وجود استرس در بسیاری از مشاغل امری طبیعی تلقی می شود؛ اما گاهی شرایط به گونه ای پیش می رود که میزان استرس از حالت معمول فراتر می رود. به عبارت دیگر، فشار و استرس کاری در برخی حرفه ها ممکن است از حد توان فرد عبور کند و به مرحله ای برسد که سازگاری با آن دشوار شود. در این وضعیت، نمی توان به سادگی از کنار مسئله گذشت، زیرا چنین شرایطی احتمال دارد پیامد های منفی و مخرب قابل توجهی برای فرد به همراه داشته باشد.
برخی مشاغل نسبت به دیگر حرفه ها سطح بالاتری از استرس و فشار کاری را تجربه می کنند. شناخت و آگاهی از دسته بندی این مشاغل پرتنش می تواند به افراد کمک کند تا در مواقع رویارویی با این گونه مشاغل، واکنش های مناسب تر و مؤثرتری داشته باشند.
آشنایی با مشاغل پراسترس
استرس بخش مهمی از زندگی روزمره ما را تشکیل می دهد و عمدتاً از نوع کاری که انجام می دهیم نشئت می گیرد. ضرب الاجل های سخت، محیط های کاری ناسالم و فشار بیش از حد منجر به اضطراب و استرس می شوند. با این حال، برخی مشاغل ذاتاً استرس زا هستند، و این موضوع یکی از عوامل کلیدی است که باید پیش از انتخاب حرفه، مورد توجه قرار گیرد.بسیاری از افراد به طور طبیعی بر این باورند که شغل آن ها سخت ترین و پر استرس ترین شغل دنیاست و هیچ کار دیگری با دشواری های شغلشان قابل مقایسه نیست. اما آیا می توان تمام مشاغل را به عنوان حرفه هایی پر استرس در نظر گرفت؟
در برخی از مشاغل، سختی و فشار کاری بیش از سایر حرفه ها احساس می شود و این موضوع امری طبیعی است. با این حال، بسیاری از افراد، صرف نظر از زمینه کاری خود، بر این باورند که شغلشان یکی از پر تنش ترین و استرس زاترین حرفه هاست. از دیدگاه آن ها هیچ کاری به اندازه حرفه خودشان دشوار و سنگین نیست.
پرسنل نظامی
بر اساس تحقیقات، مشاغل نظامی به عنوان یکی از پر استرس ترین حرفه ها در سطح جهان و ایران شناخته می شوند. شرایط دشوار کاری، دوری طولانی مدت از خانه، قرار گرفتن در موقعیت های جنگی یا نزاع و حتی انتظار وقوع چنین شرایطی، همگی عواملی هستند که می توانند به شکل قابل توجهی استرس شغلی را در این حرفه افزایش دهند.پرسنل آتش نشانی
شغل آتش نشانی با چالش ها و فشار های ویژه ای همراه است. بی تردید، کار در محیطی که نیاز به آماده باش دائمی وجود دارد و فرد باید برای خاموش کردن آتش، در موقعیت های ناشناخته تلاش کند، کاری دشوار و پر استرس محسوب می شود. تغییرات ناگهانی شیفت نیز تاثیرات منفی قابل توجهی بر زندگی شخصی و روحیه افراد می گذارد، زیرا این افراد عملاً فرصت برنامه ریزی قبلی برای زمان های فراغت خود را ندارند.کادر درمان و کارکنان سازمان بهداشت
یکی از مشاغل پرتنش که مستقیماً بر سلامت روان افراد تأثیر می گذارد، مربوط به کارکنان حوزه بهداشت و درمان است. این گروه، به واسطه محیط کاری خاص خود، روزانه با تعداد زیادی بیماران و افراد آسیب دیده مواجه می شوند؛ عاملی که به طور قابل توجهی سطح فشار روانی در این حرفه را افزایش می دهد. این حرفه که در ایران به عنوان یکی از پر چالش ترین مشاغل شناخته شده، در بسیاری از موارد با سختی های فراوان و شرایط بحرانی همراه است.کارکنان بخش مراقبت های بهداشتی، علاوه بر صرف زمان طولانی برای رسیدگی به بیماران، گاه در موقعیت هایی قرار می گیرند که حتی جان خود را در معرض خطر قرار می دهند. در این راستا می توان به تلاش های فداکارانه آنان در سال های اخیر برای مقابله با ویروس کرونا اشاره کرد، زمانی که بسیاری از افراد، با وجود موقعیت های پر استرس مراکز درمانی، جان خود را به خطر انداختند تا از بیماران بحرانی مراقبت کنند.
