گزيده شدن توسط حشرات

36 نكته درمانى
خوشبختانه نيش اكثر حشرات فقط خارش زياد و مقدارى برجستگى ايجاد مى‏كند كه طى يكى دو روز از بين مى‏رود. بنابراين در مواقعى كه نيش حشرات جدى‏تر از يك خراش است، پزشكان توصيه‏هاى زير را دارند:
مگس‏ها و پشه‏ها
نيش اين حشرات مزاحم، ممكن است باعث ناراحتى شما شود. كارهاى زير را انجام دهيد:
محل نيش را ضد عفونى كنيد.
مگس و پشه مى‏توانند باعث گسترش بيمارى‏ها شوند. بنابراين محل نيش را كاملا با آب و صابون بشوييد و از يك ماده‏ى ضد عفونى كننده استفاده كنيد.
به محل گزش، آسپيرين بماليد.
بعضى پزشكان، يك درمان غير معمول با آسپيرين را براى توقف التهاب توصيه مى‏كنند. به محض گزش حشره، پوست‏تان را خيس كنيد و يك قرص آسپيرين روى آن بماليد. اين كار در كسانى كه به آسپيرين حساس هستند، نبايد انجام شود.
از خارش نجات پيدا كنيد.
نيش مگس‏ها و پشه‏ها موجب تورم و خارش شديدى مى‏شود كه مى‏تواند سه يا چهار روز ادامه يابد. در اين موارد، توصيه‏هاى زير را عمل كنيد:
- آنتى‏هيستامين خوراكى.
- محلول كالامين.
- بسته‏هاى يخ.
- نمك؛ آن را با آب مخلوط كنيد و روى محل بماليد.
- جوش شيرين؛ يك قاشق چاى خورى از آن در يك ليوان آب حل كنيد، يك تكه پارچه را در محلول بيندازيد و روى محل گزش 20 - 15 دقيقه نگه داريد.
در پيشگيرى جدى باشيد.
ممكن است شما بتوانيد جلوى نيش زدن حشرات را بگيريد.
به ياد داشته باشيد كه هر چه هوا گرم‏تر باشد، پشه‏ها و مگس‏ها فعال‏ترند. مخصوصا پشه‏ها در مناطق مرطوب مثل آبگيرها و مرداب‏ها بسيار بيشترند. بعضى از آنها هم در غروب‏ها اطراف چراغ بيرون خانه جمع مى‏شوند.
كلريد تيامين )نوعى ويتامين B(: به صورت خوراكى مصرف مى‏شود. اين ويتامين B، باعث دفع حشرات از طريق حضور در پوست مى‏شود؛ البته اين ماده ممكن است در بعضى افراد باعث خارش، كهير و قرمزى شود.
روغن حمام: بعضى از روغن‏هاى حمام اثر دفع كنندگى دارند.
ضد آفتاب: به نظر مى‏رسد بعضى ضد آفتاب‏ها، خاصيت دفع كنندگى هم داشته باشند.
روى: بعضى پزشكان، مصرف روزانه‏ى حداقل 60 ميلى‏گرم روى را به عنوان ماده‏ى دافع طبيعى توصيه مى‏كنند. البته بايد بدانيد كه حداقل يك ماه طول مى‏كشد تا اثر روى، در بدن شما ايجاد شود.
كنه‏ها
براى كنه مهم نيست كه كدام جانور غذايش را تأمين كند. انسان، غذاى خوبى براى اين حشره است. اگر يكى از اين حشرات به شما چسبيد، اين كارها را مى‏توانيد انجام دهيد:
حشره را برداريد.
كنه‏ها مى‏توانند آرواره‏هاى ريز خود را درون پوست فرو ببرند و به قيمت از دست دادن زندگى‏شان آن را نگه مى‏دارند. تلاش براى دور كردن اين حشره، مثل تلاش براى دور كردن يك مگس، هيچ فايده‏اى ندارد و اگر تلاش كنيم به زور، اين حشره را بكنيم، قسمت‏هاى دهانى اين حشره در پوست مى‏ماند و باعث عفونت مى‏شود.
در زير، روش‏هايى براى شل كردن يك كنه‏ى چسبيده آمده است:
دكتر لوسكامب مى‏گويد: با يك موچين به آرامى كنه را بيرون بكشيد. مراقب باشيد اين كار را به سرعت انجام ندهيد. اگر موفق نشديد، يك كبريت روشن، پشت كنه نگه داريد، شايد گرما باعث خارج شدن كنه شود. اگر موچين در دسترس شما نيست مى‏توانيد يكى از روش‏هاى زير را امتحان كنيد: تحريكش كنيد. مى‏توانيد از لاك ناخن و يا قطره پارافين استفاده كنيد. اين مواد باعث بسته شدن منافذ تنفسى ريز كنه مى‏شوند.
روش بنفرادو را امتحان كنيد: يك سوزن بزرگ برداريد و با شعله‏ى آتش آن را گرم كنيد. طرف صاف تيغه‏ى چاقو را زير شكم كنه قرار دهيد و نوك سوزن داغ را پشت جانور بگذاريد، به طورى كه حشره بين چاقو و سوزن كباب شود. هنگامى كه پاهاى حشره به علت گرما، شروع به تكان خوردن كرد، تيغه‏ى چاقو را نود درجه بچرخانيد تا كنه روى سرش بايستد. با حفظ همان حالت قبلى، حشره را از محل چسبندگى به بالا بكشيد.
