اگر به فرزندتان مشکوکيد

نشانه‌هاي هشداردهنده مصرف مواد مخدر
 

من که تاکنون هيچ‌چيز براي فرزندم کم نگذاشتم اما نفهميدم چه اتفاقي افتاد که معتاد شد. اين جمله يکي از آشناترين جملاتي است که والديني که فرزندانشان به اعتياد روي آورده‌اند، بر زبان جاري مي‌کنند. اما والدين چگونه مي‌توانند تفاوت‌هاي ميان تغييرات عادي را که اغلب همراه رشد نوجوان است و تغييراتي که نشان دهنده درگيري زيان‌آور او با موادمخدر است، تشخيص دهند؟ پاسخ به اين پرسش چندان ساده نيست اما اين پرسش بدون پاسخ هم نيست.
تشخيص رفتارهاي آشکار دوره نوجواني از رفتارهاي ناشي از سروکار داشتن با مصرف موادمخدر، کار بسيار دشواري است زيرا بسياري از اين تغييرات به‌طور کامل مشابه يکديگرند. بنابراين والدين، بايد ميان نشانه‌هاي غيرمستقيم و مستقيم تمايز قايل شوند.

نشانه‌هاي غيرمستقيم
 

9نخست، برخي از نشانه‌هاي غير مستقيم را در نظر بگيريد. اگرچه مصرف مواد تغييرات دوره نوجواني را تشديد مي‌کند اما تمامي تغييرات اين دوره ناشي از مصرف مواد نيستند، با اين وجود تکرار هر يک از تغييرات عادي زير که فهرست آنها آورده شده است بايد موجب شود که والدين نسبت به احتمال مصرف مواد از سوي فرزندشان حساس‌تر شوند:
• رفتارهاي دمدمي مزاجي و غيرقابل پيش‌بيني
• نداشتن تمايل به برقراري ارتباط با ديگران و ميل به تنها ماندن در خانه
• دمدمي مزاجي به هنگام دعوا و نزاع و اندوه و به هنگام افسردگي
• تغييرات در دکور اتاق، سليقه خاص موسيقي و شيوه لباس پوشيدن
• همکاري نداشتن در خانه
• رفتار فريب‌کارانه مانند رفتار تعمدي خوب يا شرورانه براي وادار کردن والدين به انجام کاري که مي‌خواهد.
• بي‌علاقگي به فعاليت‌هاي مورد علاقه سابق و جدايي از دوستان قديمي
• تغيير ظاهر براي متفاوت به نظر رسيدن
• نداشتن تمرکز، بي‌نظمي و فراموش‌کاري
• بي‌علاقگي به مدرسه و کاهش سطح نمرات
• تمرد بيشتر عليه قوانين، بحث و جدل بيشتر با اولياي امور
• تمايل نداشتن به انجام فعاليت‌هاي خانوادگي
• خيال‌بافي و بي‌اعتنايي
• توجه شديد به زمان حال و بي‌توجهي نسبت به آينده
• فرار و امتناع از روبه‌رو شدن با مسايل مورد علاقه والدين

نشانه‌هاي مستقيم
 

نشانه‌هاي مستقيم سر و کار داشتن با مواد مخدر،‌ هرگز بخشي از نشانه‌هاي رشد سالم و عادي نوجوانان به شمار نمي‌آيند. والدين بايد اين نشانه‌ها را جدي بگيرند، به ويژه اگر تعدادي از آنها به طور همزمان با توصيف رفتار فرزند نوجوان آنها هماهنگ باشد:
• مفقود شدن پول‌ها يا اشياي باارزش که به آساني قابل تبديل به پول هستند.
• ديده شدن مرتب در حال سيگار کشيدن
• پيدا شدن وسايل مصرف موادمخدر در وسايل شخصي او
• ناپديد شدن يا کاهش قرص يا داروهاي روان گردان از قفسه داروهاي خانه
• تغيير، افزايش يا کاهش قابل ملاحظه در عادت خوابيدن و غذا خوردن
• دوستان جديد معرفي نمي‌شوند، نام برده نمي‌شوند و اغلب بسيار مسن‌تر هستند و هميشه دور از محيط خانه به ملاقات هم مي‌روند.

• شکستن مکرر مقررات خانه مانند ساعت منع رفت و آمد و استفاده از ماشين به رغم قول و وعده‌هاي داده شده
• تماس‌هاي تلفني مشکوک به ويژه در شب. وقتي که والدين پاسخ مي‌دهند،‌ کسي جواب نمي‌دهد و يا اسم خود را نمي‌گويد.
• به نظر مي‌رسد که نوجوان مرتب درباره حوادث کم اهميت و جزيي دروغ مي‌گويد و پس از افشاي دروغ، با اصرار مي‌خواهد ثابت کند که دروغ نگفته است.
• افت مداوم در فعاليت‌هاي مدرسه، دير رسيدن به کلاس، غيبت از مدرسه، تحويل ندادن تکاليف، کامل نکردن کارهاي کلاسي و درگيري با مسوولان مدرسه
• کاهش توانايي‌هاي جسمي مانند خستگي مداوم، بروز حوادثي به علت رفتار ناهماهنگ، بيان جملات غيرواضح، افکار مغشوش، چشم‌هاي قرمز، ظاهر خسته و کوفته، سرفه کردن يا آب ريزش بيش از حد بيني، زخم‌هاي بي‌دليل و جاي تزريق در نقاط گوناگون بدن
• در اختيار داشتن مقدار قابل ملاحظه‌اي پول بي‌آنکه توضيحي براي آن داشته باشد.
• استشمام بوي دود و الکل از بدن و لباس
• هنگامي که از نوجوان درباره مصرف مواد مخدر سوالي پرسيده مي‌شود با حالتي خصمانه پرخاش مي‌کند.

حق تنها بودن
 

فرض کنيد که تعداد زيادي از نشانه‌هاي مستقيم و غيرمستقيم مصرف مواد مخدر از سوي والدين تشخيص داده شده و موجب دلواپسي آنها ‌شود اما پسر يا دختر آنها از پاسخ دادن به پرسش‌هاي آنها طفره مي‌رود. نوجوان تهمت مي‌زند: «تا يه چيزي درست از آب در نمي‌ياد، شماها از مصرف مواد حرف مي‌زنين. ديگه از اين همه بي‌اعتمادي حالم داره به هم مي‌خوره. تنهام بذارين»
در اين هنگام والدين بايد چه کار کنند؟ پاسخ اين است که از زمينه‌‌هاي سوءظن براي يافتن شواهد محکم‌تر استفاده کنند. در اين لحظه ممکن است فرزندتان بگويد: «اتاق منو گشتين؟ اين کار يعني دزدي. شماها به حريم زندگي خصوصي من وارد شدين.» والدين بايد توضيح دهند که «نه، حريم خصوصي تو با اعتماد ما به دست مي‌آيد. تو حقي نسبت به اين حريم نداري. وقتي از اين حريمت سوءاستفاده مي‌کني تا رفتارهاي غيرقانوني و مخربت را لاپوشاني کني، ما حق گشتن و گرفتن چيزهاي غيرمجاز را داريم. ما هم فقط همين کار را کرديم. حالا درباره آنچه اتفاق افتاده حرف مي‌زنيم!»
منبع: http://www.salamat.com