خلبانی
خلبانی یکی از دشوارترین و پر چالش ترین حرفه های دنیا به شمار می آید؛ شغلی که برای بسیاری افراد جذاب، اما دست نیافتنی است و از موقعیت اجتماعی و درآمد بالایی برخوردار است. با این حال، این حرفه به همراه خود فشارها و استرس های خاصی نیز دارد.با اینکه سفر هوایی در مقایسه با سفر زمینی از ایمنی بیشتری برخوردار است، وقوع هرگونه نقص یا مشکل در طول پرواز می تواند فاجعه آفرین باشد و جان تمام سرنشینان هواپیما را به خطر بیاندازد. خلبان در طول وظیفه خود مسئول محافظت از جان صدها نفر است، در حالی که یک جراح تنها مسئول حفظ جان یک بیمار خواهد بود. همین مقایسه کافی است تا اهمیت و میزان فشار روانی موجود در حرفه خلبانی را بهتر درک کنیم.
لوکوموتیوران
ممکن است تصور کنید که رانندگی قطار شغلی بدون فشار و استرس است، اما بهتر است بدانید این حرفه نیز چالش ها و سختی های خاص خود را دارد. راننده قطار مسئولیت مهمی بر عهده دارد، چرا که وظیفه او رساندن مسافران به مقصد با سلامت و امنیت کامل است. وقوع مشکلات در طول مسیر یا ایرادات فنی در قطار از جمله عواملی هستند که می توانند فشار روانی زیادی برای راننده ایجاد کنند.کنترل کننده ترافیک هوایی
کنترل کننده ترافیک هوایی یکی از نقش های حساس و حیاتی در صنعت هوانوردی محسوب می شود. وظایف این افراد شامل نظارت دقیق بر حرکت هواپیما ها، هماهنگی مسیرها، و اطمینان از جریان روان و ایمن ترافیک هوایی است. برخلاف تصور ممکن، کنترل کننده ترافیک هوایی ارتباط مستقیمی با وظایف تعمیر یا نگهداری موتور هواپیما ندارد و در موارد مربوط به عملیات پروازی فعالیت می کند.با توجه به حساسیت بالای این موقعیت شغلی، کنترل کنندگان ترافیک هوایی تحت فشار شدید کاری قرار دارند، چرا که ایمنی خدمه و مسافران هواپیما به تصمیم گیری سریع و دقیق آن ها وابسته است. توانایی تمرکز بالا، واکنش سریع، و مدیریت بحران از جمله مهارت های ضروری برای موفقیت در این حرفه هستند.
