خطر تلويزيون‌هاي سه بعدي

اين روزها تلويزيون‌هاي سه بعدي از محصولات جديد بازار هستند و شركت‌هاي مختلف تبليغات فراواني براي فروش تلويزيون‌هاي سه‌بعدي خود مي‌كنند و حتي در مراكز خريد از مردم مي‌خواهند براي امتحان اين تكنولوژي خاص، عينك‌هاي مخصوصي به چشم بزنند و براي يك بار هم كه شده، اين تكنولوژي را تجربه كنند. آنچه سبب شد اين موضوع را در اين مقاله بررسی كنيم، اخطار جديد شركت سامسونگ در رابطه با منع استفاده از اين محصول است. اين شركت با توجه به اينكه خود توليدكننده تلويزيون‌هاي سه‌بعدي است، به اين موضوع اشاره كرده كه نمي‌خواهد اين تكنولوژي جديد به جاي فراهم‌آوردن راحتي براي مخاطبان، آنها را دچار آسيب كند. به همين دليل، استفاده از آن را به كودكان،‌ سالمندان، زنان باردار و مبتلايان به صرع و سكته توصيه نمي‌كند. اما دليل اين اخطار چيست؟
نتايج بررسي‌هاي گروهي از محققان نشان داده كه تماشاي تلويزيون سه‌بعدي مي‌تواند سبب بروز حالت تهوع، استفراغ و گرفتگي عضلات شود. تماشاي اين تلويزيون‌ها، فشار غيرمعمولي را به بدن وارد مي‌کند و به ميزان شديدي چشم‌ها و مغز را دچار آشفتگي و پريشاني مي‌كند و مي‌تواند باعث بروز حمله و غش در مبتلايان به صرع شود. طبق آمار، برخي افراد با تماشاي برنامه در اين تلويزيون‌ها دچار مشكلاتي همچون صرع، مشكل تخمين فاصله، سرگيجه، تهوع، انقباض عضلات، تشنج و حركات غيرارادي مانند تكان‌هاي ناگهاني چشم و عضلات بدن مي‌شوند. در اين ميان كودكان، سالمندان، زنان باردار، مبتلايان به صرع و سكته بيشتر در معرض خطر هستند. به همين دليل توصيه مي‌شود اين دسته از افراد بين زمان‌هاي تماشاي تلويزيون سه‌بعدي استراحت‌هاي كوتاه داشته باشند و از فاصله مناسب به تلويزيون نگاه كنند.

طرز كار تلويزيون سه‌بعدي
 

آيا تا به حال فكر كرده‌ايد كه چرا وقتي به اجسام واقعي نگاه مي‌كنيم آنها را سه‌بعدي مي‌بينيم ولي تصوير همان اجسام در تلويزيون دوبعدي است؟ تنها تحريك محيطي كه باعث ايجاد تصاوير در مغز مي‌شود، نور است. وقتي جسمي در دوردست قرار دارد، بازتاب شعاع‌هاي نوري كه از آن به چشم‌هاي ما مي‌رسد، با يكديگر موازي هستند. ولي وقتي همان جسم نزديك مي‌شود اين شعاع‌ها ديگر موازي نيستند. اين خطوط از اجسامي كه در نزديكي چشم‌ ما هستند، به‌طور همگرا گسيل مي‌شوند و چشم ما براي ديدن آنها بايد كمي تغيير حالت دهد. هرچه يك شي‌ء به ما نزديك‌تر مي‌شود، چشم 2 حركت طبيعي انجام مي‌دهد؛ اول اينكه كره چشم حركت دوراني به سمت بيني پيدا مي‌كند. دوم اينکه خميدگي چشم تحت فشاري قرار مي‌گيرد كه در اثر آن شکل آن متناسب با وضعيت مي‌شود تا بتواند بر هدف تمركز كند. اين تغييرات توسط مغز كنترل شده و ميزان تغييرات آن نيز ثبت مي‌شود. همين اطلاعات به مغز كمك مي‌كند تا فاصله اجسام تا چشم را تخمين بزند. ايده كليدي پخش تصاوير سه‌بعدي هم دقيقا از همين عملكرد مغز و چشم گرفته شده است. در تلويزيون سه‌بعدي سعي مي‌شود تصاويري ارايه شود كه براي هر چشم در محل متفاوتي قرار داشته باشد تا مغز آنها را به صورت غيرمسطح و عمق‌دار تشخيص دهد. براي اين منظور از عينك‌هاي مخصوصي استفاده مي‌شود.

