هرکه سنش بيش، پوستش پيرتر؟!
نويسنده:*دكتر غلامحسين غفارپور
علل و راه‌حل پيري پوست
عملكرد اصلي پوست، اين است كه مانند پوششي فيزيكي، اعضاي دروني و بدون حفاظ را از محيط بيروني جدا كند و محفوظ نگه دارد؛ مانع ورود و خروج آب و املاح از بدن شود؛ مانع يا موجب كاهش نفوذ مواد شيميايي از بيرون به درون بدن شود؛ ميكروب‌ها و ويروس‌ها را از بين ببرد و با جذب تشعشعات مخرب و كشنده نور خورشيد، مانع مرگ سلولهاي ديگر اعضاي بي‌حفاظ بدن شود. پوست انسان با انقباض و انبساط عروق سطحي و با پديده تعريق در تنظيم دماي دروني بدن، نقش بارزي ايفا و تا حدي با صدمات مكانيكي مبارزه مي‌كند و مانع تخريب اعضاي دروني مي‌شود. پوست با داشتن گيرنده‌هاي حسي (مانند حس سرما و گرما، درد و خارش، فشار و لرزش و لمس) مي‌تواند در برابر تحريكات وارده، عكس‌العمل نشان دهد و باعث سلامت انسان شود. اين عضو همچنين با داشتن غدد چربي‌ساز و غدد مولد عرق، تارهاي مو و صفحات ناخني، شرايط مناسبي را براي ادامه حيات بهتر فراهم مي‌كند. پوست مرد و زن و ساختمان آن در غالب بخش‌هاي پوست، هم‌شكل است و تنها مناطق خاصي وجود دارد (مانند كف دست و پا و لب‌ها و زير بغل‌ها) كه خصوصيات منطقه‌اي خود را دارند و تخصصي هستند.
چرا پوست آقايان تيره‌تر است؟
روند پيري پوست
تمام اعمال پوست با پيري كاهش مي‌يابد؛ يعني پوست به راحتي آب خود را از دست مي‌دهد، زبر و پوسته‌پوسته و كدر مي‌شود و لطافت خود را از دست مي‌دهد. در نتيجه، براي مبارزه با خشكي پوست بايد از كِرِم‌ها و لوسيون‌هاي مرطوب‌كننده به كرات و برحسب نياز استفاده كرد. قدرت ايمني پوست در برابر ويروس‌ها و قارچ‌ها كاهش مي‌يابد و در اينجاست كه برحسب هر موردي از بيماري‌هاي قارچي و ويروسي، بايد درمان اختصاصي انجام داد. استفاده از وسايل شخصي و انجام ورزش‌هايي كه تماس بدني ندارند، مي‌توانند جنبه پيشگيري داشته باشند. قدرت پوست در برابر صدمات فيزيكي كاهش مي‌يابد و با كمترين صدمه، دچار خون‌ريزي مي‌شود. توليد ترشحات چربي متوسط غدد چربي‌ساز، فعاليت غدد مترشحه عرق كاهش پيدا مي‌كند و اين 2 مجموعه دست به دست هم مي‌دهند و باعث خشكي پوست مي‌شود. خشكي پوست، خارش‌زاست در نتيجه، در اثر خاراندن، اگزماي بدون چربي را به وجود مي‌آورد. در روند پيري پوست، توليد ويتامين D نيز كاهش مي‌يابد. بنابراين براي مبارزه با كمبود اين ويتامين، بايد از مكمل‌هاي غذايي استفاده كرد. ترميم زخم نيز با تاخير همراه مي‌شود و بنابراين سالمندان بايد هميشه مواظب پوست خودشان باشند. لاغر شدن و نازك شدن پوست از 30 سالگي شروع مي‌شود و با افزايش سن به 50 درصد ضخامت خود مي‌رسد بنابراين براي مقابله با اين پديده مي‌توان با استفاده از كِرِم‌هاي ضدآفتاب و كِرِم‌هاي محتوي اسيدهاي ميوه و ترتينويين و ويتامين C و Eو Aو تا حدي با پديده پيري مبارزه كرد. با مسن‌تر شدن پوست، فعاليت غدد عرق كاهش پيدا مي‌كند و موجب زبري و خشكي پوست مي‌شود. مي‌توان با استفاده از بخور آب و كِرِم‌هاي نرم‌كننده و مرطوب‌كننده تا حدي اين نقيصه را جبران كرد.
روش‌هاي مبارزه با پيري پوست
زبري و خشكي و ناهمواري پوست، لكه‌هاي قهوه‌اي و كم‌رنگ‌تر از پوست، پيدايش چين وچروك‌هاي سطحي و در صورت تداوم مصدوميت‌هاي مزمن ناشي از آفتاب، چين و چروك‌هاي عميق‌تر، از بين رفتن خاصيت ارتجاعي و كششي پوست، پيدايش عروق خوني سطحي كه به عروق عنكبوتي موسوم است، خون‌مردگي‌هاي سطحي در اثر جزيي‌ترين برخوردهاي مكانيكي با پوست، دانه‌هاي سرسياه، بزرگ شدن غدد چربي‌ساز كه به‌صورت دانه‌هاي زردرنگ خودنمايي مي‌كنند. در صورت تداوم برخورد اشعه فوق بنفش نور خورشيد با پوست، سرطان‌هاي پوستي بروز مي‌كنند. براي مقابله با تاثيرات نامطلوب اين تشعشعات بهترين كار اين است كه كمتر در معرض پرتوهاي اضافي قرار بگيريم و در صورت مواجهه از پوشش‌هاي ريز بافت، كلاه‌هاي لبه‌دار و كِرِم‌هاي ضدآفتاب استفاده كنيم. به همراه افزايش سن، توليد ويتامين D در پوست كاهش مي‌يابد و شخص را در معرض پوكي‌استخوان قرار مي‌دهد. مصرف روزانه ويتامين D، لبنيات و مكمل‌هاي ويتامين D مي‌تواند با اين پديده مقابله كند.
پي نوشت ها :
متخصص پوست و استاديار دانشگاه*
ae
