معارفه بيس بال؛ ورزشي که کمتر کسي قوانينش را بلد است
play ball؛ اين فرمان داور است که با آن بازي بيس بال آغاز مي شود. 9 بازيکن يک تيم در زمين آماده دفاع هستند و يک بازيکن از تيم رقيب آمده تا با چوب، توپ پرتابي را بزند و تا جايي که امکان دارد پيش برود. بيس بال رويارويي فرد به جمع است و در اين جا هدف حرکت از خانه و بازگشت به آن بوده تا تيمي امتياز به دست آورد. اين رشته ورزشي يکي از پرقانون و پيچيده ترين مسابقات ورزشي جهان محسوب مي شود که يادگرفتن آن شيريني مخصوص خود را دارد و مي تواند نشانه متمايز بودن از ديگر ورزش ها باشد.
بيس بال يک ورزش قديمي است که در نقاط مختلف دنيا و به اشکال گوناگون بازي مي شده، اما آن بيس بالي که امروزه مرسوم است و در دنيا مسابقات بسياري بر اساس قوانين آن برگزار مي شود، نوع آمريکايي آن است. البته نمي توان بيس بال را همانند برخي رشته ها مانند بسکتبال، ورزش اصيل آمريکايي ها دانست؛ چرا که بخش هايي از اين بازي زماني انجام مي شده که هنوز قاره آمريکا کشف نشده بود! با اين حال آمريکايي ها خيلي به اين بازي علاقه نشان دادند و کار به جايي رسيده که اکنون آن ها بهترين تيم ها و بهترين ليگ را دارند و در مقام مقايسه فاصله بيس بال شان با ساير کشورها چندين برابر فاصله بسکتبال شان با سايرين است. به غير از آمريکا در کشورهاي شرق آسيا و همچنين کشورهاي آمريکاي مرکزي و جنوبي اين رشته ورزشي رواج دارد. اروپايي ها نيز در اين ميان چند تيم خوب دارند و در مقابل اين ورزش در آفريقا پيشرفت چنداني نداشته است.
پرطرفدار در برخي نقاط
در کشورهايي مانند آمريکا و ژاپن مردم جان شان را براي بيس بال مي دهند. در محلات، کوچه پس کوچه ها و زمين هاي کوچک بيس بال بازي مي شود. ورزشکاران اين رشته محبوبيت بسيار زيادي نزد مردم دارند و عکس ها، پوسترها و توپ هاي امضا شده شان با قيمت هاي خوبي به فروش مي رسند. فيلم هاي بسيار زيادي نيز در خصوص بيس بال ساخته شده که با استقبال فراواني روبه رو شده است.
MLB
با فرارسيدن فصل بهار، رقابت هاي بيس بال باشگاهي در آمريکا آغاز مي شود که در رأس تمامي آن ها ميجرليگ قرار دارد. رقابت هايي که پول هاي کلاني در آن رد و بدل شده و قراردادهاي آن چناني بين باشگاه ها و بازيکنان و همچنين حاميان مالي عقد مي شد. مانند بسياري از مسابقات ورزشي در آمريکا، دسته بندي هاي خاصي براي بيس بال هم وجود دارد. مسابقات MLB در 2 ليگ کاملاً مجزا برگزار مي شود که قهرمانان اين 2 ليگ در بازي نهايي رو در روي يکديگر قرار مي گيرند تا تکليف قهرمان آمريکا مشخص شود. سلسله مسابقاتي که خودشان به آن مي گويند: «قهرماني جهان» ! بازي فينال 7 مسابقه است که برنده 4 بازي مي تواند جام قهرماني را بالاي سر ببرد.
ليگ ها
2 ليگي که از آن نام برديم يکي «ليگ آمريکا» و ديگري «ليگ ملي» نام دارد که آيين نامه هاي برگزاري اين دو کمي با يکديگر فرق دارد. در هر ليگ 3 کنفرانس وجود دارد: شرق، مرکزي و غرب. در ليگ آمريکا 14 تيم و در ليگ ملي 16 تيم با يکديگر در اين کنفراسن ها مسابقه مي دهند. هر تيم در مسابقات گروهي 162 بازي در طول يک فصل برگزار مي کند که اين در نوع خود قابل توجه است. پس از آن 3 تيم برتر هر کنفرانس به همراه بهترين تيم دوم به مرحله حذفي صعود مي کنند و مسابقات تا فينال پيش مي رود.
