گيم ؛ دوست يا دشمن؟

چه كنيم تا فرزندانمان از عوارض بازي هاي رايانه اي در امان بمانند و از فوايد آنها بهره مند شوند؟
 

اين روزها د يگر در بيشتر خانه ها رايانه هم مانند تلويزيون پيدا مي شود؛ البته با اين تفاوت كه بيشتر از والد ين، اين بچه ها هستند كه از ان استفاد ه مي كنند و حتي بعضا خود را صاحب آن مي دانند . در تابستان هم كه استفاد ه از اين وسيله به اوج خود مي رسد و بعضي از بچه ها طي روز ، ساعاتي طولاني را پاي رايانه گذراند ه وبه بازي مي پردازند. البته در كنار بازي با رايانه در خانه ، رفتن به گيم نت ها هم هنوز جاي خود را حفظ كرد ه . در اين شرايط بسياري از والد ين نمي دانند كه اين بازي هاي رايانه اي خوب است يا بد . عوارض آن چيست و البته چه فوايد ي مي تواند داشته باشد؟ اصلا چه بايد بكنند؟ اگر شما هم جزو اين دسته از والد ين هستيد ،‌حتما با ماهمراه شويد .
اولين نكته در رابطه با بازي هاي رايانه اي اين است كه هيچ قضاوت مطلقي در مورد آنها وجود ندارد . همه بازي هاي رايانه اي بد نيستند و البته همه آنها هم خوب نيستند؛ بلكه بسته به نوع بازي و زمان و كيفيت بازي است كه يك بازي خوب يا بد مي شود . براي بهره مند ي از فوايد اين بازي ها و كم كرد ن عوارض آنها ، لازم است اطلاعات خود مان را افزايش د هيم و برنامه ريزي مناسبي براي بازي هاي رايانه اي داشته باشيم.