محل را كاملا تميز كنيد.
هنگامى كه كنه را جدا كرديد، محل گزش را با آب و صابون بشوييد. سپس از يد و يا ديگر مواد ضدعفونى كننده براى جلوگيرى از عفونت استفاده كنيد.
هوشيار باشيد.
اگر چه بيشترين ميزان كنه در اوايل تابستان است، ولى از اول بهار تا پاييز، اين حشره‏ها خطرناك هستند. هرگاه به مناطق جنگلى و يا پر گياه حتى تپه‏هاى پر از گياه رفتيد، احتياطهاى زير را به ياد داشته باشيد:
- اگر مى‏خواهيد بفهميد كه آيا در يك منطقه، كنه وجود دارد، يك پارچه سفيد را با نخ ببنديد و آن را بين گياهان و بوته‏ها بچرخانيد، اگر كنه‏اى وجود داشته باشد به پارچه مى‏چسبد.
- اگر به يك منطقه‏ى پر از كنه مى‏رويد، پوست خود را كاملا بپوشانيد.
- قبل از رفتن به رختخواب، بدن خود را به دقت وارسى كنيد. بعضى از گونه‏هاى اين حشره، بسيار ريز هستند و ممكن است از چشم شما دور مانده باشند.
هشدار پزشكى
هوشيارى خود را حفظ كنيد.
گاز گرفتگى‏ها مى‏توانند مشكلاتى را پيش بياورند. براى مواجهه با اين مشكلات، آماده و هوشيار باشيد:
عفونت: محل گاز گرفتگى را مرتبا كنترل كنيد. اگر قرمز، دردناك و يا گرم شده بود، احتمالا عفونتى در ميان است، به دنبال كمك پزشكى باشيد.
آسيب له كننده: بعضى مواقع گاز گرفتن يك سگ بزرگ باعث له شدن بدون پارگى پوست مى‏شود. ممكن است يك آسيب درونى اتفاق افتاده باشد. اگر سوزش و مورمور افزايش يابد و يا دست و پا تغيير رنگ دهند )براى مثال كبود شوند(، ممكن است آسيب ساختارى ايجاد شده باشد، در اين صورت به پزشك يا بيمارستان مراجعه كنيد.
هارى: هر حيوان خونگرم مى‏تواند ناقل هارى باشد.
تب نقطه‏اى كوه‏هاى راكى: اگر كنه‏اى شما را گزيده است، ممكن است روى مچ يا قوزك پا يك قرمزى پديدار شود و به بقيه‏ى بدن گسترش يابد و به دنبال آن دچار تب شديد و سردرد وحشتناك شويد. اين بيمارى مى‏تواند كشنده باشد، پس به محض ظهور اين علايم به پزشك مراجعه كنيد.
بيمارى لايم: اين بيمارى نيز به وسيله‏ى كنه ايجاد مى‏شود. اگر درمان نشود، بسيار خطرناك خواهد بود. اما به راحتى مى‏توان با آنتى‏بيوتيك، آن را از بين برد. علايم ممكن است تا چند هفته ظاهر نشود، بنابراين بايد حواس‏تان به محل گزيدگى باشد.
سگ‏ها و گربه‏ها
مطالب زير براى وقتى است كه اين دوستان چهار پاى ما، كمى رفتار غير دوستانه از خود نشان مى‏دهند:
آسيب وارده را ارزيابى كنيد.
در كوچك‏ترين زخم‏ها هم به پزشك مراجعه كنيد.
محل گاز گرفتن را كاملا بشوييد.
گزش حيوانات، مخصوصا گربه‏ها ممكن است باعث انتقال عفونت شود؛ سپس زخم را كاملا با آب و صابون بشوييد تا بزاق و ديگر آلودگى‏ها پاك شوند. شستشو را پنج دقيقه ادامه دهيد.
خونريزى را كنترل كنيد.
حتى اگر خونريزى كوچكى هم وجود دارد، تمام زخم‏ها را با يك گاز استريل ضخيم و يا يك تكه پارچه‏ى تميز بپوشانيد. اگر بانداژ مناسب نداريد، دست خود را به دقت بشوييد و زخم را به طور محكم فشار دهيد. همچنين مى‏توانيد مقدارى يخ روى تكه پارچه روى زخم بگذاريد. براى كنترل خونريزى مى‏توانيد محل زخم را بالاتر از سطح قلب خود نگه داريد.
محل زخم را پانسمان كنيد.
هنگامى كه خونريزى بند آمد، محل گاز گرفتگى را با باند استريل و يا پارچه‏ى تميز بپوشانيد.
درد را كاهش دهيد.
براى كاهش درد از آسپيرين يا استامينوفن استفاده كنيد. اگر تورمى وجود دارد، محل زخم را بالا نگه داريد و از يخ استفاده كنيد.
واكسن كزاز بزنيد.
هر گاز گرفتگى به وسيله‏ى حيوانات مى‏تواند باعث كزاز شود. اگر بچه شما پنج تا هشت ساله است و واكسن او را نزده‏ايد، بايد با مراجعه به پزشك و دستور وى، واكسن را بزنيد.
منبع : دايرة المعارف پزشك خانواده ،گروه مولفان انستیتوسلامتی آمریکا

پي‌نوشت‌ها:
 

* انتشارات سپهر اندیشه - 1387