قراردادهاي کلان
بازيکنان بيس بال در ليگ هاي مختلف ايالات متحده معمولاً قراردادهاي بسيار خوبي دارند و دستمزدهاي بالايي دريافت مي کنند. در MLB شرايط فوق العاده است و رقم هايي جابه جا مي شود که کله آدم از شنيدن اعداد و ارقام آن سوت مي کشد. به عنوان مثال «الکس رودريگوئس» از تيم نيويورک يانکيز تا پايان فصل 2009 و در مجموع دوران بازي خود 231 ميليون و 416 هزار و 252 دلار از طريق عقد قرارداد درآمد داشته است. الکس تنها در سال 2009 ميلادي 33 ميليون دلار دريافت کرده است. او با عقد قراردادي 10 ساله که نشان از اهميت و اعتبارش در بيس بال مي دهد، در سال 2008 به يانکي ها پيوست و 275 ميليون دلار برايش دستمزد تعريف شد. مبلغي که با توجه به درآمدهاي پيشينش مي تواند از او يک سوپر ميليونر بسازد. رودريگوئس 35 ساله و راست دست بوده و به عنوان مدافع بيس سوم نقش بسيار مهمي در بازي هاي تيمش ايفا مي کند. او پيش از اين در تيم تگزاس رنجرز بازي مي کرد و در ازاي يک قرارداد 10 ساله که از سال 2001 منعقد شده بود، 252 ميليون دلار طلب کرد.
قوانين
لطفاً انتظار نداشته باشيد دراين 2 صفحه درباره بازي بيس بال و قوانين آن به طور مفصل توضيحاتي را ارائه کنيم، چون واقعاً محال است، اما با اين حال مي توان قدري درباره اين رشته ورزشي توضيح داد. هر تيم بيس بال شامل 9 بازيکن است و هر تيم بايد يک بار در حالت حمله قرار بگيرد و يک بار در حالت دفاع. يعني يک بار بايد 9 بازيکنش بروند داخل زمين و در پست هاي معين شده قرار بگيرند و يک بار نيز به صورت انفرادي رو در روي تيم مدافع قرار مي گيرند و توپ مي زنند. يک تيم زماني مي تواند امتياز به دست آورد که در موقعيت حمله باشد. يعني اين که تيمي که دفاع مي کند نمي تواند امتياز بگيرد. تيم دفاع که بازيکنانش بايد دستکش هاي مخصوص براي دريافت و کنترل توپ بر دست کنند، بايد 3 بازيکن حريف را با استفاده از قوانين بازي اوت کند تا از وضعيت دفاع به وضعيت حمله برود. بازي بيس بال زمان ندارد و در 9 اينينگ (Inning) برگزار مي شود. يعني اين که هر وقت تيم ها يک بار دفاع کردند و يک بار در وضعيت حمله قرار گرفتند، يک اينينگ به پايان رسيده است. زمين بازي از 2 بخش داخلي و خارجي تشکيل شده که در بخش داخلي 3 بيس به علاوه بيس خانه که بازي از آن جا آغاز مي شود و بازيکن تيم حمله با قرار گرفتن در کنار آن مي تواند توپ بزند، قرار دارد. با زدن توپ پرتاب شده، بازيکن تيم حمله با رها کردن چوب به سمت بيس يک مي رود و بايد قبل از رسيدن توپ به مدافع بيس اول خود را به آن محل برساند. بازيکنان با عبور کردن از بيس هاي اول، دوم و سوم و بازگشت به خانه مي توانند يک امتياز براي خود کسب کنند. بخش داخلي زمين يک لوزي با ابعاد 27/3 متر در 27/3 متر است که پرتاب کننده در محل تلاقي قطرهاي اين لوزي بر روي يک تپه کوچک مي ايستد و به سمت بازيکن حريف توپ پرتاب مي کند. زمين بازي به طور کلي يک مخروط است که فاصله بيس خانه تا مرکز قوس انتهايي زمين بايد دست کم 118 متر و 87 سانتي متر و حداکثر 132 متر و 85 سانتي متر باشد. بيس ها درچهار گوشه لوزي مذکور قرار مي گيرند و هر کدام شان براي قضاوت يک داور دارند. بدين ترتيب بيس بال داراي يک سرداور و 3 داور بيس است. داوري که پشت سر توپ زن و توپ گير مي ايستد، سرداور مسابقه است.
