این درخت در رویشگاه هیو کاشت و نگهداری می شود.
دامنه انتشار این گونه وسیع است و نواحی استپی و ارتفاعات نیمه خشک کشور دیده می شود.
در کرمانشاهان و لرستان و بختیاری تا دزفول و بهبهان و ارتفاعات فارس و کرمان و بلوچستان و خراسان و ارتفاعات مرکزی اصفهان یزد انتشار دارد.
پایین ترین حد ارتفاع آن از سطح دریا در حوالی بندرعباس در ۶۰۰ متر ارتفاع و حد اعلای آن در شیرکوه یزد و رابر کرمان تا ۲۷۰۰ متر ارتفاع می باشد.
بادامک درخت یا درختچه ای است مشابه وامچک و ارتفاع آن به ۶ متر بالغ می شود شاخه های صاف و براق و قطر گلهایش به ۲۵ میلی متر بالغ می گردد.
نام محلی آن در نقاط مختلف بادام و بارشین در فارس، بادامک و بادامچه در کرج، جرگه در جهرم، بایم و بایم حرومه در لرستان، با دامشک در طبس، الوک در جبال بارز می باشد.
این گونه امروزه بیشتر با نام بادام اسکوپریا اخته می شود و در طرح های بیابان زدایی مورد استفاده قرار می گیرد در رویشگاه دشت ارژن روستاگل این درختچه برای جنگل کاری استفاده شده است.
Prunus scoparia یک بادام وحشی است که در ترکیه، ایران، ترکمنستان و افغانستان یافت می شود. این درخت یک بوته زیراتیک است و از آن برای پیوند بادام اهلی برای ایجاد مقاومت در برابر خشکی استفاده می شود.
آشنایی با درخت بادام کوهی
این گونه از خانواده گل سرخ Rosaceae، جنس بادام Amygdalus.spp و شاخص اندیکاتور ارتفاعات پایینتر از ۲۷۵۰ متر است اما در کوهستان های گرم و خشک در ارتفاع بالاتر نیز یافت می شود.ارژن برگ های ساده بیضی شکل، میوه شفت و شاخه هایی با انتهای خار مانند دارد. به میوه کال آن چقاله گفته می شود که ترش مزه است، میوه رسیده آن هسته ای تلخ مزه است، چوب آن نیز بسیار مقاوم است.
رشد قطری سالیانه ارژن بسته به آب و هوا حدود یک تا دو میلی متر است؛ لذا حفاظت از پایه های کوچک آن نیز در اکوسیستم خشک بوم فلات ایران ضروری و مهم است.
درخت بادام کوهی یا ارژن گونه مقاومی است که در خاک های آهکی و در میان تخته سنگ های کوهستان ها نیز می روید.
این درخت دارای ریشه های عمیق و مقاوم در برابر کم آبی و وزش بادهای شدید است.
پژوهشی که بر روی این درختچه در فریدن استان اصفهان انجام شده نشان می دهد که نیروی گسیختگی ریشه های آن بسیار بالاست.
به دلیل شباهت نام فارسی، گاهی این گونه با دیگر گونه های جنس بادام اشتباه گرفته می شود، صمغ فارسی یا زدو از این درختچه به دست می آید.
بادام ارژن یکی دیگر از انواع نهال بادام می باشد که با نام بادام کوهی نیز شناخته می شود.
این درخت ساقه های سبز رنگی دارد و خاستگاه اصلی آن علاوه بر ایران کشورهای همسایه نیز می باشد.
ارتفاع این نوع درخت بادام ارژن تا شش متر بیشتر نمی باشد و شاخه های آن نیز مانند ترکه است که تنها در فصل بهار برگ های سبز رنگی دارد. در فصل تابستان غالباً برگی در شاخه ها مشاهده نمی شود از این نوع بادام بیشتر با عنوان درختچه یاد می شود تا درخت.
درختچه ای خوش منظر با گلبرگ های سفید و میوه های کرک دار است، شکوفه این نوع بادام نیز مانند انواع دیگر سفید مایل به صورتی است.
