در انگليس با مرگ هاي دسته جمعي در اثر اسهال خوني مواجه نيستيم، هرچند که احتمال بستري شدن کودکان اينجا در اثر التهاب معده - يکي از عوارض تغذيه از طريق بطري- پنج برابر بيشتر است. اما اگر بچه ها از شير مادر تغذيه نکنند،
مستعد ابتلا به طيفي از بيماري ها و عوارض حيرت انگيز مي شوند، فارغ از اينکه پدر و مادرهاي آنها چقدر ثروت دارند. مطالعه اي که روي ششصد نفر هلندي حدوداً پنجاه ساله انجام شده، نشان داده است، در آنهايي که در کودکي با بطري تغذيه شده اند، عوامل خطرزا براي ابتلا به بيماري کارديوواسکولار،به نسبت کساني که با شير مادرتغذيه شده اند، بيشتر است. اين مطالعه همچنين کاهش ابتلا به آسم،آلرژي ها، سرطان هاي دوران کودکي، ديابت، نقص شنوايي و کوليت در اين دسته از کودکان را نشان داد.
با اين حساب، ما چه کرده ايم؟ تقريباً همان کارهايي را که کشورهاي توسعه يافته انجام داده اند، به همان بدي و ناخوشايندي. وقتي کودکان ما شش ماهه هستند، فقط بيست و يک درصدآنها گه گاه از شير مادر تغذيه مي کنند. در نروژ اين رقم هشتاد درصد است. بيست و چهار درصد از اطفال انگليسي حتي يک بار طعم شير مادر را نچشيده اند. اين رقم در نروژ دو درصد است. دفعه بعد که کسي به شما گفت، امکان افزايش اين رقم وجود ندارد چون بيشتر زنان اصلاً نمي توانند شير توليد کنند، اين نکته را به خاطر داشته باشيد که دليل اين امر بيولوژيک نيست، بلکه سياسي است. دولت نروژ قوانيني را به تصويب رسانده است که تغذيه کودک با شير مادر را تا حد امکان سهل و آسان کرده است: تمام زنان شاغلي که بچه دار مي شوند از مرخصي يک ساله با پرداخت هشتاد درصد حقوق خود بهره مند مي شوند و براي کارکنان دولتي، دوره هاي مرخصي کوتاه شيردهي در نظر گرفته شده است. در اين کشور، ما وضعيتي را به وجود آورده ايم که تقريباً مشابه همان وضعيت سهل انگارانه قرون وسطي است. مطالعه انجام شده توسط وزارت بهداشت حاکي از آن است که يک ششم زنان زير بيست و چهار سال انگليس فکر مي کنند که شير دادن به نوزاد، اندام آنها را خراب مي کند. زنان دشواري هاي توليد شير را بسيار بيشتر از حد واقع برآورد کرده اند.اما شايد مهم تر از همه اين باشد که سي و چهار درصد آنها بر اين باورند که شير خشک «خيلي شبيه» يا «کاملاً شبيه» شير مادراست. نظر خواهي انجام شده توسط «موري» براي «اعتماد زاد وولد ملي» به اين نتيجه رسيده است که حدود يک سوم زنان اين تفکر را پذيرفته اند که شير خشک به خوبي يا بهتر از شير مادر است. با وجود اين همه اطلاعاتي که ما درباره تغذيه با شير مادر داريم، اين ايده
چگونه درذهن زنان جا خوش کرده است؟ دليل عمده آن را بايد در اين واقعيت جست و جو کرد که شرکت هاي توليد کننده شير خشک توانسته اند ادعاهايي تو خالي درباره محصولات خود به خورد مردم دهند. در ماه ژانويه، دستگاهي که اجراي معيارهاي تجاري را هماهنگ مي کند، نامه اي را براي مقامات محلي در انگليس ارسال کرد. در اين نامه، پنج ادعايي درج شده بود که با مقررات انگليس براي فروش شير خشک انطباق ندارند. يکي از اين ادعاها اين بود که «نزديک تر از هميشه به شير مادر». ديروز صبح من سه بسته شير خشک را از فروشگاه و داروخانه محله خود خريداري کردم. روي بسته «کاواند گيت» جمله نزديک تر از هميشه به شير مادر به چشم مي خورد. شعار «اسما گلد»: «اکنون حتي نزديک تر به شير مادر» و شعار «ميلوپا»: «نزديک ترين به شير مادر بود» بود.
