اصول پيشگيري و درمان تغيير رنگ دندانها
دندانها، مرواريدهاي بدن، شناخته شده‌اند و در معيارهاي زيبايي شناختي چهره انسان، سفيدي و درخشان بودن دندانها، عامل مهم و تعيين‌کننده‌اي محسوب مي‌شود. هر چند ممکن است سفيدي دندانها درجات گوناگوني از بسيار سفيد تا سفيد متمايل به زرد داشته باشد. اين طيف از تغييرات رنگي دندانها از ديد عموم پذيرفته و قابل قبول است اما وجود تغيير رنگ‌هايي در زمينه‌هايي به غير از سفيد در دندانها، به خصوص در دندان‌هاي پيشين افراد، ناراحت کننده و غيرقابل قبول است. عوامل گوناگوني در ايجاد تغيير رنگ‌هاي دنداني دخيل هستند. شايد بتوانيم با شناخت اين عوامل، از ايجاد بعضي از آنها و در نتيجه تغيير رنگ‌هاي دنداني پيشگيري کنيم.
به دنبال مقصر
همان گونه که تغيير رنگ‌هاي دنداني بسيار گوناگون‌اند و از سايه‌هاي آبي- خاکستري تا تغيير رنگ‌هاي قهوه‌اي- زرد، ممکن است در دندانها ديده شود، علل گوناگوني نيز براي اين مساله شناخته شده است:
• چاي دوست داريد؟
آيا شما از گروه چاي‌خورهاي حرفه‌اي هستيد؟ قهوه چطور؟ روزي چند تا ليوان؟ چاي، قهوه و تمام خوراکي‌هاي رنگي از مهم‌ترين تيرهايي هستند که هدف دندان را نشانه رفته‌اند و عامل موثر تغيير رنگ دندانها هستند. نوشابه‌هاي رنگي، ميوه‌ها و سبزي‌هاي رنگ‌دار مانند توت‌فرنگي، گيلاس، هويج و حتي سيب دندانها را رنگ مي‌کنند. اگر سفيدي دندان‌هايتان را مي‌پسنديد و دوست نداريد به اين راحتي آن را از دست بدهيد، کمتر چاي و قهوه بنوشيد. بعد از خوردن خوراکي‌هاي رنگي هم دهانتان را آب بکشيد تا رنگدانه‌هاي خوراکي‌هاي رنگ‌دار از روي دندان‌هايتان پاک شود.
• امان از دست تنباکو
دست به جيب مي‌بري. پاکت سيگار، يک نخ بلند و باريک، آتش مي‌کني و دودش را مي‌بلعي. خداحافظ سلامت، خداحافظ لثه‌هاي سالم من و خداحافظ دندان‌هاي سفيد و زيبا. مصرف همه گروه‌هاي دخانيات اعم از سيگار، قليان، پيپ و تنباکوي جويدني دندانها را تيره مي‌کند و رنگدانه‌هاي آنها که به طور معمول قهوه‌اي يا سياه رنگ است روي دندانها رسوب مي‌کند.
• وقتي دندانها مريض مي‌شوند
دندانها هم مانند بقيه اعضاي بدن ما دچار بيماري مي‌شوند و اختلالات ساختماني در دندانها شکل آنها را دستخوش تغييرات مي‌کند. اگر در تشکيل و شکل‌گيري مينا و عاج در دوران جنيني اختلالي اتفاق بيفتد، ممکن است مينا و يا عاج دچار تغيير شکل و يا رنگ شوند. بيماري‌هاي عمومي بدن و شرايط وابسته به آن هم ممکن است در رنگ دندانها تاثير بگذارد. به طور مثال اگر به دنبال سرطان‌هاي ناحيه سر و گردن، بيمار مجبور به دريافت راديوتراپي و يا شيمي‌درماني باشد، اين مراحل ممکن است به تغيير رنگ دندانها منجر شود. بعضي از عفونت‌ها در زنان باردار نيز مي‌تواند روي جوانه دندان‌هاي جنين تاثير منفي گذاشته و موجب تغير رنگ آنها شود.
• تاثير داروها
بعضي از داروها مي‌توانند در ساختمان دندانها نفوذ کرده و به صورت داخلي و عميق رنگ دندانها را تغيير دهند. براي مثال، تجويز و استفاده بعضي از انواع آنتي‌بيوتيک‌ها مانند تتراسيکلين و داکسي‌سيکلين در کودکان زير هشت سال ممنوع است زيرا در کودکان اين سن، بعضي از دندانها هنوز در حال تشکيل شدن هستند و اين آنتي‌بيوتيک‌ها با رسوب در ساختمان اين دندان‌هاي در حال تشکيل موجب تغيير رنگ خواهند شد. بعضي از دهانشويه مانند کلرهگزيدين نيز اگر به صورت مداوم و طولاني مصرف شوند، مي‌تواند رنگ دندانها را تغيير دهد.
• اين قافله عمر
از گذشت سن گريزي نيست. حتي اگر در نگهداري از دندان‌هاي خود بسيار کوشا و مراقب باشيم، باز هم باد و باران گذشت سال‌هاي عمر، سخت‌ترين ماده بدن ما را خواهد فرسود. به ازاي گذشت سال‌هاي طولاني، ميناي دندان‌هاي ما به تدريج، نازک شده و از روي دندان حذف مي‌شود. لايه زيرين مينا که به سطح دهان باز مي‌شود، عاج است.
