ترس (phobia) يکي از خصوصيات فطري انسان و بسياري از حيوانات است. در اکثر مواقع وقتي احساس خطر مي کنيم، هراس را درسراسر وجودمان حس مي نماييم. ترس دربسياري از مواقع به عنوان يک عامل پيش گيرنده عمل کرده و جان انسان را نجات مي دهد. ترس از آتش، ترس از ارتفاع و هزاران نوع ترس ديگر همگي در اکثر مواقع حافظ جان و سلامتي انسان هستند و چه بسا اگر چنين حسي در وجود ما قرار نداشت، امروز نسل بشر اين گونه زندگي نمي کرد. آمار جالبي وجود دارد که مي گويد افراد بالغ و 17 سال به بالا در طول يک سال حداقل براي يکبار دچار ترس و يا وحشت شديد شده اند، اما درهمين رابطه سوال مهمي وجود دارد که پاسخ به آن مي تواند ابهامات زيادي را روشن سازد واين پرسش آن است: چه چيزهايي باعث ترس انسان ها مي شوند؟
داندان پزشکي
شايد خيلي واقعي به نظر نرسد،اما حدود 20 درصد از مردم تنها به دليل ترس از دندان پزشکي براي درمان بيماري هاي دندان خود به مطب نمي روند و ترجيح مي دهند درد را به جان بخرند، اما زير دست دندان پزشکان نروند!... اين افراد تا زماني که واقعاً مجبور نشوند، به دندان پزشکي مراجعه نمي کنند. اين امر دلايل بسياري مي تواند داشته باشد. تجربه بدقبلي، ترس از تزريق آمپول، احساس بي پناه بودن و ... اما اگر مردم فکر کنند با تحمل اندکي درد مي توانند براي مدت ها دندان هاي سالم و تميزي داشته باشند، رفتن به دندان پزشکي مي تواند بسيار راحت وبدون ترس باشد.
هواپيما
ترس از پرواز را بسياري از کساني که با هواپيما مسافرت کرده اند، تجربه نموده اند. به خصوص وقتي که با قرارگرفتن هواپيما در يک توده هواي بد، تکان هاي شديد نيز به سراغ مسافران بيايد. اما برخي افراد ترسشان بيشتر از يک ترس معمولي است و اصلاًحاضر به سفر با هواپيما نيستند.اين افراد داراي يک بيماري خاص با نام Aviophobio هستند. شايد جالب باشد بدانيد تنها در آمريکا 25 ميليون نفربه انواع ترس از پرواز مبتلا بوده واين افراد معمولاً در دو دسته قرار مي گيرند اولين دسته کساني هستند که نگران سقوط هواپيما بوده و از اين امر مي ترسند. دسته دوم نيز افرادي مي باشند که نگران انجام عمليات تروريستي درفضاي محدود کابين مسافران هستند. اين درحالي است که براساس آمار از هر 20 هزار پرواز تنها يکي دچار حادثه مي شود ولي اين رقم براي مسافرت با اتومبيل به يک در هر 100 سفر مي رسد! معمولاً براي درمان چنين افرادي بايد از روش هاي رايج روانشناسي استفاده کرد.
رعد وبرق
رعد وبرق و صداي بلند ناشي از آن مي تواند قلب هر فردي را به شدت به تپش بياندازد. اما برخي افراد مبتلا به Weather phobia اصلا تحمل چنين صدايي را ندارند. برخي از اين گونه افراد حتي محل زندگي خود را تغيير داده و به محل هايي مي روند که آب و هوا، آرام است. البته بسياري از افرادي که به چنين ترسي مبتلا هستند در مورد آن با کسي صحبت نمي کنند و گاه اتفاق افتاده که حتي همسر فرد نيز از اين امر بي خبر است. روش هاي درمان متفاوتي براي اين گونه افراد وجود دارد که دادن اطلاعات دقيق در مورد پديده هاي جوي و نحوه برخورد با آنها، يکي از اين روش هاست.