اين شرکت ها اين ادعا را که «پرده بيوتيکز» سيستم دفاعي طبيعي کودک را تقويت مي کند نيز مطرح کرده اند. اما ديروز من فهميدم که «وقتي سيستم ايمني طبيعي نوزادان تقويت مي شود، آنها رشد مي کنند.» بنابراين شير خشک هاي کاواند گيت با مواد مغذي خاصي مثل پرده بيوتيکز تقويت شده اند که مي توانند اين کار را انجام دهند. «کمک به شما براي حفاظت از کودک خود، کار ماست». روي بسته «آپتاميل» اين ادعا نوشته شده که «پرده بيوتيکز... سيستم ايمني کودک شما را تقويت مي کند.» همچنين ادعاهايي درباره اسيدهاي چرب، ناکلئوتيدها و بتا کاروتن از نوعي خاص را مطرح مي کند. به عبارت ديگر، تمام پنج نمونه درج شده در اين نامه، فقط در سه تا از بسته ها مشاهده مي شود. به علاوه به نظر مي رسد که اين بسته بندي ها خط مشي تدوين شده از سوي سازمان بهداشت جهاني در آيين نامه جهاني خود در مورد جايگزين هاي شير مادر را نيز زير پا مي گذارند. اين خط مشي مي گويد: بر روي بسته بندي ها نبايد تصاوير و نوشته هايي درج شود که شير خشک را مطلوب تر از شير مادر جلوه دهند. بر روي بسته آپتاميل تصويري از چهره هاي خنداني نقش بسته که از يک موبايل کودک آويزانند. بر روي بسته کاواند گيت نيز تصوير نازي از يک خرسک عروسکي بطري به دست چاپ شده و بر روي جعبه اسما تصوير يک جوجه اردک خپل که با لبخندي دل فريب به خواب رفته است.
برخي از اين شرکت ها راه زيرکانه اي را براي دور زدن قانون ممنوعيت تبليغات شير خشک يافته اند. آنها به طور قانوني، در پوشش مکمل هاي غذايي، شيرخشک را تبليغ مي کنند. بسته هاي شير خشک و مکمل هاي غذايي را روي قفسه ها در کنار يکديگر قرار مي دهند و ظاهر آنها بسيار شبيه هم است. تبليغ براي يکي، احتمالاً بر فروش ديگري نيز تأثير مي گذارد. فعالان اين حوزه به برخي آگهي هاي تبليغاتي اشاره مي کنند. وقتي آنها به مقامات مسئول معيارهاي تبليغاتي شکايت بردند، به آنها گفته شد که اين موضوع قابل تحقيق نيست مگر آنکه در تبليغات به طور خاص به شير خشک اشاره شده باشد. طبق نظر «مجمع بهداشت جهاني» استفاده از مواد مکمل ضرورتي ندارد. من نمي گويم که يک زن با ديدن تصوير يک بچه اردک خپل با خود مي گويد، «خودشه، من ديگه شير خودم را به بچه ام نمي دهم.» اما اگراو در تغذيه کودکش با شير خودش مشکل داشته باشد، به نظر مي آيد که مندرجات روي بسته بندي به او اطمينان خاطر مي دهد که راه ديگري را انتخاب کند. «نزديک تر از هميشه به شير مادر» مي تواند به اندازه کافي جذاب به نظر برسد.
قوانين را مي توان سخت گيرانه ترکرد،اما فقط با کمک شما چنين کاري امکان پذيراست. در سه سال گذشته، اداره معيارهاي غذايي انگليس، کميسيون اروپايي را براي وضع قوانين سخت گيرانه تر تحت فشار قرار داده است. اين اداره به خاطر برتري قدرت لابي گري هاي شرکتي،عمدتاً ناکام مانده است. در ماه دسامبر«اي سي» دستور جديدي را صادر کرد که بسيار فراتر از منع تبليغ براي شيرخشک، بلکه به نظر، منع آن را منع کرده است. اگرچه بدنه رايزني علمي اين کميسيون مي گويد که توليد کنندگان بايد تمام ادعاهاي مربوط به جنبه هاي تغذيه اي را جز عبارت «بدون لاکتوز» از تبليغات خود حذف کنند، اما دستور جديد به شرکت ها اجازه خواهد داد که جملات ديگري را براي طرح ادعاهايي بيابند که دانشمندان مي گويند، هيچ شواهدي براي درستي آنها وجود ندارد. يک قانون مبهم به کميسيون اجازه داده تا دستوري را بدون مشورت با پارلمان اروپا صادر کنند. اين طور که پيداست، منافع مردم هيچ اهميتي براي بروکرات ها و لابي گري هاي شرکتي ندارد. دولت انگليس دراين باره که اين دستور چگونه به قانون تبديل
شود، دورانديشي هايي به خرج داده و اداره معيارهاي غذايي، در حال حاضر در حال دست و پا کردن يک ابزار قانوني براي به اجرا گذاشتن آن است. اما اين باعث يک مانع ديگر شده است: نخست وزير يک سلول خواب آور شرکتي را به قلب دولت وارد کرده است که «هيئت اجرايي قانون گذاري مطلوب تر» نام دارد. به نظر مي رسد، کارکرد اين گروه، ممانعت از تصويب هر قانوني باشد که از توانايي شرکت ها براي پول درآوردن مي کاهد. رئيس اجرايي آن ويليام سارجنت قبلاً شرکتي را هدايت مي کرد که تصاوير ديجيتالي را براي صنعت تبليغات توليد مي کند. مقامات دولتي گزارش مي کنند که سارجنت شديداً مخالف اين است که مقررات تبليغاتي از آنچه که اين دستور الزام کرده، سخت گيرانه تر باشند. ما يک فرصت در اختيار داريم، لابي کردن با «داونينگ استريت» براي کمک به ترقي خواهان موجود در دولت، براي عقب زدن مردمي که به شرکت ها بله مي گويد. ما بايد از اين فرصت استفاده کنيم.
پي نوشت ها:
1-Georg Monbiot، نويسنده انگليسي و همکار گاردين.
منبع: www.monbiot.com
/ن