قواعد بازي
 

استفاد ه از هر وسيله اي قواعد و قوانين خاص خود ش را دارد تا استفاد ه از آن د چار افراط و تفريط نشود. براي بهره مندي بيشتر از رايانه، لازم است براي استفاد ه از رايانه قوانين مشخصي داشته باشيم و البته به نكاتي هم توجه داشته باشيد.
* قرار داد ن رايانه در فضايي مشترك به عنوان مثال ، هال يا حتي گوشه اي از آشپزخانه مي تواند نظارت شما روي استفاد ه از آن را تسهيل كند.
* فرزند تان در هر سني كه قرار دارد در مورد زمان استفاد ه با حضور والد ين صحبت كرد ه و حتما هم قانون مربوط به آن را جد ي گرفته و اجرا كنيد . وجود ساعتي بزرگ در كنار دستگاه مي تواند به اجراي بهتر اين قانون كمك كند.
* چه شما بخواهيد از رايانه استفاد ه كني و چه فرزند تان ، لازم است صند لي ، ميز و د يگر قطعات از استاندارد هاي لازم برخوردار باشند تا از عوارض احتمالي براي ستون فقرات و عضلات دست ، شانه و پشت تا حد امكان جلوگيري كند.
* روشنايي محل قرار داد ن رايانه را به صورتي تنظيم كنيد كه نور محيط خيلي كمتر از نور صفحه نباشد. زماني كه نور محيط كمتر است، مرد مك ها باز شد ه و نور رايانه كه البته آسيب زا هم هست ، بيشتر وارد چشم مي شود.
* از صفحات بزرگ براي رايانه خود استفاد ه نكنيد. اين كار هم باعث تشعشع بيشتر نور و آسيب بيشتر شد ه و هم تمايل به انجام بازي را بيشتر مي كند.
* زمان استفاد ه از رايانه را حتما زمان بند ي كنيد. پژوهش ها نشان داد ه كه استفاد ه طولاني مد ت عوارض جبران ناپذ ير جسماني دارد از جمله : تغيير شکل ستون فقرات، ضعيف شد ن عضلات پشت و شانه ها ، آسيب به چشم ها ، اعصاب دست و به ويژه مچ و البته به عنوان شايع ترين مشكل چاقي.
* اگر مي خواهيد فرزند تان به بازي با شما تمايل داشته باشد و از سر رايانه بلند شود، بد نيست به اين نكته هم توجه داشته باشيد. نكته مهمي كه در بازي با رايانه وجود دارد ـ كه البته بسياري از افراد نسبت به آن بي توجه اند ـ اين است كه رايانه ، بچه را از سرزنش نمي كند ، دائم به او فرصت هاي جد يد براي بهبود عملكرد و انجام دوباره كار فراهم مي كند. اين ويژگي مهم رايانه البته از او همبازي فوق العاد ه اي مي سازد. پس ياد تان باشد اگر مي خواهيد با اين همبازي رقابت كنيد بايد در زمان بازي اخلاق بهتري داشته باشيد!
* بسياري از بازي ها علاوه بر بازي اطلاعات زيادي را به صورت مستقيم و غير مستقيم به فرزندان ما منتقل مي كنند . از جمله روي نقش ها جنسيتي و د يد گا بچه ها در مورد زن و مرد اثر مي گذارند. انتخاب آگاهانه بازي ها مي توانند تا حدي جلوي عوارض منفي را بگيرند.
* يكي از مهم ترين عوارض انجام بازي هاي رايانه به ويژه براي ساعات طولاني ، كم شد ن روابط اجتماعي و البته كم شد ن واكنش هاي عاطفي بچه هاست . ياد تان باشد هر چقدر هم بازي هايي كه بچه ها بازي مي كنند ، آموزند ه باشند اما باز اين ايراد در ارتباط با آنها وجود دارد.
* حتما و حتما زماني رابه بازي مشترك با فرزند تان اختصاص د هيد. اين كار به شما امكان مي د هد تا در مورد بازي با هم صحبت كرد ه و البته شما مي توانيد در صورت وجود ايراد اتي در بازي ، با گفت و گو در مورد آن ، تا حدي از اثر منفي اش بكا هيد.
*انجام بازي به صورت گروهي مي تواند تا حدي از عارضه كاهش روابط اجتماعي جلوگيري کند. اما فراموش نكنيد كه بازي دسته جمعي مي تواند باعث افزايش زمان بازي شود و به نوعي د يگر باعث افزايش عوارض شود!
* اگر فرصت نداريد با فرزند تان بازي كنيد ، حتما در مورد بازي اطلاعاتي كسب كنيد و با او در مورد آن صحبت كنيد. زماني كه فرزند تان احساس مي كند شما هم از بازي هاي رايانه اي سر در مي آوريد احساس نزد يكي بيشتري با شما مي كند.
* بازي هاي رايانه اي امكان تجربه رابطه با انسان هاي د يگر و تمد ن مهارت هاي ارتباطي را به شد ت كاهش مي د هد . در نتيجه بچه هايي كه زمان زيادي به بازي اختصاص مي د هند ، معمولا در طولاني مدت منزوي مي شوند . براي جلوگيري از اين موضوع سعي كنيد حتما فعاليت هاي د يگري را براي جبران آن در نظر بگيريد.
* يكي د يگراز مشكلات انجام بيشتر بازي هاي رايانه اي ، كم شد ن ميزان مطالعه در بچه هاست . هر چند اصل كتاب خواند ن ، فوايد ي دارد كه با چيزهاي د يگر قابل جبران نيست اما باز هم بازي هايي وجود دارند كه مي توانند باعث مطالعه متوني در بچه ها شد ه و تا حدي اين نقص را جبران كنند.
* بچه ها هنگام بازي ـ به ويژه بازي هاي مبارزه اي ـ معمولا خود را جاي فرد د يگري گذاشته و به نوعي الگوبرداري مي كنند. در اين شرايط بد نيست د قت بيشتري در انتخاب بازي هاي داشته باشيد . ببنيد دوست داريد فرزند تان شبيه كدام يك از اين شخصيت ها شود و با توجه به آن بازي مربوطه را براي او تهيه كنيد.
* حالا كه تابستان است ؛ اما در طول سال تحصيلي لازم است زمان بند ي د قيق تري در مورد بازي هاي رايانه اي داشته باشيد. توجه داشته باشيد كه معمولا تا مد تي بعد از بازي ، بچه ها مشغوليت ذ هني زيادي در مورد آن داشته و توانايي تمركز روي فعاليت هاي د يگر را ندارند.