میوه درخت بادام ارژن تخم مرغی شکل است و مانند دیگر انواع بادام حالت کشیده ندارد.
نهال بادام ارژن بیشتر در خاک های عمیق و بر روی سنگریزه های مناطق کوهستانی رشد می کند.
رشد این نوع بادام در مناطق کوهستانی مانند استان های فارس، اراک، کردستان و لرستان است؛ به همین دلیل است که به بادام کوهی نیز شهرت دارد.
یکی از ویژگی های بارز این نوع بادام مقاومت بالای آن به خشکی است.
از بادام کوهی یا ارژن به عنوان یک داروی گیاهی شاخص و مفید نام می برند و برای این درخت خواص بسیار زیادی ذکر شده که نمی توان آن را نادیده گرفت جالب است بدانید بادام ارژن خواص دارویی، خوراکی و صنعتی دارد که در رویشگاه های روستاگل کاشت و مراقبت می شوند.
مغز بادام ارژن حالت گرد دارد و بسیار پر مغز است و به راحتی شکسته می شود و مصرف آن خواص بسیار زیادی دارد.
ارتفاع این نوع بادام همانطور که اشاره شد بسیار کم است و می توان به راحتی اقدام به چیدن آن کرد.
طرز تهیه دمنوش چوب درخت بادام کوهی
مواد لازم برای یک لیوان دمنوش
یک قاشق غذاخوری تکه های چوب درخت باداماندازه انگشت اشاره چوب دارچین
دو لیوان آب
عسل یا نبات به میزان دلخواه
مراحل تهیه دمنوش
تکه های چوب درخت بادام را برای چند دقیقه داخل آب جوش میگ ذاریم تا نرم شوند سپس آنها را داخل قوری ریخته چوب دارچین را چند تکه کرده و به قوری اضافه می کنیم آنگاه آب را هم رویش ریخته و 10 دقیقه روی حرارت خیلی کم قرار می دهیم تا جایی که از دو لیوان آب یک لیوان باقی بماند سپس با نبات یا عسل شیرین کرده و میل می کنیم. مراقب باشید حرارت کم باشد چون مانند شیر سر ریز می شود.دیگر خواص بادام کوهی
خواص این بادام، تقریباً همانند سایر بادامها است، ضمن اینکه تنها از مغز بادام استفاده نمی شود، بلکه برگ ها، ریشه ها، ساقه ها و صمغ آن، خاصیت های ویژه ای دارند.از میوه این درخت، به صورت مستقیم استفاده نمی شود چون مزه بسیار تلخی دارد که بیشتر در تهیه روغن یا ضماد کاربرد دارد. اما وقتی در کارخانه ها بادام کوهی را شیرین می کنند، قابل خوردن است و طرفدارن خود را دارد، به طوری که بسیاری افراد آن را به تخمه ترجیح می دهند.
بادام کوهی به دلیل داشتن ترکیبات شیمیایی همچون انرژی، آب، پروتئین، نشاسته، روغن های اشباع نشده، کلسیم، پتاسیم، فسفر، آهن و ویتأمین های B۳، B۲، B۱ میوه ای مقوی محسوب می شود.
از جمله فواید بادام کوهی می توان به درمان تنگی نفس، سرفه و ورمهای سینه و ریه اشاره کرد. همچنین برای درد کلیه، می توانید بادام تلخ را با نشاسته و نعناع ترکیب کرده و استفاده کنید در ادامه به صورت تفصیلی به برخی فواید بادام کوهی می پردازیم.
خاصیت بادام کوهی برای پوست صورت
روغن بادام تلخ خاصیت آب رسانی دارد و برای درمان چین و چروک پوست و خشکی پوست مفید است.روغن بادام تلخ برای درمان خشکی و تقویت ناخن ها، درمان پوسته پوسته شدن، پیری و چین و چروک دست مفید است.
