بي‌اختياري ادرار؛ علل و راه‌حل
نويسنده:دكتر مهتاب عليزاده*
مواد زايد و سموم بدن از طريق كليه‌ها وارد ادرار مي‌شود. ادرار در مثانه جمع مي‌شود و با پر شدن مثانه احساس دفع ادرار ايجاد مي‌شود.
با افزايش سن، دفع ادرار دچار تغييراتي مي‌شود. براي مثال، تحمل نگه داشتن ادرار كمتر مي‌شود، كار كردن كليه‌ها در طول شب هم ادامه مي‌يابد، عضلات شكم و لگن ضعيف مي‌شوند و مثانه كاملا خالي نمي‌شود. اين تغييرات موجب مي‌شود كه نگه داشتن ادرار مشكل‌تر شود، فرد در طول شب چند بار براي ادرار كردن بيدار شود، دفعات ادرار كردن بيشتر شود و احتمال عفونت ادراري و تشكيل سنگ افزايش يابد.
تغييرات طبيعي كه با افزايش سن در دستگاه ادراري ايجاد مي‌شود احتمال بروز برخي بيماري‌ها را بيشتر مي‌كند. يكي از اين بيماري‌ها «بي‌اختياري ادرار» است. براي اينكه به وجود بي‌اختياري ادرار در خود پي ببريد به اين علايم توجه داشته باشيد:
• ل آيا هنگام عطسه، سرفه، خنده، يا حركت كردن متوجه مي‌شويد كه چند قطره ادرار بي‌اختيار مي‌ريزد؟
• ل آيا زماني كه احساس دفع ادرار داريد، تا رسيدن به دستشويي، نمي‌توانيد خود را نگه داريد؟
• ل آيا ادرارتان قطره قطره مي‌ريزد؟
بي‌اختياري استرسي: در اين حالت هنگام عطسه، سرفه، خنده و برخاستن از زمين، بي‌اختيار چند قطره ادرار خارج مي‌شود. اين حالت در زن‌ها خيلي بيشتر است كه ممكن است به علت عفونت ادراري، تغييرات مجراي ادرار با افزايش سن يا زايمان‌هاي متعدد باشد... و اما توصيه‌هايي براي بي‌اختياري استرسي:
• هر 2 ساعت براي ادرار كردن به توالت برويد.
• در طول روز 6 تا 8 ليوان مايعات بنوشيد.
• بعد از ساعت 8 شب از نوشيدن مايعات خودداري كنيد.
• لباس‌هاي آزاد و راحت بپوشيد.
• عضلات كف لگن را تقويت كنيد.
• مثانه را تقويت كنيد.
• اين مشكل قابل حل است پس براي برطرف شدن آن حتما به پزشك مراجعه كنيد.
بي‌اختياري فوريتي: در اين حالت احساس ناگهاني و شديد براي ادرار كردن ايجاد مي‌شود. اما قبل از رسيدن به دستشويي ادرار مي‌ريزد... و اما توصيه‌هايي براي بي‌اختياري فوريتي:
• هر 2 ساعت براي ادرار كردن به توالت برويد.
• در طول روز 6 تا 8 ليوان مايعات بنوشيد.
• بعد از ساعت 8 شب از نوشيدن مايعات خودداري كنيد.
• لباس‌هاي آزاد و راحت بپوشيد.
• براي داشتن آرامش تمرين كنيد.
• از ورزش‌هاي سخت اجتناب كنيد.
• قهوه، نوشابه‌هاي گازدار و غذاهاي پرادويه ميل نكنيد.
• مثانه را تقويت كنيد.
• عضله‌هاي كف لگن را تقويت كنيد.
• اين مشكل قابل حل است پس براي برطرف شدن آن حتما به پزشك مراجعه كنيد.
مثانه بيش‌فعال: در اين حالت مثانه خيلي پر شده است و ادرار به صورت قطره‌قطره به‌طور غيرارادي مي‌ريزد.
زماني كه فرد به دستشويي مي‌رود ادرار به‌طور كامل خالي نمي‌شود. اين حالت بيشتر در مردها ديده مي‌شود كه دليل آن تنگ شدن مجراي ادرار به خاطر بزرگ شدن غده پروستات است... و اما توصيه‌هايي براي مثانه بيش‌فعال:
• در طول روز 6 تا 8 ليوان مايعات بنوشيد.
• بعد از ساعت 8 شب از نوشيدن مايعات خودداري كنيد.
• در زمان ادرار كردن عضلات شكم را سفت كنيد. سپس به آرامي با دست زير شكم را به سمت پايين فشار دهيد. اين فشار به مثانه منتقل شده و به تخليه ادرار كمك مي‌كند.
• اين مشكل قابل حل است پس براي بر طرف شدن آن حتما به پزشك مراجعه كنيد.
• تمرين دوم: ناحيه مقعد را سفت كنيد مانند حالتي كه مي‌خواهيد مانع دفع مدفوع شويد و اين حالت را براي مدت 5 ثانيه حفظ کرده و بعد رها كنيد. در طول انقباض نفس خود را حبس نكنيد. اين كار را چند بار در طول روز انجام دهيد. تكرار تمرين بايد در حدي باشد كه خسته نشويد. اين تمرين را مي‌توانيد در حالت ايستاده، نشسته يا خوابيده انجام دهيد.