سرآشپز
سرآشپزی یکی از حرفه های پر استرس است که شاید در نگاه نخست چنین به نظر نرسد. اما اگر اندکی عمیق تر به این شغل توجه کنید، متوجه می شوید که مدیریت آشپزخانه ای شلوغ و پر مشغله با استرسی فراوان همراه است. اطمینان از آماده سازی سفارش ها به بهترین شکل ممکن و تحویل آن ها در زمان تعیین شده، همواره دغدغه سرآشپزهاست. علاوه بر این، گرمای شدید ناشی از اجاق گاز ها و سایر تجهیزات، شرایطی پر چالش را برای آنان رقم می زند.تحلیلگر مالی
تحلیلگر مالی وظیفه دارد تا با بررسی داده های مالی مربوط به یک شرکت، سازمان یا مؤسسه مشخص، به افراد کمک کند تا از فرصت های سرمایه گذاری بهرهمند شوند. گرچه در نگاه نخست شاید این حرفه کمتر پر تنش به نظر برسد، اما باید در نظر داشت که تحلیلگران مالی اغلب با چالش هایی نظیر برخورد با مشتریان ناراضی و خشمگین مواجه هستند.مشاور و روان شناس
کاملاً روشن است که فردی که در نقش مشاور برای بهبود سلامت روان جامعه فعالیت می کند، با موقعیت ها و شرایط پر استرسی رو به رو می شود. در حقیقت، زمانی که مشاور می خواهد به فردی با سطح بالای استرس کمک کند، ضروری است که خود از حالتی آرام و متعادل برخوردار باشد. این در حالی است که ممکن است طی روز با افراد زیادی مواجه شود که رفتار های تنش آفرین دارند و همین موضوع محیط کاری چالش بر انگیز و پر استرسی را برای او ایجاد می کند.کارگر اجتماعی
یک کارگر اجتماعی در طول روز، با توجه به شرایط مختلفی که در آن قرار می گیرد، فشار کاری و استرس زیادی را تحمل می کند. این حرفه گاه شامل مراقبت از افراد بیمار جسمی، روحی یا سالمند می شود که نیازمند توجه ویژه است. از سوی دیگر، تغییر در ساعات خواب و شیفت های کاری طولانی نیز از عواملی هستند که این شغل را به یکی از ده شغل پر استرس در جهان تبدیل کرده اند.مدیریت فناوری اطلاعات
بسیاری تصور می کنند که مدیر فناوری اطلاعات در هر شرکتی تنها مشغول استراحت روی صندلی و نوشیدن قهوه است. با این حال، مسئولیت نظارت بر تمامی فرآیند های مرتبط با فناوری اطلاعات در یک سازمان می تواند چالش های جدی و فشار های زیادی را به همراه داشته باشد، به ویژه زمانی که اختلالی رخ دهد و کل سیستم دچار مشکل شود. در این نقش حیاتی، ضروری است که مهارت های رهبری خود را به سرعت ارتقا دهید، توانایی تصمیم گیری قوی داشته باشید و بتوانید راه حل هایی سریع و مؤثر ارائه دهید. چنین توانمندی هایی نه تنها عملکرد شما را بهبود می بخشد، بلکه باعث کاهش استرس های ناشی از کار نیز خواهد شد.مددکار اجتماعی
مددکاران اجتماعی با آغاز هر روز کاری، نمی دانند که با چه تجربه های تازه ای مواجه خواهند شد. بسته به حوزه تخصصی خود، آنها ممکن است به حمایت از سالمندان، کودکان، بیماران یا افرادی با چالش های سلامت روان بپردازند. ساعت های کاری طولانی و دیر بازگشتن به خانه می تواند بر سلامت جسمی و زندگی شخصی آن ها اثر بگذارد، اما احساس رضایتی که از ایجاد تغییر مثبت در زندگی دیگران به دست می آورند، می تواند بخشی از فشارها و استرس های این حرفه را تسکین دهد.اپراتور تلفن
کار اپراتور تلفن ممکن است در نگاه اول ساده ترین شغل دنیا به نظر برسد: پشت میز بنشینید و در طول روز با مردم صحبت کنید. اما زمانی که پای برخورد با مشتریان عصبانی، کار به صورت پورسانتی برای دریافت درآمد کافی و رسیدن به KPI های دشوار به میان می آید، فشار کاری به سرعت خود را نشان می دهد. در حالی که عده ای با استعداد و مهارت بالا می توانند در این حرفه پیشرفت کنند و موفق شوند، گروهی دیگر ممکن است زیر بار استرس و چالش های این شغل کمر خم کنند، به طوری که خارج کردن آنها از این بحران، کاری بسیار دشوار خواهد شد.تدریس و معلمی
