پيامک ( اس ام اس )
الف) کارکرد هاي پيامک
امروزه در کشور ما، بيشترين حجم پيامکي که بين کاربران تلفن همراه رد و بدل مي شود، مربوط به ارسال لطيفه و ايجاد خنده و تفريح و سرگرمي است که بخش قابل توجهي از آن را عرف جامعه نمي پذيرد.
در دنياي پيشرفته ي امروز و در ميان تکنولوژي هاي جديد، استفاده از پيامک جزو ضروريات زندگي ما شده است و هيچ کس نمي تواند امتياز هاي استفاده از اين رسانه را انکار کند.
بخشي از فايده هاي اين رسانه عبارتند از :
سرعت عمل در پيام رساني؛
تقويت مشارکت در اطلاع رساني جمعي؛
سهولت در انتشار اخبار؛
آزادي اظهار نظر؛
فردي بودن و خصوصي بودن؛
امکان انتقال ديدگاه هاي جديد و شخصي؛
ارسال بي واسطه و مستقيم پيام به مخاطب؛
نشر فکاهي و شادي در جامعه و ايجاد فضاي شاد؛
با استفاده از اين تکنولوژي مي توان به راحتي کار هاي وقت گيري چون خريد، دريافت خلافي، پرداخت قبوض، دريافت صورت حساب و ... را در کوتاه ترين زمان انجام داد و از اطلاعاتي مانند تازه هاي نشر، آب و هوا، فاصله ي شهر ها، هزينه ي موبايل، ديکشنري هاي مختلف و ... آگاه شد.
در صورت لزوم مي توان به مخاطبان زيادي، در مدت زمان کم و با صرف هزينه اي اندک پاسخ گو بود.
با اين تکنولوژي، افراد مي توانند هميشه در دسترس باشند و ضمن دريافت پيام در هر زمينه اي و در هر شرايطي، آن را ذخيره و در فرصت مناسبي مطالعه کنند.
پيامک، مشکل افرادي را که در ابراز احساسات يا در بيان مطالب، ناتوان يا ضعيفند، حل مي کند؛ زيرا فقط به صورت متني نوشتاري است.
ب) آسيب شناسي پيامک
بررسي ها نشان مي دهد که ايرانيان از فعال ترين کاربران اينترنت، بازي هاي کامپيوتري و پيامک در سطح آسيا هستند. بنابراين آسيب شناسي پيامک در کشور ما، امري ضروري است.
به برخي از زيان و آسيب هاي اين پديده اشاره مي کنيم:
با تولد پيامک و فراگير شدن آن، ارتباط هاي چهره به چهره کم کم رنگ باخته و به ارتباط هاي نوشتاري محدود شده است.
روابط عاطفي و احساسي در ميان دوستان و حتي اعضاي خانواده ها کاهش يافته است؛ زيرا ارسال پيامک، جاي احوال پرسي هاي حضوري و تلفني را پر کرده است.
در برخي پيامک ها، حريم شکني هاي گسترده اي در حوزه هاي مختلف اجتماعي، سياسي، اعتقادي و ... رخ مي دهد و به قوميت ها، شخصيت هاي مذهبي و کشوري و لشکري و به مردم برخي شهر ها اهانت مي شود. اين پيامک ها ميان گروه ها و قشر هاي گوناگون تفرقه و کدورت ايجاد مي کند.
برخي پيامک هاي طنز آميز، با مسائل غير اخلاقي و مستهجن آميخته است و نه تنها شادي واقعي و پايدار ايجاد نمي کند، گاه باعث تنش هاي اجتماعي مي شود.
ايجاد اشتغال خاطر.
صرف زمان زياد براي نوشتن پيام هاي متعدد.
دريافت پيامک هايي که به خاطر استفاده ي بي رويه از اين سرويس، ناخواسته به اشتباه ارسال مي شود و گاه جوک هاي مستهجن است.
پخش شايعه در سطحي گسترده که در سال هاي اخير و به ويژه در زمان تبليغات انتخاباتي، شاهد نمونه هاي بسياري از آن بوديم.
فيلتر نشدن و نداشتن کنترل بر شبکه.
نبودن قانون هاي مشخص و مدون براي برخورد با کساني که با پيامک هاي خود، در سطح وسيع، به استهزا، تخريب و توهين به قوميت ها، اشخاص يا مقدسات مي پردازند.
شکسته شدن يا ترکيب غلط برخي کلمات، به خاطر نوشتن کلمات کمتر با بار معنايي بيشتر، در يک پيامک. مثلاً کاربرد کلمه «بتوپيم» به جاي توپ بازي و ورزش و «بحرفيم» به جاي حرف زدن و ملاقات کردن و کلماتي از اين قبيل که در زبان فارسي وجود ندارد.
