کراتي نين چيست؟
کراتي نين يک ماده شيميايي دفعي است که از متابوليسم عضلات حاصل مي شود. در واقع، کراتي نين از کراتين که منشاء عمده توليد انرژي در عضله است، مشتق مي گردد. روزانه تقريباً 2 درصد کراتين بدن به کراتي نين تبديل مي شود و سپس با جريان خون به کليه ها مي رود. کليه ها اغلب کراتي نين را فيلترکرده و آن را با ادرار دفع مي کنند. ازآنجايي که توده ماهيچه اي بدن معمولاً ثابت است، ميزان دفع کراتي نين نيز در محدوده مشخصي قرار دارد.
چرا کنترل کراتي نين مهم است؟
کليه ها ميزان کراتي نين خون را در محدوده نرمال ثابت نگه مي دارند، بنابراين ميزان دفعي کراتي نين شاخص خوبي براي ارزيابي عملکرد کليه هاست. اگر کليه ها به هر دليلي دچار مشکل شوند، کراتي نين در خون بالا مي رود، چون کليه ها قادر نبوده اند عمل پاکسازي را به درستي و کامل انجام دهند؛ بنابراين در صورت افزايش کراتي نين احتمال عارضه کليوي بايد مدنظر قرار گيرد و به همين دليل است که در آزمايشات استاندارد هميشه سطح آن در خون ارزيابي مي شود.
ميزان طبيعي کراتي نين در خون چقدر است؟
محدود طبيعي اين ماده درخانم ها بين 1/1-0/5 و در مردان 1/2-0/6 ميلي گرم در دسي ليترخون است. علت بيشتر بودن آن در مردان به علت بيشتر بودن توده ماهيچه اي آنهاست. جوانان فعال يا بالغين در ميانسالي ممکن است کراتي نين بيشتري داشته باشند.
برعکس درافراد مسن ميزان کراتي نين کمتر است. افرادي که دچار سوء تغذيه، کاهش وزن شديد و بيماري طولاني مدت هستند، به علت کاهش توده عضلاني سطح کراتي نين آنها کمتر از ميزان مورد انتظار است. فردي که داراي يک کليه است سطوح کراتي نين درخون او ممکن است بين 1/9-1/8 باشد. اگر ميزان کراتي نين به بالاتر از 10 برسد، نشانه آسيب شديد کليوي بوده و انجام دياليز براي اين گونه افراد ضروري است.
چه دلايلي باعث افزايش کراتي نين خون مي شوند؟
هر شرايطي که عملکرد کليه را تحت تاثير قرار دهد، احتمالاً باعث بالا رفتن سطح کراتي نين مي شود، اما نکته مهم اين است که تشخيص دهيم اين عارضه مربوط به گذشته (مزمن) بوده يا اخيراً (حاد) رخ داده است؟
معمول ترين علت بيماري مزمن کليه در بالغين، فشارخون و ديابت است. البته بعضي داروها نيز منجر به افزايش کراتي نين مي شوند. کراتي نين سرم حتي بعد از مصرف مقاديرزيادي گوشت نيز بالا مي رود. ترکيب داروهاي استاتيني که براي کاهش کلسترول و ديلتيازم که براي فشار خون به کار مي روند، ممکن است سطح کراتي نين را افزايش دهد.
آيا افزايش کراتي نين خون علايم دارد؟
علايم اختلال عملکرد کليه به طور وسيعي متفاوت و متنوع است. بعضي افراد ممکن است دچار اختلال عملکرد کليه و افزايش کراتي نين بدون هيچ نشانه اي باشند. بسته به علت بروز مشکل نشانه هاي معمول عبارتند از: احساس خشکي و کم آبي، خستگي، کوتاهي نفس، سرگيجه و ... البته براي ارزيابي دقيق ترعملکرد کليه، بررسي نسبت کراتي نين به اوره خون خيلي مهم است و در تشخيص افتراقي انواع اختلالات کليوي کاربرد دارد.
نمونه مورد نياز براي ارزيابي کراتي نين:
نمونه خون گرفته شده از سياهرگ بازو يا نمونه ادرار 24 ساعته.
در صورتي که تست هاي اوره خون و کراتي نين غيرطبيعي ارزيابي شوند، از هر دو نمونه استفاده مي شود تا مراحل پيشرفت نارسايي کليه و يا تاثير دارو درماني تجويز شده ارزيابي شود.
سئوالاتي که معمولاً در رابطه با کراتي نين مطرح مي شود، عبارتند از:
آيا ورزش بر سطوح کراتي نين تاثير مي گذارد؟
به طورمعمول، ورزش ملايم بر سطوح کراتي نين اثر مي گذارد و وقتي شما مرتب ورزش مي کنيد و توده عضلاني شما شکل مي گيرد، حتماً سطح کراتي نين مقدار کمي افزايش مي يابد، اما هيچ موقع به سطح غيرعادي نمي رسد.
رژيم غذايي چه تاثيري بر روي کراتي نين مي گذارد؟
به طور کلي سطوح کراتي نين در رژيم نرمال ثابت است، ولي ممکن است در افرادي که رژيم پر گوشت وپر پروتئين مصرف مي کنند، حدود 10 الي 30 درصد بالاتر باشد.
کراتين چيست؟ آيا اگرمکمل کراتين مصرف کنم، سطح کراتي نين خون من بالا مي رود؟
کراتين ترکيبي است که ابتدا در کبد ساخته شده و سپس به ماهيچه منتقل مي شود و به عنوان منبع انرژي ماهيچه مورد استفاده قرار مي گيرد. در ابتدا در ماهيچه قسمتي از کراتين همزمان به کراتي نين تبديل مي شود. ميزان هر دو (کراتين و کراتي نين) بستگي به توده عضلاني دارد، بنابراين در مردان ميزان آن بيشتر از زنان است. امروزه کراتين به عنوان مکمل در بازار يافت مي شود که اگر کسي آن را مصرف کند، ميزان کراتي نين خون او نيز کمي افزايش مي يابد، بنابراين در صورت مصرف مکمل کراتين حتماً مساله را با پزشک درميان بگذاريد.
آيا سطوح کراتي نين با سن تغيير مي کند؟
سطح کراتي نين به دو عامل توده ماهيچه و عملکرد کليه بستگي دارد. وقتي سن فرد بالا مي رود، توده ماهيچه اي کاهش مي يابد، اما کليه نيز تمايل به کم کاري دارد ودرنتيجه درميزان نهايي کراتي نين تغييري حاصل نمي شود.
منبع: نشريه دنياي تغذيه، شماره 98.
منبع:
