تا سرا پرده زد به عليين

شاعر : سنايي غزنوي

قدر صدر اجل قوام‌الدين		تا سرا پرده زد به عليين
آب زد ز آبروي روح امين		از پي آبروي راهش را
بست روح‌القدس به عرش آذين		وز پي قدر خويش صدرش را
خوش لقا چون نگار خانه‌ي چين		شد عراق از نگار خامه‌ي او
از سر انديب تا به قسطنطين		در شکر خواب رفت فتنه ازو
نيز در ابرويش نبيني چين		دولتش بر کسي که چشم افگند
فتنه در خواب و ظلم در سجين		تا بجنبيد عدل او بگريخت
چون سر زخمه مخلب شاهين		بر گرسنه چو زاغ شد در زخم
چون تن شير پنجه شير عرين		بر برهنه چو سير کرد از رحم
چون قمر را سيه کند تنين		بر فلک نور پاش رويش بس
چون زحل در کف آورد شاهين		در زمين کار ساز جودش بس
تا گرفت از جمال او تزيين		چون گل از نم همي بخندد ملک
خاک زرين کند براي رزين		تا نه بس روزگار چون خورشيد
که جهان از ورود فروردين		اي ز فر تو دين و ملک چنان
حق گزين کي بود چو خلق گزين		حق گزيدت پي صلاح جهان
همه دارندگان خلد برين		خاک پايت همي به ديده برند
مترقي به جذب حبل متين		اي ز جاه جهان به بام جهان
از تو روح رهي چراست حزين		اي مفرح جهان جسمي را
چشم بندي ز آفتاب مبين		چشم درد مرا مبند از عز
گل شکر را به جاي افسنتين		دل گرم مرا بساز از لطف
من نيم در خور چنين تمکين		من نگويم که اين بدست وليک
قرص خورشيد و خوشه‌ي پروين		پيش چون من گرسنه کس ننهد
نخورد جبرييل عجل سمين		کردش اکرام خود خيل وليک
بنده را غول همرهست و قرين		تا تو اي خضر عصر در شهري
گاه مهمان مور زير زمين		گام دربان مارم از بر کوه
خشت دارم چو مردگان بالين		اي پي سهم خشت دارانت
که مکافات آن نباشد اين		اي زمين خوش مرا مکن ناخوش
تا شوم زين پيادگي فرزين		زين و مرکب ترا مرا بگذار
چکند جبرييل مرکب و زين		شهپر جبرييل مرکب اوست
هر چه ابليس را ينال و تکين		بر تن و جان من گماشت فلک
و آن دگر گويدم که برجه هين		اين يکي گويدم که برگو هان
ور چه کوري درآ و صدر ببين		گر چه گنگي بيا و شعر بخوان
و آن اميدم کند به اين الدين		اين بترساندم و آن الملک
و آن بخواند به ريش چون زوبين		اين براند به لفظ چون دشنه
کاي ز گرگان نبيره‌ي گرگين		من به زاري به هر گيا گويان
مي چه خواهيد از من مسکين		مسکن خود گذاشتم به شما
ورنه کس نيستم به چشم يقين		من به چشم شما کسي شده‌ام
ماتين جز به چپ نشد عشرين		جز به کژ کژ همي فزون نشود
گاهم اين گويد اي چنين حنين		گاهم آن گويد اي کذا و کدا
در وثاق آي با کيا بنشين		يک دم آن باد سبلتت بنشان
قلم سست و کاغذ پر زين		پيشم آرد دوات بن سوراخ
که شوم در عرق چو غرقه‌ي هين		هان و هان در بروت من بندد
شعر پيشين و شعر باز پسين		زود کن يک دو کاغذم بنويس
ليک بهر تو رفتم از غزنين		گر چه صد کار داشتم در مرو
به گناهي در آيت از «والتين»		چرب شيرينش اينکه بر خواند
هر کجا رحمت قبول چنين		زحمت ره چگونه خواهد بود
در ملامت چو صاحب صفين		حق به دست من و من از جهال
در حريم قوام حرمت بين		بحمدالله که نيستند اين قوم
از کسان اجل قوام‌الدين		زان که نايد قوام باري هيچ
همه هم نسبتند و هم آيين		همه هم صورتند و هم سيرت
خلق در شاديند و من غمگين		من ندانم کيم کزين درگاه
خر چه داند جمال حورالعين		من چه دانم کمال حضرت تو
من گريزان چو زوبع از ياسين		اين چنين دولتي مرا جويان