مالیدن یک تا دو قطره از روغن بادام تلخ هر شب قبل از خواب به اطراف چشم برای کاهش تیرگی دور چشم مفید است.
برای از بین بردن جای جوش، رفع ترک پوست و لکه های پوستی از روغن بادام تلخ استفاده نمایید.
برای درمان عفونت پوستی، خصوصاً عفونت های مربوط به پا، روغن بادام تلخ مخلوط شده با آب را روی پوست ناحیه عفونی بمالید تا عفونت برطرف شده و رشد قارچ ها از بین برود.
برای در امان ماندن از آسیب اشعه ماورای بنفش، مقداری روغن بادام تلخ را روی پوست و مو، با دست گرم کنید تا به دمای بدن شما برسد و آن را روی پوست و موی خود بمالید.
روغن بادام یک روش طبیعی برای درمان چین و چروک و پیری پوست بوده که باعث جوان سازی پوست صورت می شود.
روغن بادام به عنوان یک لوسیون صورت باعث افزایش رطوبت پوست شما شده و از ایجاد چروک صورت جلوگیری می کند.
صورت خود را با آب گرم بشویید، یک قاشق روغن بادام تلخ یا شیرین گرم را ۱۰ دقیقه به آرامی با انگشتان خود در حرکت دایره ای بر روی پوست صورت ماساژ دهید سپس صورت را با آب گرم بشویید، این روش را هر شب انجام دهید تا بهتر نتیجه بگیرید.
روغن بادام حاوی مقادیر بالای ویتامین E می باشد که می تواند به سفیدی پوست صورت کمک کند.
مقداری روغن بادام را بر روی پوست صورت بمالید، بگذارید ۲۰ دقیقه بماند و سپس با آب بشویید.
روغن بادام دارای اسید های چرب است که چربی پوست چرب را کنترل کرده و به درمان آکنه و جوش صورت کمک می کند.
روغن بادام همچنین پوست را پاکسازی و لایه برداری کرده و به درمان جای جوش و لک صورت هم کمک می کند.
روغن بادام تلخ یا شیرین را بر روی صورت خود بمالید و بگذارید ۲۰ دقیقه بماند، سپس با آب بشویید.
روغن بادام یک روش طبیعی برای درمان سیاهی و پف زیر چشم است.
قبل از خواب یک یا دو قطره روغن بادام تلخ یا شیرین را بر روی دور چشم بمالید و خوب ماساژ دهید، بگذارید یک شب بماند و صبح روز بعد با آب سرد بشویید.
در روشی دیگر قبل از خواب روغن بادام شیرین و عسل را با نسبت های مساوی مخلوط کنید و آن را دور چشم بمالید و ماساژ دهید، بگذارید یک شب بماند و صبح روز بعد آن را با آب سرد بشویید.
این روش ها را تا زمانی انجام دهید که سیاهی دور چشم کاملا درمان شود.
روغن بادام حاوی ویتامین E می باشد و می تواند به عنوان یک نرم کننده ی پوست خشک استفاده شود.
شب قبل از خواب چند قطره روغن بادام تلخ یا شیرین را بر روی صورت بمالید و بگذارید یک شب بماند و صبح روز بعد با آب بشویید.
روغن بادام می تواند به عنوان مرطوب کننده دست استفاده شود، این روغن بسیار سبک بوده و به راحتی جذب پوست می شود و به درمان زخم ها و ترک های پوستی هم کمک می کند.
اگر از اگزما و پسوریازیس رنج می برید می توانید از روغن بادام تلخ و شیرین که پوست را آب رسانی کرده و مرطوب نگه می دارند استفاده کنید.
خاصیت بادام کوهی برای گوش
در طب سنتی آمده است که روغن بادام تلخ برای رفع زنگ زدن گوش مفید است.یک قاشق غذاخوری از روغن بادام تلخ را درون کمی آب داغ بریزید و آن را درون گوش خود بچکانید
تا مایع درون گوش نرم شده و گرفتگی و عفونت گوش برطرف شود.