عاج لايه‌اي با ته‌رنگ زرد است و نيز به واسطه خلل و فرج‌هاي زياد روي آن، رنگدانه‌هاي زيادي بر آن رسوب مي‌کند. به مرور زمان اين دندانها دچار تيرگي خواهند شد.
• پوسيدگي‌ها
هر عاملي که موجب ايجاد پوسيدگي‌ها شود، تغيير رنگ دندانها را به همراه خواهد داشت. به عبارتي پوسيدگي رنگ دندانها را تغيير مي‌دهد. پوسيدگي‌هاي اوليه به صورت لکه‌هاي سفيد گچي رنگ روي دندانها ظاهر مي‌شوند اما به مرور زمان و با پيشرفت پوسيدگي، رنگ دندان در منطقه پوسيده قهوه‌اي يا سياه خواهد شد. از طرفي اگر عاملي باعث شود که ميناي دندان نازک شده و يا حذف شود، به دليل ظاهر شدن عاج در سطح دندان، رنگ دندان به سمت زرد متمايل خواهد شد.
براي مثال، کساني که دچار بي‌اشتهايي عصبي هستند و بعد از مصرف غذاها مرتب استفراغ مي‌کنند، در هر بار استفراغ مقداري از اسيد معده را وارد دهان مي‌کنند که باعث انحلال تدريجي ميناي دندانها و در نتيجه تغيير رنگ دندان از سفيد به زرد خواهد شد.
• مراقب باشيد لطفا!
ضربه‌ها يکي از عوامل بسيار شايع در تغيير رنگ دندانها هستند. ضربه‌هايي که به دندان‌هاي شيري وارد مي‌شوند ممکن است به جوانه دايمي دندان زيرين انتقال يافته و موجب تغيير رنگ در دندان دايمي رويش نيافته شود. از طرفي ضربه وارد شده به دندان‌هاي رويش يافته هم ممکن است آنها را دچار تغيير رنگ کند. ضربه به دندانها موجب خون‌ريزي در دندان شده و اين خون‌ريزي موجب رسوب يون‌هاي سولفيد آهن در لوله‌هاي عاجي دندان مي‌شود. به دنبال اين اتفاقات رنگ دندان به رنگ آبي- سياه تغيير مي‌کند.
دندان‌هايي که تحت فشارهاي شديد و نامتناسب ارتودنسي قرار گيرند نيز ممکن است دچار خون‌ريزي داخلي شده و به رنگ قهوه‌اي – خاکستري درآيند.
... و اما درمان
براي درمان تغيير رنگ‌هاي دنداني راه‌هاي متفاوتي وجود دارد که کاربرد هر کدام از اين روش‌ها بسته به شدت و نوع تغيير رنگ متفاوت است. درباره تغيير رنگ‌هاي خارجي و سبک دنداني، استفاده از جرم‌گيري و بروساژ در مطب دندانپزشکي بسيار مفيد و کاربردي است. اما اگر تغيير رنگ‌ها داخلي و در ساختمان دندان اتفاق افتاده باشد، روش بليچينگ (سفيد کردن دندانها) و يا روکش کردن دندان مطرح مي‌شود. بليچينگ ممکن است در داخل مطب دندانپزشکي انجام شود يا مواد و قالب لازم براي آن به بيمار تحويل داده شود تا شب در هنگام خواب از آن استفاده کرده و به مرور زمان رنگ دندانها روشن‌تر شود.
کارخانه‌هاي سازنده مواد بليچينگ ادعا مي‌کنند که اين مواد بسيار امن هستند و مشکل خاصي براي دندانها ايجاد نمي‌کنند اما در بعضي موارد گزارش‌هايي از موارد حساسيت دنداني بعد از بليچينگ، ايجاد آلرژي و گاهي آزردگي‌هاي لثه دريافت شده است.
دو نکته مهم
براي آنکه دندان‌هاي شما دچار تغيير رنگ نشوند، راه‌هاي گوناگوني را مي‌توانيد امتحان کنيد:
• عادت‌هايتان را تغيير دهيد: مصرف عادتي سيگار و انواع تنباکو و همچنين مصرف زياد چاي و قهوه دندانها را تيره مي‌کند. اين عادات را کنار بگذاريد و بعد از مصرف مواد رنگي دهانتان را بشوييد.
• مسواک بزنيد: لااقل روزي دو بار به شيوه صحيح و به مدت طولاني مسواک بزنيد اما مراقب باشيد در مسواک زدن زياده‌روي نکنيد و به عبارتي از مسواک زبر استفاده نکنيد و نيز مسواک را محکم روي دندان‌هايتان نکشيد زيرا همين عوامل موجب مي‌شوند که به مرور زمان روي دندانها خش ايجاد شده و همين خش‌ها محل خوبي براي گير رنگدانه‌ها و در نتيجه تغيير رنگ دندان خواهند بود.
منبع:http://salamat.com
/م