گرد دوشيزه کم تند عنين		آري آري ز ضعف باشد اگر
عاشق و بنده و رهي و رهين		صورت ار با تو نيست جان با تست
دم آدم ترا چه خواهي طين		روح عيسي ترا چه جويي رنج
صدفست آن بمان به راه نشين		در شاهان تراست آنچه بماند
گر درو ننگرد نگيرد کين		مهر چون عجز شب پرک ديدست
خواجگان عجول کبر آگين		گر چه از خوي بنده گرم شوند
ذوق اين قطعه‌ي ترش شيرين		همه صفراي خواجگان ببرد
مادت سال و ماه و مدت و حين		تا ز روز و شبست در عالم
رفته و مانده‌ي شهور و سنين		مادت و مدت بقاي تو باد
اي تو جهان صدق و جهاني غلام تو		اي مقتداي اهل طريقت کلام تو
شد بي‌نياز مستمع از شرح نام تو		تاثير کرد صدق تو در سينه‌ها چنانک
کي مردم زمانه در آيد به دام تو		نام تو چون وراي زمانست و عقل و جان
برنده باد بر تو و ما بر ما حسام تو		چون نفس ما و نفس تو کشته‌ي حسام تست
برداشته ز پيش تو لحم و عظام تو		اي باطن تو آينه‌ي ظاهرت شده
با من نشانده دارد و تو در مقام تو		عشقت چو جوهريست که بي تو ترا مقيم
پرواي تو نمانده ز شادي سلام تو		معذور دار ازينکه درين راه مر مرا
ور نه بديده روفتمي گرد گام تو		دانم ز روي عقل که تو صورتي نه‌اي
زيرا نبود واقف وقت کلام تو		لب محرم رکاب تو ماند که بوسه داد
دل صدهزار بوسه همي زد به نام تو		ليک آن زمان ز عشق تو بر نعل مرکبت
وي خاصه‌ي خداي و همه خلق عام تو		اي عامه‌ي رسوم و همه شهر خاص تو
پيوسته گشت با الفت عين و لام تو		نفس الف شدي تو ز تجريد چون ز عشق
جز حرف عاشقي ندماند مسام تو		اکنون نشانش آنکه ز سينه به جاي موي
ليکن مباد توخته صد سال وام تو		واميست دوست را ز ره عشق بر تو جان
از وام خود جدا شو آنک دوام تو		چندي تو بر دوام چه سازي مدام وام
هرگز مباد گام تو مامور کام تو		چون پست همتان دگر در طريق عشق
وي کلاه فرق مردان پاي تابه‌ي پاي تو		اي تماشاگاه جانها صورت زيباي تو
عقل پير احسنت گوي حکمت برناي تو		چرخ گردان در طواف خانه‌ي تمکين تو
کحل ما زاغ‌البصر در ديده‌ي بيناي تو		چون خجل کردي دو عالم را پديد آمد ز رشگ
نايبان اندر زمين هستند شرع آراي تو		پاسبانان در و بام تواند اجرام چرخ
حور را عطر عذار از موي عنبرساي تو		خلد را نور جمال از روي جان افروز تست
کو يکي رستم درين ميدان که او همتاي تو		کو يکي سلطان درين ايوان که او هم تخت تست
اي نديده بر زمين کس سايه‌ي بالاي تو		کي فتند در خاک هنگام شفاعت گفت تو
گر براق او نبودي همت والاي تو		در شب معراج همراهت نبودي جبرييل
هر دو عالم کرد در حين روي سوي راي تو		تا برونت آورد يزدان از نگارستان غيب
خنگ زيور مرکب خوش گام ره پيماي تو		اي مبارز راکبي کز صخره تا زهره بجست
زان که بهر خود ندارد سايبان مولاي تو		عرش چون فردوس اعلا سايبان تخت تست
چون نگه کرديم تا لب بود پر درياي تو		گشت سيراب از شراب علم تو خلق دو کون
هم خليل و هم کليم آن حسن روح افزاي تو		اي دريغا گر بدندي تا بديدندي به چشم
وان دگر از مژه رفتي بي تکلف جاي تو		آن يکي از ديده کردي خدمت نعلين تو
آينه‌ي سيمين‌بر آن آنجا بود سيماي تو		در بهشت از بهر خودبيني نباشد آينه
جز کف بخشنده و مهر جهان بخشاي تو		نيست اميد سنايي در مقامات فزع

تا سرا پرده زد به عليين

تازه های مقالات

بیشترین بازدید هفته