تاريکي
تاريکي هم از موضوعاتي است که بسياري از ما را مي ترساند. براي بسياري از کودکان تاريکي بسيار وحشت آور است ، به طوري که خيلي از آنها فکر مي کنند با خاموش شدن چراغ، ناگهان يک فرد غريبه و يا غول بي شاخ ودم از زير تخت آنها بيرون مي آيد و به آنها آسيب مي رساند. البته با افزايش سن افراد، اين ترس کم رنگ تر مي شود، اما اگر روند کاهش ترس شروع نشود و افراد مورد درمان قرار نگيرند، احتمال ابتلا به بيماري Nyctophobia در آنها زياد است که درمان آن نيز دشوار است.
ارتفاع
ترس از بلندي (Acrophobia) يکي از شايع ترين انواع ترس در دنياست و حدود 3 تا 5 درصد از مردم نيز به آن مبتلا هستند، پيشتر متخصصان فکر مي کردند، ترس از ارتفاع تنها يک ترس بي دليل و ذهني است . اما تحقيقات جديد نشان داده اند که افراد مبتلا به آکروفوبيا در واقع ارتفاع ساختمان ها را بيشتر از ارتفاع واقعي آنها احساس مي کنند.
ساير مردم
ترس از جمعيت را به خصوص افرادي که براي اولين بار مي خواهند در مقابل جمعي از مردم به سخنراني بپردازند، احساس کرده اند. سرخ شدن صورت، احساس دل پيچه، عرق کردن و ...
تنها برخي از نشانه هاي اين نوع ترس هستند. البته اين ترس فقط مربوط به سخنراني نيست. افرادي هستند که حتي از خوردن و آشاميدن درمقابل مردم ابا دارند. برخي ديگر نيز وقتي در جمعي غير از افراد خانواده خود قرار مي گيرند دچار چنين ترسي مي شوند. اين ترس معمولاً از دوران کودکي و سن حدود 13 سالگي آغاز مي شود.
اماکن ناآشنا
برخي از افراد دچار نوعي ترس با نام Agoraphobia هستند. اين افراد از هر محل جديد و جايي که امکان فرار و يا خروج از آن سخت باشد مي ترسند، براساس نظر سنجي صورت گرفته درسال 2008 چيزي در حدود 1/8 ميليون آمريکايي بالاي 17 سال به اين نوع ترس مبتلا هستند. اماکني چون آسانسور،پل، مترو، هواپيما و... از جمله اين موارد هستند. اين ترس ممکن است منجر به عدم خروج فرد از خانه ، رانندگي و يا حتي حضور وي در جمع شود.
حشرات موذي
برخي حشرات موذي، سوسک ها و يا عنکبوت ها مردم را دچار ترس و وحشت مي کنند. اين حيوانات که اغلب جثه کوچکي نيز دارند، گاه باعث ايجاد سکته قلبي در موارد نادر شده اند. جالب است بدانيد که زن ها 4 برابر بيشتر از مردان از چنين موجوداتي مي ترسند، يک تحقيق جالب نشان مي دهد که نوزادان 11 ماهه دختر خيلي زود ياد گرفتند که عکس هاي عنکبوت و مار را تشخيص بدهند و از آن بترسند، در حالي نوزدان پسر چنين توانايي جالبي را نداشتند.
مار
ترس از مار، ترسي کاملاً فراگير بوده وبيشتر ما ، آن را در وجود خود داريم. اين حيوان که با نيش و زهر خود مي تواند انسان و بسياري از حيوانات را از پا در بياورد، در بسياري از اقوام گذشته به نماد ترس تبديل شده است. با اين وجود بايد به اين نکته نيز اشاره کرد که تنها درصد کمي از مارهاي موجود رد جهان داراي زهر کشنده هستند.
سگ
برخي از افراد به يک ترس خاص با نام Cynophobia يا همان ترس شديد از سگ، مبتلا هستند .به نظر پزشکان و روانشناسان ، اغلب اوقات افرادي که به اين نوع ترس مبتلا مي شوند، يا خود توسط سگ گاز گرفته شده اند و يا شاهد حمله سگ به فرد ديگري بوده اند. براي درمان اين گونه افراد بايد به تدريج آنها را به حيواناتي همچون سگ نزديک کرد.
منبع:ماهنامه ي نوآور، شماره ي 67.
