اي صبا گر سوي تبريز افتدت روزي گذر

شاعر : سيف فرغاني

سوي درگاه شه عادل رسان از ما خبر		اي صبا گر سوي تبريز افتدت روزي گذر
کاي همه ايام تو ميمون‌تر از روز ظفر		پادشاه وقت غازان را اگر بيني بگو
ملک سلطانان نديده چون تو شاهي دادگر		اصل چنگزخان نزاده چون تو فرعي پاک دين
نيکويي در صورت تو همچو نور اندر قمر		مردمي در سيرت تو همچو گوهر در صدف
هم به اصلي پادشاه و هم به عدلي نامور		هم به تيغي ملک دار و هم به ملکي کامران
ملک چشم است و تويي بايسته در وي چون بصر		ملک روي است و تويي شايسته بر وي همچو چشم
گر بگيرد کبک را شاهين عدلت زير پر		باز را کوته شود از بال او منقار قهر
آهوي ماده بخسبد در کنار شير نر		آمن از چنگال گرگ اندر ميان بيشه‌ها
وي معالي جمع در تو چون معاني در صور		اي مناصب از تو عالي چون مراتب از علوم
وي به شادي مشتغل، انده گنان را غم بخور		اي به دولت مفتخر، محنت کشان را دست گير
هم به چشم لطف کن در روي کار ما نظر		هم به دست عدل گردان پشت حال ما قوي
ظلم حجاج است اندر روم ني عدل عمر		کاندرين ايام اي خاقان کسري معدلت
اندرين کشور نمانده از مسلماني اثر		تو مسلمان گشته و از نامسلمان حاکمان
خانقه بي‌فرش و سقف و مدرسه بي‌بام و در		عارفان بي‌جاي و جامه عالمان بي‌نان و آب
هم غذاي روح درويشان شده خون جگر		هم شفاي جان مظلومان شده زهر اجل
لقمه مي‌خواهند چون سايل نگهبانان زر		خرقه مي‌پوشند چون مسکين خداوندان مال
کشته خواهر را برادر خورده مادر را پسر		قحط از آن سان گشته مستولي که بهر قوت روز
چون سگان گرسنه افتاده اندر يکدگر		مردم تشنه جگر از زندگاني گشته سير
هيچ دلسوزي نباشد مرده را بر نوحه‌گر		ظالمان مرده دل و مظلومکان نوحه‌کنان
خون دل سر بر رگ جان مي‌زند چون نيشتر		ظالمان خون ريز چون فصاد و زيشان خلق را
ظالمان خانه‌سوز و کافران پرده در		هتک استار مسلمانان چنين تا کي کنند
يک جهان مظلوم را لب خشک ناني ديده‌تر		از جفاي ظالمان و گرم و سرد روزگار
گر کسي خواهد که اندر مامني سازد مقر		اشکم گور است و پهلوي لحد بر پشت خاک
عدل غازان است ما را همچو مهدي منتظر		چون نزول عيسي اندر عهد ما ناممکن است
در شود روزي چو در حلق صدف افتد مطر		عدل تو درشان ما دولت بود درشان تو
کاين نماند پايدار آنگه که عمر آيد بسر		دست لطفي بر سر اين يک جهان بيچاره‌دار
و از براي بار حاجت نيست عيسي را به خر		از براي مال حاجت نيست شاهان را به ظلم
آن نکرده نيک با کس جايش از حالش بتر		نام ظالم بد بود امروز و فردا حال او
اندر آن روزي که از فرزند بگريزد پدر		چون مگس در شهد مظلوم اندر آويزد بدو
ذوالجلال آن روز قاضي باشد و زندان سقر		محکمه آن وقت محشر باشد و محضر ملک
وز شما بودند چندين پادشاهان پيشتر		با شما بودند چندين ملک جويان همنشين
ملکشان ناگاه چون اعراب شد زير و زبر		حرف گيراني که خط ظلمشان بودي روان
هست عقبي منزل و دنيا ره و ما رهگذر		هر يکي مردند و جز حسرت نبردند از جهان
هر که او وقتي بميرد اين دمش مرده شمر		تو بمان شادان و باقي زندگان را مرده دان
شب شمر هر گه که مظلومي بنالد در سحر		روز دولت را اگر باشد هزاران آفتاب
ملک دنيا بي‌زوال و کار دولت بي‌غير		بخت و دولت يافتي نيکي کن اي مقبل که نيست
اندر آن روزي که گويد آدمي اين المفر		عدل کن امروز تا باشد مقر تو بهشت
وي جهانداري که از قارون به مالي بيشتر،		اي شهنشاهي که افزوني ز افريدون به ملک
باد پند و شعر او در طبع پاکت کارگر		سيف فرغاني نصيحت کرد و حالي بازگفت
خوش بود در کام اگر چه بي‌نمک باشد شکر		سود دارد پند اگر چه اندرو تلخي بود
بيتها بحر معاني، لفظها گنج گهر		يادگير اين پند موزون را که اندر نظم اوست
اين قدر کافي که بسيار است در دنيا عبر		چون تو مقبل پادشاهي را ز وعظ و زجر هست
از براي حق نعمت پند دادم اين قدر		من نيم شاعر که مدح کس کنم، مر شاه را
مدح و ذم کس نکردم از براي سيم و زر		خير و شر کس نگفتم از هواي طبع و نفس
گاو از ما به که گردون را فرود آريم سر		ما که اندر پايگاه فقر دستي يافتيم
تا که از عقل و هوا آيد ز مردم خير و شر،		تا گه خشم و رضا آيد ز مردم نيک و بد
باد شمشير تو پيش دوستان تو سپر		هر کجا باشي ز بهر دفع تيغ دشمنان
قول و فعلت دلپذير و حل و عقدت معتبر		همچو آثار سلف اي پادشاهان را خلف

اي صبا گر سوي تبريز افتدت روزي گذر

تازه های مقالات

بیشترین بازدید هفته