كليات بيماريها و مشكلات خواب در دوره كودكي

مشكلات خواب كودكان يكي از شايعترين علل مراجعه پزشكي والدين به پزشك متخصص كودكان است. كودكي كه با سختي به رختخواب مي رود يا به دفعات زيادي در طول شب بيدار مي شود تا حد زيادي سبب مزاحمت خانواده مي شود. مطالعه بيماريهاي خواب در كودكان نشان مي دهد كه اين بيماريها در كودكان تفاوت قابل توجهي با بيماريهاي خواب بزرگسالان ندارند؛ با اين وجود مشكلات خواب كه طبق تعريف الگوهاي خوابي كه باعث عدم رضايت والدين، كودك يا پزشك مي شود در سنين كودكي بسيار بيشتر از بيماريهاي خواب شايع مي باشند.
تشخيص خواب بيمارگونه خيلي سخت است چرا كه در مراحل تكاملي كودكان، اختلافات قابل توجهي در الگوهاي خواب وجود دارد، بطور مثال بيدار شدن مكرر يك شير خوار 2 ماهه در طول شب غير طبيعي تلقي نمي شود ولي در يك كودك 2 ساله غير طبيعي است. از طرف ديگر تعريف مشكل خواب بسيار سخت تر است چرا كه آستانه تحمل خانواده ها نسبت به عادتهاي خواب كودكان متفاوت است، بطور مثال آنچه كه براي يك خانواده مشكل محسوب مي شود ممكن است براي خانواده ديگر حالتي عادي تلقي شود.
كمك به يك خانواده در حل مشكل خواب كودكشان بايد يكي از توانائيهاي اصلي پزشك كودكان باشد و گرفتن يك شرح حال دقيق ارزش صرف وقت را دارد.

خواب طبيعي در كودكان چگونه است؟
 

خواب در شيرخواران كاملا با خواب بزرگسالان متفاوت است. در شيرخواران كمتر از 6 ماه مرحله خواب REM (مرحله فعال خواب كه در آن حركات سريع چشمها اتفاق مي افتد) حدود 50 درصد از زمان خواب آنها را تشكيل مي دهد در حاليكه در بزرگسالان اين مرحله فقط 20 درصد زمان كل خواب را شامل مي شود. در شير خواران خواب با يك مرحله فعال REM شروع مي شود، بر خلاف بزرگسالان كه حدود 90 دقيقه پس از به خواب رفتن وارد مرحله REM مي شوند. مرحله REM در شيرخواران به دفعات بيشتري در چرخه خواب تكرار مي شود، در نتيجه چرخه هاي خواب شيرخواران كوتاهتر است. تا حدود 6 ماهگي مرحله REM غيرفعال (كه به آن خواب آرام يا نامعين نيز گفته مي شود) را نمي توان به 4 مرحله الكتروانسفالوگرافيكي كه در الگوي خواب بالغين ديده مي شود تقسيم بندي نمود.
در حدود 6 ماهگي ساختار خواب يك كودك شبيه يك بزرگسال مي شود؛ يعني پس از يك دوره تثبيت اوليه كه حدود 10 تا 20 دقيقه طول مي كشد شير خوار از مرحله 1 خواب غيرفعال Non-REM به مرحله 3 يا 4 وارد مي شود، ممكن است كه دوباره شيرخوار به مرحله 1 باز گردد و چرخه خواب وي تكرار شود يا پس از 1 تا 2 چرخه خواب غيرفعال NREM يعني پس از 60 تا 90 دقيقه شيرخوار وارد مرحله REM مي شود. در يك سوم اوليه زمان خواب شب شيرخوار بيشتر در خواب عميق مي باشد يعني مراحل 3 و 4 NREM. در نيمه دوم خواب شب بيشتر مراحل 2 NREM و REM ديده مي شوند.
در نوزادان مدت زمان خواب بطور تقريبا مساوي در بين شب و روز تقسيم مي شود. به تدريج در طول سال اول زندگي خواب شبانه يكپارچه مي شود يعني خواب شبانه به صورت دوره زماني خواب واحد بدون وقفه مي شود و خواب هنگام روز نيز به تدريج تا 3 سالگي كاهش مي يابد. از حدود 4 سالگي به بعد بيشتر كودكان نياز به خواب هنگام روز ندارند و پس از آن نيز به تدريج نياز به خواب شبانه كاهش پيدا مي كند بطوريكه در حدود نوجواني نيازهاي خواب يك نوجوان شبيه بزرگسالان مي شود.

مشكلات تا چه زماني ادامه مي يابد؟
 

والدين مشتاق هستند كه بدانند بالاخره چه وقتي فرزندشان در تمام طول شب خواهد خوابيد. تحقيقات انجام شده در اين زمينه پاسخهاي گوناگوني را بهمراه داشته است چرا كه
الف)جمعيتهاي مختلفي مورد آزمون قرار گرفته اند،
ب) تعاريف متفاوتي براي بيدار شدن در طول شب استفاده شده و
ج) روشهاي گوناگوني براي بدست آوردن نتايج بكار برده شده اند.
به عنوان يك قاعده؛ 100 درصد نوزادان در طول شب بيدار مي شوند و به تدريج تا 6 ماهگي بيدار شدنهاي شبانه به 20 تا 30 درصد كاهش مي يابد. خوابيدن در طول شب شاخصي است كه پس از رسيدن به آن بطور هميشگي حفظ نمي شود بطور مثال كودكاني كه تا بحال در طول شب مي خوابيدند ممكن است بعلت عوامل اجتماعي دچار بيخوابي و مشكل بيدار شدن در طول شب بشوند كه اين حالت جزئي از تكامل مراحل خواب آنها نمي باشد.
مطالعات مقطعي نشان مي دهند كه بيدار شدن در طول شب در سالهاي اوليه كودكي شايع است. تقريبا حدود 1 نفر از هر 3 كودك تا سن 4 سالگي به بيدارشدن در طول شب ادامه خواهد داد و براي خوابيدن مجدد نيازمند كمك والدين است.
خلاصه اي از مشكلات خواب بر حسب سن و راه حلهاي پيشنهادي

سن اختلال راه حل پيشنهادي
 

بدو تولد تا 4 ماهگي بيدار شدن مكرر در طول شب و شيرخوردن جزئي از تكامل شيرخوار هستند.
4 تا 12 ماهگي بيدار شدن در طول شب عدم اعتناي هدفمند، بيدار كردنهاي زمان بندي شده
تقاضاي شير خوردن هنگام شب افزايش فواصل شيردادن، كاهش حجم و مدت زمان شيردهي و دادن شير رقيق شده
2 تا 4 سالگي اختلالات شروع و تداوم خواب عادتهاي مطلوب زمان خواب، اشياء داراي بار عاطفي، نظام پاداش، ايجاد محدوديتهاي محكم، گذرنامه هنگام خواب
3 تا 8 سالگي راه رفتن شبانه دادن اطمينان به والدين، بيداركردنهاي زمان بندي شده، و استفاده از دارو در موارد شديد
6 تا 12 سالگي شب ادراري زنگ هنگام خيس كردن رختخواب، آموزش كنترل ادراري، داروها
8 تا 12 سالگي راه رفتن و صحبت كردن در خواب مراقبتهاي ايمني
نوجواني سندرم تاخير مراحل خواب ايجاد محدوديتهاي محكم، انتقال تدريجي زمان خواب به زمان مناسب
هر سني سندرم وقفه تنفسي حين خواب ارجاع جهت انجام عمل جراحي لوزه ها
منبع:www.ninisite.com
/ع