سردرد و سرگيجه
 

طبق تحقيقي كه اخيرا در هلث‌دي منتشر شده براي آنكه بفهميد چشمان سالمي داريد يا نه، كافي است يك فيلم سه‌بعدي تماشا كنيد. اگر با تماشاي فيلم سرتان گيج رفت، يعني چشمانتان هنوز سالم است.
در فيلم‌هاي سه‌بعدي براي ايجاد تصاوير با عمق متفاوت از عينك‌هاي مخصوص كمك مي‌گيرند كه هريك تصويري متفاوت براي هر چشم پخش مي‌كند.
تمركز هر چشم روي اين تصاوير متفاوت به اين معني است كه ميزان تقعر و نقطه تمرکز هر چشم با ديگري نمي‌خواند و در نتيجه مغز در تحليل ثبت اطلاعات سردرگم مي‌شود. همين امر علت سردرد و سرگيجه است. از سوي ديگر برخلاف حالت طبيعي با نزديك شدن يك شيء به پرده سينما و تلويزيون، چشم به جاي دو حالت طبيعي توضيح داده شده تنها حالت اول يعني بازگشت كره چشم به سمت داخل را اجرا مي‌كند و اين امر سبب يك لحظه تاري موقت مي‌شود.
عوارض تلويزيون‌هاي سه‌بعدي براي تماشاچي
هرچه فاصله 2 دوربين حين فيلم‌برداري يك فيلم سه‌بعدي از هم دورتر باشد، عمق و ژرفاي فيلم نهايي بيشتر و در نتيجه فيلم موفقيت‌آميزتر خواهد بود. اين موضوع اگرچه به نفع كارگردان است اما هرچه فاصله 2 دوربين از هم بيشتر باشد، به هم پيوند دادن 2 نما براي تماشاچي سخت‌تر است. محققان مي‌گويند دليل اصلي درد و خستگي چشم در تماشاچيان فيلم‌هاي سه‌بعدي اين است كه بيننده 2 تصوير مبهم با فركانس بالاي 100 تا 200 هرتز يكي براي چشم راست و يكي براي چشم چپ را دريافت مي‌كند. اين تصويرها به شكل متناوب براي چشم راست و چپ ارسال مي‌شود و چشم‌ها بايد مرتبا خود را با تنوع تصاوير وفق دهند. اين در حالي است كه مغز آنها را به صورت پياپي جمع‌آوري كرده و سعي مي‌كند يك تصوير واحد تعريف كند. اين تضاد در كار مغز و چشم است كه سبب خستگي و استرس چشم و مغز مي‌شود. متخصصان معتقدند تماشاي طولاني‌مدت و ناصحيح اين نوع فيلم‌ها مي‌تواند نه تنها سبب خستگي چشم، بلكه در طولاني‌مدت سبب مشكلات ديد شود. تماشاي اين‌گونه فيلم‌ها در كودكاني كه بينايي‌شان در حال تكامل است هم مي‌تواند مشكل‌ساز باشد.

چه بايدکرد؟
 

اگر مي‌خواهيد فيلم سه‌بعدي تماشا كنيد، در درجه اول بايد فاصله مناسب تا تلويزيون را رعايت و اتاق را تاريك كنيد. براي طولاني‌مدت نيز نبايد پاي برنامه‌ تلويزيوني بنشينيد و بايد هرازگاهي چند دقيقه به خود استراحت بدهيد.

نظر کارشناس/ دكتر محمود بابايي *

عوارض چشمي تلويزيون‌هاي تازه‌وارد
 

نكته‌اي كه درباره اين تلويزيون‌هاي جديد بايد به آن توجه كرد، اين است كه ابزار استفاده از اين تلويزيون‌ها، به ويژه عينك‌هاي مخصوص مانند عينك‌هاي آفتابي بايد استاندارد باشند و در صورتي كه شيشه‌هاي آنها دچار ايراد شود، فردي كه چشم سالمي هم دارد، دچار مشكل ديد خواهد شد. از آنجا كه تلويزيون سه‌بعدي تكنولوژي جديدي است، ابتدا بايد آموزشي صحيح به مردم داده شود تا فاصله صحيح تماشاي تلويزيون در زمان استفاده رعايت شود.
نگاه كردن طولاني‌مدت به تلويزيون‌هاي سه‌بعدي مي‌تواند براي چشم خسته‌كننده باشد و سبب سردرد و سرگيجه شود. اين موضوع به‌ويژه در كودكان اهميت بيشتري پيدا مي‌كند. آسيبي كه مي‌تواند به چشم كودكان وارد شود (از آنجا که چشم‌هايي در حال تكامل دارند) بسيار بيشتر است؛ هرچند که بعد از 25 سالگي، اين عوارض كاهش مي‌يابند. به هر حال، هر نوع استفاده نادرست از تلويزيون‌هاي سه‌بعدي در كودكان مي‌تواند سبب ناراحتي‌هاي چشمي، آستيگمات شدن و حتي حساسيت چشمي، پلك‌زدن‌هاي دايمي و قرمزي چشم‌ها شود.

پي نوشت ها :
 

*چشم‌پزشك

منبع:www.salamat.com
/ک