فدراسيون جهاني
IBAF فدراسيون جهاني بيس بال است که با تلاش ها و پيگيري هايش توانست از المپيک 1992 اين رشته را به بزرگ ترين رويداد ورزشي جهان بياورد. با اين حال در لندن خبري از بيس بال نيست، اما گفته شده در ريودوژانيروي 2016 بيس بال بار ديگر به المپيک باز مي گردد. مقر اصلي فدراسيون جهاني بيس بال در سوئيس بوده، اما رئيس آن ريکاردو فراچاري ايتاليايي است.
جام جهاني بيس بال
اين مسابقات که از سال 1938 آغاز شده، هر 2 سال يک بار برگزار مي شود که در سال 2009 ميلادي 8 کشور ميزباني آن را بر عهده داشتند! در پايان هم آمريکا قهرمان شد و کوبا عنوان دوم را به خود اختصاص داد. کانادا نيز با غلبه بر پورتوريکو عنوان سوم و مدال برنز را دريافت کرد. در مجموع، کوبا با 25 بار قهرماني پر افتخارترين تيم جهان است و آمريکا با 4، ونزوئلا با 3، کلمبيا با 2 و کره جنوبي، پورتوريکو، دومنيکن و انگلستان هر کدام با يک قهرماني در رديف هاي بعدي قرار دارند. البته به اين نکته ظريف هم اشاره کنيم که آمريکايي ها معمولاً با يک تيم منتخب يا دانشگاهي در چنين رقابت هايي شرکت مي کنند.
قهرماني آسيا
رقابت هاي قهرماني آسيا در بيس بال از سال 1954 شروع شده و اکنون هر 2 سال يک بار برگزار مي شود. ژاپن 16 بار قهرمان شده و بعد از اين تيم کره جنوبي با 6 قهرماني ايستاده است. در آسيا به طور کلي تيم هاي شرقي حرف هايي براي گفتن دارند و در غرب تنها ايران و عراق هستند که تيم دارند. البته در آسياي جنوبي نيز هند و پاکستان حرف هايي براي گفتن دارند.
بيس بال در ايران
فعاليت اين رشته پس از آن که بيس بال توانست جواز حضور در المپيک را به دست آورد، آغاز شد. سال 1372 فدراسيون بيس بال جمهوري اسلامي ايران تأسيس شد، اما اکنون سطح فعاليت به انجمن تنزل پيدا کرده است. با اين حال مسئولان انجمن بيس بال ايران که زير نظر فدراسيون انجمن هاي ورزشي فعاليت مي کند، تلاش مي کنند و علاقه مندان را به سمت اين ورزش بکشانند. خاصه آن ها که دوست دارند با ياد گرفتن اين بازي وجه تمايزي براي خود ايجاد کنند. مسابقات قهرماني اين رشته در ايران دوره پانزدهم خود را چندي پيش پشت سر گذاشت. استان هاي تهران، البرز، بوشهر، کرمان، قم، خراسان رضوي، سمنان، هرمزگان، مرکزي، آذربايجان غربي، گيلان و اصفهان در اين رشته تيم دارند. ضمن آن که بايد به اين نکته مهم نيز اشاره کرد که ايران يک ورزشگاه مخصوص و استاندارد بيس بال در مجموعه ورزشي انقلاب کرج دارد و يک زمين استاندارد نيز در بوشهر.
وسايل و تجهيزات
دستکش: هر بازيکن مدافع يک دستکش مخصوص توپ گرفتن دارد که ابعاد آن ها با هم فرق دارند. اين دستکش چرمي است و بايد آن را بايد به دست مخالف کرد تا با دست آزاد بتوان کار پرتاب را انجام داد.
چوب: وسيله اي که با آن توپ پرتاب شده را بايد زد در اصطلاح بيس بال Bat ناميده مي شود که ابعاد و وزن هاي متفاوتي دارد.
کلاه محافظ: بازيکناني که در موقعيت حمله قرار مي گيرند از يک کلاه محافظ استفاده مي کنند که در صورت برخورد توپ به سرشان، آسيب نبينند.
گارد محافظ صورت: سرداور و بازيکن توپ گير که در معرض برخورد احتمالي توپ با صورت شان قرار دارند، از گارد محافظ صورت استفاده مي کنند که فلزي است.
گارد محافظ بدن: سرداور و بازيکن توپ گير به دليل آن که در معرض برخورد توپ قرار دارند، از گاردهاي ويژه محافظت از بدن استفاده مي کنند که در صورت برخورد توپ با قسمت هاي مختلف و حساس بدن، دچار مشکل نشوند.
بيس ها: نقاطي از زمين هستند که بازي معمولاً آن جا انجام مي شود.
منبع: تماشاگر، شماره 028