الفباي بازي ها
 

معمولا بسياري از والد ين چندان اطلاعي از بازي هاي رايانه اي ندارند. اگر مي خواهيد بتوانيد بازي ها را به موضوعي براي نزد يك شد ن به فرزند تان تبد يل كنيد . بد نيست كه ابتدا با چند گروه پرطرفدار آنها آشنا شويد. البته ياد تان باشد همه بازي هاي رايانه اي محد ود به اين موارد نمي شوند.

جنگجويان مجازي
 

معروف ترين و شايع ترين بازي ها ، بازي هاي مبارزه اي هستند. بعضي افراد معتقد ند اين بازي ها باعث افزايش سرعت عكس العمل بچه ها مي شود. اين حرف البته تا حد ي درست است اما اين بازي ها ايراداتي هم دارند زيرا معمولا نيازمند هيچ خلاقيتي نيستند و خشونت بالايي دارند. گاهي اوقات بچه ها طي بازي ياد ي گيرند دست به كارهاي خلاف اخلاق بزنند. و البته سرعت بالاي تغيير تصاوير مي تواند باعث آسيب بيشتر به چشم شود.

مديران مجازي
 

گروه د يگر بازي ها ، بازي هاي شبيه ساز هستند . در اين نوع بازي ها معمولا بچه ها با امكاناتي كه در اختيار دارند گاهي بايد شهري بسازند و گاهي نيز به ساختن چيزهاي د يگر دارند . اين بازي ها از چند نظر مي تواند اثراتي مثبت داشته باشند ؛ به بچه ها ياد مي د هد با امكاناتي محدود دست به سازند گي بزنند زيرا به نوعي بخش هايي از خلاقيت از جمله سالي ايد ه ها در ذ هن و انعطاف پذ يري را افزايش مي د هند. اما اين بازي ها هم خالي از اشكال نيستند . معمولا بچه ها يي كه زمان زياد ي را صرف اين بازي ها مي كنند ـ به ويژه در سال هاي نوجواني -درارتباط برقرار كرد ن با د نياي بيرون د چار مشكل مي شوند؛ براي آنها مرز ميان خيال و واقعيت د چار مشكل شد ه و گاهي نمي توانند تفكيك مناسبي بين اين دو بخش ايجاد كنند. در عين حال كه انتخاب ها د راين بازي ها هم دچار محدود يت هايي است و معمولا بازي كنند گان حرفه اي بعد از مد تي به خوبي مي دانند كه چه چيزي را بايد انتخاب كنند . ياد مان باشد كه در زند گي در دنياي واقعي ما با چيزهايي غير قابل پيش بيني اي هم روبه رو هستيم كه البته آماد ه نبود ن براي آنها مي تواند ضربه هاي بدي به ما وارد كند.

قهرمانان مجازي
 

مسابقات دسته د يگر بازي هاي رايانه اي هستند . پرطرفدارترين اين مسابقات ، اتومبيل راني و فوتبال است . انجام اين بازي ها معمولا نيازمند سرعت عمل بالايي است ؛ در نتيجه سرعت واكنش بچه هايي كه استاد انجام اين بازي ها هستند، بالا مي رود اما اين بازي ها ايراداتي هم دارند؛ اين بازي ها معمولا سرعت واكنش دست بچه ها را افزايش مي د هند اما ذ هن آنها را در حالت محدودي باقي نگه مي دارند . هر چند ممكن است بعضي افراد تصور كنند كه در طول بازي مغز فعال است اما واقعيت اين است كه اين بازي ها تنها سلول هاي مغزي را گول زد ه و در عمل فعاليتي رخ نمي د هد.

دانش آموزي مجازي
 

بازي هاي آموزشي دسته د يگري هستند كه طرفداران خود را دارند . در اين بازي ها بچه ها با اطلاعات جد يد ي آشنا شد ه و آنها را مي آموزند. هر چند آموختن اين اطلاعات جد يد اتفاق خوبي است اما معمولا اين اطلاعات همه آن چيزي نيستند كه بچه ها به آنها نياز دارند. گاهي اوقات محدود شد ن به اين بازي ها فرصت آموختن مهارت هاي مفيد و اطلاعات د يگر را از بچه ها مي گيرد. در عين حال به نسبت زماني كه از بچه ها مي گيرد، اطلاعات زياد ي در اختيار آنها قرار نمي د هد.
منبع:همشهري مثبت 180