حذف علائم نگارشي، حذف غلط فعل، استفاده از زبان محاوره اي در نوشتار که همه و همه، استفاده کنندگان از پيامک را به غلط نويسي تشويق مي کند.
دسترسي کودکان و نوجوانان به تمام پيامک ها بدون توجه به نامناسب بودن آن ها.
استفاده ي زياد از اين ابزار، براي نوجوانان و جوانان مشکلاتي ايجاد مي کند، از جمله اعتياد به ارسال و دريافت پيامک، به ويژه پيام هاي غير ضروري و سرگرم کننده.
بيشتر مردم، اين وسيله ي ارتباطي را وسيله اي سرگرم کننده مي پندارند.
پرداختن بيش از حد به اموري چون سرگرمي، طنز، جوک، مسخره کردن، ارسال پيامک هاي مستهجن و ... و دور شدن از هدف هاي اوليه؛ يعني اطلاع رساني.
ارسال وقت و بي وقت پيامک هاي تبليغاتي به مشترکان تلفن همراه.
ج) اعتياد به پيامک
شما نيز حتماً در ميان دوستان و آشنايان خود افرادي را ديده ايد که به پيامک بازي، بيش از اندازه علاقه مندند و مي توان گفت نوعي جنون پيامک دارند، يا به قولي «اس ام اس باز» هستند.
امروزه انواع رفتار هاي اعتيادي، مانند اعتياد به سيگار، ترياک، الکل، کار با تلفن همراه، پيامک، اينترنت، بازي هاي کامپيوتري دامن گير برخي افراد شده است.
معتادان به پيامک، کم کم از خانواده و دوستان فاصله مي گيرند و تحصيل و اشتغال را پس مي زنند و گاه تمام وقت ميهماني و با هم بودن را، به بررسي محتواي پيامک ها و ارسال و دريافت مي گذرانند و حتي براي ابراز دوستي ها و احوال پرسي ها فرصتي پيدا نمي کنند. اين گروه از معتادان، همواره موبايل به دست دارند و منتظر شنيدن زنگ پيام کوتاه هستند تا سريع به آن پاسخ دهند.
«طبق بررسي هاي روان کاوان، افرادي که بيش از حد به پيام کوتاه و نامه نگاري هاي الکترونيکي علاقه مند مي شوند، بيشتر در معرض اختلالات فکري قرار مي گيرند. طبق نظر کارشناسان، بسياري از افراد، به ويژه جوانان، به دليل مشکلات عاطفي و شخصيتي مايل به برقراري ارتباط رودررو و کلامي با ديگران نيستند و چنانچه بيش از حد سرگرم نامه نگاري و چک کردن پيام کوتاه خود شوند اين مشکلات عاطفي در آن ها تشديد مي شود. کارشناسان هشدار مي دهند بهترين موقع براي توجه به اين موضوع و جلوگيري از نزديکي بيش از حد افراد به اين فناوري، در دوران راهنمايي و دبيرستان است». (1)
از نشانه هاي رفتار اعتيادي، صعودي بودن رفتار، ناکامي فرد معتاد در ترک رفتار اعتيادي، پي آمد هاي منفي، هيجان جويي، ايجاد رنجش براي خود و ديگران به خاطر رفتار اعتيادي، و احساس گناه است.
چه بايد کرد؟
اگر هر کدام از ما، بعد از دريافت پيامک هاي توهين آميز، از ارسال آن ها به دوستان و آشنايانمان صرف نظر کنيم و به شخص فرستنده پاسخ ندهيم و يا در پاسخش پيامکي وزين و پند آموز براي او بفرستيم؛ اگر ارسال پيامک هاي مفيد علمي، هنري، مذهبي، آموزشي، سخنان پند آموز بزرگان و دانشمندان و جمله هاي زيباي ادبي و اشعار را در مخاطبان به ويژه نوجوانان و جوانان افزايش دهيم؛ اگر به خلاقيت هاي اس ام اسي مردم، از طريق رسانه ي ملي، آموزش و پرورش، مطبوعات و ديگر رسانه ها جهت دهيم، ديگر شاهد رشد روزافزون پيامک هاي بي ارزش نخواهيم بود و اين تکنولوژي بسيار سودمند در مسير اصلي خود قرار مي گيرد.
پي نوشت:
1. روزنامه ي کيهان، ش 19058، 25/1/1387، ص 7.