تدریس و معلمی با اینکه شغلی رضایت بخش و همراه با تعطیلات فراوان است، اما یک حرفه پر چالش و هیجان انگیز نیز محسوب می شود. بسیاری از معلمان تلاش می کنند حتی خارج از ساعات رسمی مدرسه نیز با ارائه حمایت های آموزشی به دانشآموزان، از پیشرفت تحصیلی آن ها اطمینان حاصل کنند. علاوه بر این، آن ها در محیط کاری خود با شخصیت های گوناگونی مواجه هستند، از جمله دانش آموزانی که ممکن است شلوغی یا رفتار های اختلال آمیز داشته باشند.داور ورزشی
ایستادن در کنار زمین و قضاوت درباره پنالتی ها یا تعیین برنده یک مسابقه تا چه اندازه می تواند پیچیده و پر استرس باشد؟ داوران دائماً با توهین های کلامی و حتی تهدید جانی رو به رو هستند، موضوعی که این حرفه را به یکی از پر مخاطره ترین مشاغل تبدیل کرده است. علاوه بر این چالش ها، بی خوابی های طولانی و سفر های مکرر به مکان های ورزشی باعث تشدید فشار روانی بر افراد فعال در این حوزه شده است.هماهنگ کننده رویداد
هماهنگی یک رویداد بزرگ مسئولیت سنگینی است که می تواند فشار زیادی را به همراه داشته باشد. اجرای بی نقص تمامی کارها نیازمند توجه دقیق به جزئیات و صرف انرژی قابل ملاحظه ای است. همچنین، در صورت بروز مشکلات غیر منتظره، هماهنگ کنندگان باید توانایی واکنش سریع و مؤثر برای حل مسائل ایجاد شده را داشته باشند. از سوی دیگر، مهارت های ارتباطی قوی یکی از ضرورت های این حرفه محسوب می شود، چرا که برای موفقیت و دوام در این صنعت، باید توانایی حل مشکلات را به بهترین شکل ممکن داشت.کارکنان معدن
این کار بدون شک یکی از مشاغل دشوار و پر استرس جهان به شمار می آید. خطراتی مانند ریزش معدن، انفجار در معادن زغال سنگ، و کار با تجهیزات سنگین که ممکن است منجر به وقوع حوادث جدی از جمله قطع عضو، ضربه مغزی یا حتی مرگ شود، فشار روانی زیادی را بر معدنکاران وارد می کند.آنچه این حرفه را در ایران به یکی از مشاغل بسیار پر استرس تبدیل کرده، شرایط کاری نامساعد است. اغلب کارکنان معادن با قرارداد های کوتاه مدت و دستمزد های پایین مشغول به کار هستند، و این وضعیت باعث ایجاد نگرانی های اقتصادی و افزایش استرس مالی در میان آنها شده است.
مدیریت و کارآفرینی
کارآفرینان و مدیران جزو کسانی هستند که با یکی از پر استرس ترین مشاغل رو به رو هستند، زیرا مسئولیت تصمیم گیری های سرنوشت ساز به عهده آن هاست.چالش هایی مانند نظارت بر عملکرد کارکنان، دغدغه پرداخت حقوق، شرایط نامطمئن اقتصادی، نوسانات بازار، خطر شکست ایده ها و پذیرش ریسک های سنگین برای توسعه کسب و کار از عوامل اصلی ایجاد فشار روانی در این گروه شغلی محسوب می شوند.
بسیاری از کارآفرینان با حس تنهایی دست و پنجه نرم می کنند، چراکه تعداد کمی از افراد می توانند فشارها و مسئولیت های کاری آن ها را به طور کامل درک کنند. در مراحل اولیه راه اندازی کسب و کار نیز اغلب مجبورند وظایف متعددی همچون بازاریابی، فروش، مدیریت مالی و تولید را به تنهایی انجام دهند.
این وظایف به دلیل مسئولیت های گسترده و شرایط پر فشار محیطی، باعث شده اند که از جمله پر استرس ترین مشاغل در کشور باشند. با این حال، اگر فردی هستید که از استقلال مالی لذت می برید، علاقه مندید چالش ها را مدیریت کرده و برای آینده ای بهتر حاضر به تحمل سختی ها هستید، این مسیر می تواند برای شما مناسب باشد.
راننده تاکسی و اتوبوس
ساعات کاری طولانی، ارتباط مداوم با مسافران و رو به رو شدن با تنش های اجتماعی، به همراه استرس ناشی از ترافیک، تصادفات و چالش های اقتصادی، این حرفه را به یکی از مشاغل پر استرس تبدیل کرده است.برخی مسافران رفتاری عصبی یا عجول دارند و گاهی حتی بی احترامی می کنند. مسائل مربوط به اختلاف بر سر کرایه، مسیر و تأخیر راننده نیز می تواند باعث ایجاد تنش شود. علاوه بر این، گاهی ممکن است برخورد با مسافران مجرم یا خطرناک امنیت راننده را به خطر بیندازد.
