چه کساني در ترک سيگار موفق‌اند؟
نويسنده:دکتر حسن آذري
اگر از افرادي که در حال کشيدن سيگار هستند، بپرسيد که چرا سيگار مي‌کشند؛ پاسخ‌هاي گوناگوني به شما خواهند داد.
ما سيگاري‌ها را از نظر علت گرايش به سيگار به 6 گروه مختلف تقسيم مي‌کنيم و البته پيش از هر چيز بايد بگويم که اغلب افراد، ترکيبي از چند علت را دارند و تنها در يک گروه نيستند. بعضي مي‌گويند به سيگار عادت کرده‌ام. اگر بپرسي اين سيگار را براي چه روشن کرده‌اي، علتش را به ياد ندارد و تنها عادت به انجام اين کار است که آنها را به سراغ سيگار مي‌کشد: «گروه عادتي»؛ بعضي ديگر از کشيدن سيگار به معناي واقعي لذت مي‌برند و تنها دليل کشيدن سيگار کسب لذت ناشي از آن است: «گروه لذتي»؛ بعضي ديگر مي‌گويند به منظور کاهش استرس و مسلط شدن بر اوضاع زندگي خود يا براي کم کردن استرس در يک موقعيت خاص مجبور هستند به سيگار پناه ببرند: «گروه استرسي»؛ برخي ديگر جزو سيگار‌ي‌هاي قهار هستند و به نيکوتين اعتياد دارند. يعني هر روز بيش از 10 نخ سيگار مي‌کشند. صبح چشم‌هايشان را با روشن کردن سيگار بازمي‌کنند و شب‌ها که غلظت نيکوتين در خون آنها کم مي‌شود حتي از خواب بيدار شده و سيگار مي‌کشند: «اعتياد به نيکوتين»؛ برخي ديگر از لمس سيگار بين انگشتان خود يا روي لب‌ها و لمس دود با حفره دهان و بيني ارضا مي‌شوند: «گروه لمسي» و اما گروه ششم، کساني هستند که عاشق سيگارند و مي‌گويند بدون سيگار زندگي‌شان بي‌معناست.
همان‌طور که گفتم، سيگاري‌ها ترکيبي از دلايل فوق را علت سيگار کشيدن خود مي‌دانند. اغلب براي هر گروه 3 تا سوال مطرح مي‌کنيم که پاسخ‌ها شامل هرگز، هميشه يا گاهي اوقات است. اگر پاسخ فرد، «هميشه» باشد؛ او را به طور قطع جزو گروه مزبور تلقي مي‌کنيم. اگر پاسخ «هرگز» باشد يقين داريم جزو گروه خاصي نيست و اگر «گاهي اوقات» باشد، متوجه مي‌شويم بينابيني است و ترکيبي از چند گروه. اين افراد، يعني آنهايي که فقط در يک گروه خاص نيستند، اغلب در ترک سيگار موفق‌ترند؛ چون وابستگي آنها و مکانيسم پيچيده روان‌شناختي سيگاري شدنشان معطوف به مورد خاصي نيست. براي مثال، فردي را در نظر بگيريد که بينابيني در گروه لمسي و استرسي و عادتي است. مي‌توانيم با آموزش شيوه‌هاي مقابله با استرس، مقداري از وابستگي او را بکاهيم. با توصيه‌هايي مانند استفاده از تسبيح، يا وقتي در خانه هستيد استفاده از يک هويج يا ساقه کرفس پاک‌شده و پوست‌کنده که در يخچال خنک شده، مشکل لمس را ارضا کنيد. با لمس ساقه اين گياه بين انگشتان و کم‌کم جويدن آنها مي‌توانيد نياز لمسي را ارضا کرده و يک روز در خانه ماندن را بدون سيگار تجربه کنيد.
در مواردي که به نيکوتين عادت و يا اعتياد وجود دارد هم آدامس نيکوتيني، برچسب آن يا آب‌نبات نيکوتيني مي‌تواند مفيد باشد و مورد تاييد است. متاسفانه کساني که فقط جزو يک گروه هستند و ترکيبي نيستند به زحمت و تلاش بيشتري نياز دارند تا ترک کنند و گروه ترکيبي موفق‌ترند.