خاصیت بادام کوهی برای فشار خون
مطالبی در مورد تاثیر بادام تلخ برای کاهش فشار خون موجود است ولی حتما قبل از مصرف با پزشک مشورت کنید.خاصیت بادام کوهی برای ابرو
روغن بادام یکی از مواد طبیعی برای افزایش رشد ابرو و پرپشت شدن آنها می باشد.هر شب قبل از خواب مقداری روغن بادام گرم را به صورت حرکات دایره ای
بر روی ابروها ماساژ دهید، بگذارید یک شب بماند و صبح بشویید.
برای یک ماه این روش را هر روز انجام دهید تا نتیجه بگیرید.
خاصیت ضد میکروبی بادام کوهی
دو ماده از ترکیبات موجود در روغن بادام تلخ، یعنی هیدروژن سیانید و بنزآلدهید، برای باکتری، میکروب، قارچ و ویروس هم بسیار سمی هستند و به همین دلیل به عنوان مواد ضد باکتری، ضد قارچ و ضد ویروس شناخته میشوند.خاصیت بادام کوهی برای مو
روغن بادام تلخ شکنندگی و آسیب مو را درمان می کند و درخشش آن را افزایش می دهد.زدن چند قطره روغن بادام تلخ روی پوست سر و ماساژ آن، برای تقویت و درمان ریزش مو مفید است.
روغن بادام تلخ به کار رفته در محصولات آرایشی و بهداشتی برای ابرو، مژه، ریش و سبیل مفید است.
خاصیت بادام کوهی برای کبد
برای پاکسازی کبد و طحال بادام تلخ را با عسل ترکیب کنید و بخورید.خاصیت بادام کوهی برای پاکسازی بدن
برای خروج مواد سمی موجود در بدن مقدار کمی روغن بادام تلخ بخورید. این کار سبب می شود که بدن برای دفع روغن از طریق ادرار، حجم ادرار را افزایش دهد و سموم بدن از طریق ادرار دفع شود.خاصیت بادام کوهی برای تسکین درد
روغن بادام تلخ دارای ماده سمی گلیکوسید آمیگدالین است که روی اعصاب اثر می گذارد و استعمال خارجی آن سبب بی حسی و آرام شدن درد می شود. برای درمان سردرد، ترکیب روغن بادام تلخ و سرکه را روی پیشانی و شقیقه ها بمالید.خاصیت بادام کوهی برای درمان اگزما
تهیه خمیر بادام تلخ و استفاده از آن به جای صابون برای شستن نقاطی که مبتلا به اگزما است، سبب بهبودی اگزما می شود.خاصیت بادام کوهی برای از بین بردن سنگ کلیه
برای دفع سنگ کلیه و رهایی از ناراحتی های کلیه، خوردن مخلوط بادام تلخ با شیره انگور توصیه می شود.خاصیت بادام کوهی برای درمان زخم های کهنه
برای درمان زخم های کهنه خارش و مخملک پودر بادام تلخ را با سرکه مخلوط کرده و آن را روی پوست بمالید.خاصیت بادام کوهی برای درمان انواع دردها
برای درمان انواع دردها، پاک کردن طحال، کلیه و دفع کرم روده پماد ریشه درخت بادام تلخ مفید است. تلخ برای پاک کردن طحال، و دفع کرم رودهمی توانید از دم کرده ریشه درخت بادام استفاده کنید.خاصیت بادام کوهی برای کاهش سردرد
ضماد مخلوط بادام تلخ آسیاب کرده و سرکه برای رفع سر درد مفید می باشد. این ضماد را برای تقویت بینائی دور چشم خود بمالید.خاصیت بادام کوهی برای از بین بردن انگل روده
می توانید با تجویز پزشک از روغن بادام تلخ استفاده نمایید و از روغن بادام تلخ برای از بین بردن کرم روده استفاده کنید.خاصیت بادام کوهی برای درمان تب