در نهایت، اگر واقعاً از رانندگی لذت می برید و توانایی مدیریت فشار های این شغل را دارید، ممکن است این کار برای شما مناسب باشد؛ اما در غیر این صورت، این حرفه می تواند بسیار طاقت فرسا و دشوار باشد.
وکالت
استرس شغلی وکلا غالباً از حجم کاری بالا، مسئولیت سنگین در قبال موکلان، رقابت شدید میان همکاران و انتظارات فراوان جامعه و دستگاه قضایی ناشی می شود.وظیفه وکلا ایجاب می کند که به طور دائم درگیر مذاکره، چالش، و بحث و جدل با طرف مقابل، دادستان یا قاضی باشند که همین موضوع می تواند تنش های زیادی ایجاد کند. از سوی دیگر، آن ها مسئولیت بزرگی نسبت به سرنوشت موکلان خود بر عهده دارند؛ خصوصاً در ارتباط با پرونده های پیچیده و حساس مانند پرونده های جنایی یا اقتصادی.
در زمینه کاری نیز رقابت بسیار بالایی وجود دارد؛ وکلا باید برای جذب موکل بیشتر و حفظ اعتبار حرفه ای شان، همواره عملکردی بی نقص داشته باشند. این فشار ها باعث شده این حرفه جزو مشاغل پر استرس شناخته شود.
با این حال، اگر فرد به کار وکالت علاقه مند باشد و توانایی لازم برای مدیریت استرس و تنش های مرتبط با این حرفه را داشته باشد، می تواند از این مسیر شغلی نه تنها رضایت شغلی بلکه موفقیت بسیاری نیز کسب کند.
گویندگی خبر و خبرنگاری
این نوع مشاغل به دلیل فشار زمانی، نیاز به دقت بالا، مسئولیت سنگین در انتقال اطلاعات و مواجهه مستمر با رویداد های حساس، جزو استرس زاترین حرفه ها محسوب می شوند.تصویری از یک گوینده خبر که نگرانی و اضطراب در چهره اش آشکار است، گویای سختی و فشار بالای این شغل است.
گویندگان خبر می بایست در لحظه و بدون کوچک ترین خطا اخبار را ارائه دهند. هر اشتباه، هرچند جزئی، ممکن است اعتبار رسانه را زیر سوال ببرد و واکنش های منفی مخاطبان یا حتی مقامات رسمی را به همراه داشته باشد. استرس و فشار کاری شدید در این افراد می تواند به مشکلات جدی سلامتی از جمله فشار خون بالا و دیابت منجر شود.
گویندگان خبر می بایست در لحظه و بدون کوچک ترین خطا اخبار را ارائه دهند. هر اشتباه، هر چند جزئی، ممکن است اعتبار رسانه را زیر سوال ببرد و واکنش های منفی مخاطبان یا حتی مقامات رسمی را به همراه داشته باشد. استرس و فشار کاری شدید در این افراد می تواند به مشکلات جدی سلامتی از جمله فشار خون بالا و دیابت منجر شود.
خبرنگاران نیز باید اخبار را سریع، دقیق و بدون خطا تهیه و ارسال کنند. رقابت شدید برای دست یابی به اخبار دست اول یکی دیگر از عوامل ایجاد استرس در این حرفه است. حضور در مناطق جنگی یا در شرایط بحرانی مانند اعتراضات و بلایای طبیعی نیز با خطراتی همچون آسیب جسمی، تهدید، بازداشت و حتی مرگ همراه است.
گویندگی خبر و خبرنگاری از جمله مشاغل پرتنش در ایران به شمار می روند. این حرفه ها اگرچه اعتبار، درآمد قابل قبول و موقعیت اجتماعی مناسب را فراهم می کنند، اما چالش های زیادی همچون استرس شدید، فشار کاری بالا و مشکلات سلامتی را نیز به همراه دارند. با این حال، اگر بتوانید این چالش ها را به خوبی مدیریت کنید، این حرفه می تواند تجربه ای رضایت بخش باشد.