ما سيگاري‌ها را از نظر علت گرايش به سيگار به 6 گروه مختلف تقسيم مي‌کنيم و البته پيش از هر چيز بايد بگويم که اغلب افراد، ترکيبي از چند علت را دارند و تنها در يک گروه نيستند. بعضي مي‌گويند به سيگار عادت کرده‌ام. اگر بپرسي اين سيگار را براي چه روشن کرده‌اي، علتش را به ياد ندارد و تنها عادت به انجام اين کار است که آنها را به سراغ سيگار مي‌کشد: «گروه عادتي»؛ بعضي ديگر از کشيدن سيگار به معناي واقعي لذت مي‌برند و تنها دليل کشيدن سيگار کسب لذت ناشي از آن است: «گروه لذتي»؛ بعضي ديگر مي‌گويند به منظور کاهش استرس و مسلط شدن بر اوضاع زندگي خود يا براي کم کردن استرس در يک موقعيت خاص مجبور هستند به سيگار پناه ببرند: «گروه استرسي»؛ برخي ديگر جزو سيگار‌ي‌هاي قهار هستند و به نيکوتين اعتياد دارند. يعني هر روز بيش از 10 نخ سيگار مي‌کشند. صبح چشم‌هايشان را با روشن کردن سيگار بازمي‌کنند و شب‌ها که غلظت نيکوتين در خون آنها کم مي‌شود حتي از خواب بيدار شده و سيگار مي‌کشند: «اعتياد به نيکوتين»؛ برخي ديگر از لمس سيگار بين انگشتان خود يا روي لب‌ها و لمس دود با حفره دهان و بيني ارضا مي‌شوند: «گروه لمسي» و اما گروه ششم، کساني هستند که عاشق سيگارند و مي‌گويند بدون سيگار زندگي‌شان بي‌معناست.
همان‌طور که گفتم، سيگاري‌ها ترکيبي از دلايل فوق را علت سيگار کشيدن خود مي‌دانند. اغلب براي هر گروه 3 تا سوال مطرح مي‌کنيم که پاسخ‌ها شامل هرگز، هميشه يا گاهي اوقات است. اگر پاسخ فرد، «هميشه» باشد؛ او را به طور قطع جزو گروه مزبور تلقي مي‌کنيم. اگر پاسخ «هرگز» باشد يقين داريم جزو گروه خاصي نيست و اگر «گاهي اوقات» باشد، متوجه مي‌شويم بينابيني است و ترکيبي از چند گروه. اين افراد، يعني آنهايي که فقط در يک گروه خاص نيستند، اغلب در ترک سيگار موفق‌ترند؛ چون وابستگي آنها و مکانيسم پيچيده روان‌شناختي سيگاري شدنشان معطوف به مورد خاصي نيست. براي مثال، فردي را در نظر بگيريد که بينابيني در گروه لمسي و استرسي و عادتي است. مي‌توانيم با آموزش شيوه‌هاي مقابله با استرس، مقداري از وابستگي او را بکاهيم. با توصيه‌هايي مانند استفاده از تسبيح، يا وقتي در خانه هستيد استفاده از يک هويج يا ساقه کرفس پاک‌شده و پوست‌کنده که در يخچال خنک شده، مشکل لمس را ارضا کنيد. با لمس ساقه اين گياه بين انگشتان و کم‌کم جويدن آنها مي‌توانيد نياز لمسي را ارضا کرده و يک روز در خانه ماندن را بدون سيگار تجربه کنيد.
در مواردي که به نيکوتين عادت و يا اعتياد وجود دارد هم آدامس نيکوتيني، برچسب آن يا آب‌نبات نيکوتيني مي‌تواند مفيد باشد و مورد تاييد است. متاسفانه کساني که فقط جزو يک گروه هستند و ترکيبي نيستند به زحمت و تلاش بيشتري نياز دارند تا ترک کنند و گروه ترکيبي موفق‌ترند.
پي‌نوشت‌ها:
* عضو کميته کشوري مبارزه با دخانيات
منبع: www.salamat.com
/ج