ترکیبات تلخ روغن بادام مانع رشد باکتری، میکروب و ویروس در بدن می شود و بنابراین می توان از دوزهای بسیار کم روغن بادام تلخ برای درمان تب استفاده کرد.خاصیت بادام کوهی برای کمک به کاهش وزن
مغز الوک شیرین شده، به عنوان یک میان وعده سالم و خوشمزه، می تواند در فرآیند کاهش وزن کمک کند. این مغزها به دلیل حاوی فیبر، پروتئین و چربی های سالم، احساس سیری را افزایش داده و از خوراکی های بیشتر جلوگیری می کنند.خاصیت بادام کوهی برای تقویت سیستم ایمنی
ویتامینها، مواد معدنی و آنتی اکسیدان های موجود در مغز الوک به تقویت سیستم ایمنی بدن کمک می کنند. سیستم ایمنی قوی، به شما کمک می کند تا در برابر عفونت ها و بیماری ها مقاومت کنید.خاصیت بادام کوهی برای حفظ سلامت استخوان ها
مغز بادام کوهی حاوی کلسیم، فسفر و منیزیم است که برای حفظ سلامت استخوان ها بسیار مهم هستند. این مواد معدنی به قوام و استحکام استخوان ها کمک می کنند و می توانند از مشکلات مرتبط با استخوان ها مانند کاهش چگالی استخوانی جلوگیری کنند.مضرات بادام کوهی
بادام کوهی سنگین و ثقیل الهضم است و نباید در مصرف آن زیاده روی نمود.بادام برای معده های ضعیف و سرد خوب نیست.
برای گرفتن روغن بادام تلخ ، از آب استفاده نشود زیرا بادام تلخ ، دارای ماده سمی اسید سیانیدریک است
و در صورتی که تحت اثر آب قرار گیرد ، اسید سیانیدریک و آلدئید بنزوئیک تولید می شود که سمی است.
روغن بادام تلخ ، دارای هیدروسیانیک اسیداست و سمی بوده و خوردن آن خطرناک است.
استفاده از روغن بادام تلخ برای پوست و مو در بعضی از افراد با حساسیت همراه است.
توجه داشته باشید که روغن بادام تلخ غیر خوراکی می باشد و فقط برای موارد موضعی کاربرد دارد.
برای گرفتن روغن بادام تلخ، از آب استفاده نشود زیرا بادام تلخ، دارای ماده سمی اسید سیانیدریک است
و در صورتی که تحت اثر آب قرار گیرد، اسید سیانیدریک و آلدئید بنزوئیک تولید می شود که سمی است.
روغن بادام تلخ، دارای هیدروسیانیک اسیداست و سمی بوده و خوردن آن خطرناک است.
در کل بادام سنگین و ثقیل الهضم است و نباید در مصرف آن زیاده روی نمود.
بادام برای معده های ضعیف و سرد خوب نیست.
روغن بادام تلخ برای پوست و مو مشکلی ندارد مگر اینکه فرد به آن حساسیت نشان دهد و گاهی هم باعث قرمز شدن چشم می شود و خارش پوست.
خوردن روغن بادام تلخ همچنین دخول آن در رحم زنان باردار باعث سقط جنین مى گردد.
چون سمى است مصرف خوراک زیاد آن انسان را هلاک مى کند.
بادام تلخ و روغن آن حاوی درصد بالایی از مواد سمی هستند، بنابراین باید در دوزهای بسیار کم و به صورت استعمال خارجی استفاده شوند.
همچنین بهتر است از دادن بادام تلخ یا استفاده کامل از روغن آن برای کودکان، افراد مسن و بیمار خودداری شود.
هرگز در دسترس کودکان و نوزادان قرار ندهید.
بهتر است زنان باردار از مصرف بادام تلخ و روغن آن کاملاً خودداری کنند، تا از هرگونه تأثیر منفی احتمالی بر جنین و سلامت بارداری پیشگیری شود.
منبع: تغذیه راسخون