کشاورزی
کشاورزی یکی از مشاغل پر استرس در ایران است، اما نوع استرس آن با مشاغل شهری تفاوت هایی دارد. عوامل مختلفی مانند ناپایداری اقتصادی، تغییرات مداوم قیمت ها، تغییرات اقلیمی، خشکسالی و چالش های مربوط به تامین آب و نهاده های کشاورزی، این حرفه را به یکی از مشاغل دشوار تبدیل کرده است.اگر چه مخاطرات این شغل به اندازه برخی حرفه های دیگر شدید نیست، فشار های اقتصادی و مشکلات ناشی از شرایط آب و هوا، نگرانی های قابل توجهی برای کشاورزان به همراه دارد.
مشاغل پر استرس برای خانم ها
مشاغل پر تنش مانند سرآشپزی، اپراتوری، هماهنگ کنندگی رویداد ها، پزشکی، مدیریت روابط عمومی و موارد مشابه از جمله حوزه هایی هستند که می توانند استرس زیادی به همراه داشته باشند، به ویژه برای زنان. در بسیاری از موارد، فشار و چالش های مربوط به این نوع مشاغل ممکن است برای زنان پیچیده تر از مردان باشد. از این رو توصیه می شود خانم هایی که تمایل به اشتغال در خارج از منزل دارند، شغل هایی را انتخاب کنند که دارای محیط کاری آرام تر و سطح استرس پایین تری باشند.عواملی که باعث ایجاد استرس در مشاغل می شود
یک شغل به تنهایی نمی تواند منبع استرس باشد؛ بلکه عوامل مختلفی در محیط کار می توانند شدت استرس را افزایش داده و باعث شوند یک شغل در دسته مشاغل پر استرس قرار گیرد. برخی از این عوامل عبارتند از:رقابت شدید در محیط کاری
- شرایط خاص محیط کار
- انجام وظایف در حضور دیگران
- ضرب الاجل ها و فشار زمانی تعیین شده از سوی کارفرما
- تعامل مستمر با افراد گوناگون
- وجود عوامل مزاحم و کاهش تمرکز
- نبود ارتباطات یا بازخورد های مناسب از سوی مدیر یا کارفرما
- خطراتی که ممکن است برای فرد یا دیگران در محیط کار ایجاد شود
برای مثال، ممکن است تصور شود که خبرنگاران روزنامه یا صدا و سیما با خطرات ملموس جسمی که افسران پلیس یا آتش نشانان با آن مواجه هستند، روبرو نیستند. اما این افراد نیز در شرایط کاری خود با ضرب الاجل های سخت مواجه می شوند. علاوه بر این، ترس از پیامد های حقوقی یا کاهش فرصت های کاری نیز می تواند سطح استرس این شغل ها را افزایش دهد.
بر اساس یک نظرسنجی از روانشناسان در ایالات متحده، مهم ترین عامل پر استرس بودن یک شغل به محیط و شرایط کاری فرد مربوط می شود.
عوارض مشاغل پر استرس
استرس در بسیاری از موارد می تواند به مشکلات روحی و جسمی قابل توجهی منجر شود. از جنبه روحی، اختلالاتی مانند افسردگی، تحریک پذیری، افزایش رفتار های تهاجمی و موارد مشابه از پیامد های محتمل مشاغل پر استرس هستند. در کنار این، از لحاظ جسمانی نیز ممکن است فرد دچار مشکلاتی نظیر بیماری های قلبی از جمله بیماری عروق کرونر، فشار خون بالا، افزایش سطح کلسترول خون و اختلالات گوارشی مختلف شود.برای کاهش اثرات منفی مشاغل پر استرس، توصیه می شود ابتدا فرد علت اصلی استرس خود را شناسایی کند. سپس می توان با استفاده از روش های ساده مانند قرار گرفتن در فضایی آرام، انجام ورزش های آرامش بخش، گوش دادن به موسیقی دلخواه یا فعالیت های دیگر، به مدیریت و کاهش استرس پرداخت تا اثرات نامطلوب آن به حداقل برسد.
منبع: پژوهش راسخون
.jpg)