/ج
با افزايش سن، دفع ادرار دچار تغييراتي مي‌شود. براي مثال، تحمل نگه داشتن ادرار كمتر مي‌شود، كار كردن كليه‌ها در طول شب هم ادامه مي‌يابد، عضلات شكم و لگن ضعيف مي‌شوند و مثانه كاملا خالي نمي‌شود. اين تغييرات موجب مي‌شود كه نگه داشتن ادرار مشكل‌تر شود، فرد در طول شب چند بار براي ادرار كردن بيدار شود، دفعات ادرار كردن بيشتر شود و احتمال عفونت ادراري و تشكيل سنگ افزايش يابد.
تغييرات طبيعي كه با افزايش سن در دستگاه ادراري ايجاد مي‌شود احتمال بروز برخي بيماري‌ها را بيشتر مي‌كند. يكي از اين بيماري‌ها «بي‌اختياري ادرار» است. براي اينكه به وجود بي‌اختياري ادرار در خود پي ببريد به اين علايم توجه داشته باشيد:
• ل آيا هنگام عطسه، سرفه، خنده، يا حركت كردن متوجه مي‌شويد كه چند قطره ادرار بي‌اختيار مي‌ريزد؟
• ل آيا زماني كه احساس دفع ادرار داريد، تا رسيدن به دستشويي، نمي‌توانيد خود را نگه داريد؟
• ل آيا ادرارتان قطره قطره مي‌ريزد؟
علل بي‌اختياري ادرار
انواع بي‌اختياري ادرار
بي‌اختياري استرسي: در اين حالت هنگام عطسه، سرفه، خنده و برخاستن از زمين، بي‌اختيار چند قطره ادرار خارج مي‌شود. اين حالت در زن‌ها خيلي بيشتر است كه ممكن است به علت عفونت ادراري، تغييرات مجراي ادرار با افزايش سن يا زايمان‌هاي متعدد باشد... و اما توصيه‌هايي براي بي‌اختياري استرسي:
• هر 2 ساعت براي ادرار كردن به توالت برويد.
• در طول روز 6 تا 8 ليوان مايعات بنوشيد.
• بعد از ساعت 8 شب از نوشيدن مايعات خودداري كنيد.
• لباس‌هاي آزاد و راحت بپوشيد.
• عضلات كف لگن را تقويت كنيد.
• مثانه را تقويت كنيد.
• اين مشكل قابل حل است پس براي برطرف شدن آن حتما به پزشك مراجعه كنيد.
بي‌اختياري فوريتي: در اين حالت احساس ناگهاني و شديد براي ادرار كردن ايجاد مي‌شود. اما قبل از رسيدن به دستشويي ادرار مي‌ريزد... و اما توصيه‌هايي براي بي‌اختياري فوريتي:
• هر 2 ساعت براي ادرار كردن به توالت برويد.
• در طول روز 6 تا 8 ليوان مايعات بنوشيد.
• بعد از ساعت 8 شب از نوشيدن مايعات خودداري كنيد.
• لباس‌هاي آزاد و راحت بپوشيد.
• براي داشتن آرامش تمرين كنيد.
• از ورزش‌هاي سخت اجتناب كنيد.
• قهوه، نوشابه‌هاي گازدار و غذاهاي پرادويه ميل نكنيد.
• مثانه را تقويت كنيد.
• عضله‌هاي كف لگن را تقويت كنيد.
• اين مشكل قابل حل است پس براي برطرف شدن آن حتما به پزشك مراجعه كنيد.
مثانه بيش‌فعال: در اين حالت مثانه خيلي پر شده است و ادرار به صورت قطره‌قطره به‌طور غيرارادي مي‌ريزد.
زماني كه فرد به دستشويي مي‌رود ادرار به‌طور كامل خالي نمي‌شود. اين حالت بيشتر در مردها ديده مي‌شود كه دليل آن تنگ شدن مجراي ادرار به خاطر بزرگ شدن غده پروستات است... و اما توصيه‌هايي براي مثانه بيش‌فعال:
• در طول روز 6 تا 8 ليوان مايعات بنوشيد.
• بعد از ساعت 8 شب از نوشيدن مايعات خودداري كنيد.
• در زمان ادرار كردن عضلات شكم را سفت كنيد. سپس به آرامي با دست زير شكم را به سمت پايين فشار دهيد. اين فشار به مثانه منتقل شده و به تخليه ادرار كمك مي‌كند.
• اين مشكل قابل حل است پس براي بر طرف شدن آن حتما به پزشك مراجعه كنيد.
چگونه مثانه را تقويت كنيم؟
تقويت عضلات كف لگن
• تمرين دوم: ناحيه مقعد را سفت كنيد مانند حالتي كه مي‌خواهيد مانع دفع مدفوع شويد و اين حالت را براي مدت 5 ثانيه حفظ کرده و بعد رها كنيد. در طول انقباض نفس خود را حبس نكنيد. اين كار را چند بار در طول روز انجام دهيد. تكرار تمرين بايد در حدي باشد كه خسته نشويد. اين تمرين را مي‌توانيد در حالت ايستاده، نشسته يا خوابيده انجام دهيد.
پي نوشت ها :
* متخصص بهداشت سالمندان
منبع:www.salamat.com/ج
