نکته اي از خلق و خوي نبوي(ص)

اقوام روزگار به اخلاق زنده اند
قومي که گشت فاقد اخلاق مردني است

بعضي از بزرگان و عرفا و انديشمندان، اخلاق را معجزه دوم حضرت ختمي مرتبت محمد مصطفي (ص)دانسته اند که بعد از قرآن مجيد که معجزه جاويدان آن حضرت و کلام وحي است اخلاق نبوي چيزي در حد اعجاز است زيرا خلق و خوي نبوي برگرفته از خلق و خوي حضرت ربوبيت است حضرت ختم رسل فرموده است که خالق من مرا تربيت کرده و من علي (ع)را تربيت کرده ام يعني سرچشمه تربيت نبوي، تربيت ربوبي است و به همين دليل خداوند مي فرمايد پيغمبر تو داراي خلق عظيم هستي حالا اين عظمت تا چه اندازه و چه تعداد است و حد و مرزش تا کجاست خدا مي داند و بس و ما بندگان ضعيف خداوند در قبال اين عظمت اخلاقي چه وظيفه اي داريم؟ قبل از هر چيز بايد از خود قرآن که سخن خالق است کمک بگيريم هيچکس و هيچ منبعي بهتر از قرآن مجيد نبي مکرم اسلام را معرفي نکرده است و پر مسلم است که خداوند اين قرآن را براي انسان هاي زنده فرستاده است نه براي مردگان، قرآن را بخوانيم و بفهميم و عمل هم بکنيم رسول اکرم (ص)با همين قرآن آن مردم عصر جاهليت را به اوج تمدن و سرافرازي رساند و در طي اين قرون اسلامي هرگاه امت ها و ملت هاي اسلامي با قرآن بوده اند و به دستور قرآن عمل کرده اند موفق بوده اند.برخي از بزرگان معجزات نبي اکرم(ص )را سه گونه دانسته اند قرآن و اخلاق و ساير معجزات، پس از اخلاق نبوي را بايد اخلاق قدسي دانسته و از ويژگيهاي اخلاق سکولار پيراسته بدانيم زيرا اخلاق قدسي خدا محور و کمال طلب و مصلحت گراست.
نبي اکرم(ص)مدد دهنده همتها و رحمت عالميان از اول تا آخر زمان است و هر کس به اندازه استعدادش مي تواند از اين رحمت بيکران بهره گيرد.نصيب گنهکاران از رحمت او مغفرت و نصايب مطيعان رضا و نصيب عارفان لذت معارف يقيني و نصيب اولياء تجليات ذاتي است.کافران و مشرکان هم در حد استعداد خود از اين رحمت واسعه بهره مي برند و اين است که شيخ اجل مي فرمايد:

بلغ العلي بکماله
کشف الدجاء بجماله

حسنت جميع خصاله
صلوا عليه و اله

بعد از قرآن مجيد که در پيشرفت دين و جذب مردم به اسلام بسيار مؤثر بوده، خلق و خوي رسول اکرم(ص)در مرتبه دوم از نظر جذب انسانها به دين مبين قرار دارد يعني رحمت واسعه الهي در رفتار پيامبر بزرگوار اسلام تجلي کرد و او مظهر رأفت و رحمت خداوند قرار گرفت و بدين سبب نبي اکرم (ص)نه جفاکار بود نه سنگدل بلکه رفتاري سرشار از عطوفت داشت به همين دليل مردم به او دل بستند و رهايش نکردند.
اين ملاطفت و ملايمت با امر به معروف و نهي از منکر همراه ...در ارتباط مي باشند و رسول اکرم هرگز از روي هوي و هوس حرف نمي زنند و تصميم نمي گيرند (و ما ينطق عن الهوي)مع الوصف پيوسته با دوستان خود مشورت مي کردند که اين ويژگي براي مديران و مسئولين خيلي لازم است خداوند به پيغمبر اگرم (ص)مي فرمايد در کارها مشورت کن و موقع تصميم گيري با توکل به خدا تصميم بگير (و شاورهم في الامر فاذا عزمت فتوکل علي الله...)لذا مشورت کردن احترام به رأي مؤمنين است و مشارکت مردمي در تصميم سازي و تصميم گيري ها و زمينه خود باوري و شناخت توامنديها را در آحاد مردم فراهم مي آورد و چون فضاي مشاوره زمينه ساز پيشرفت و ترقي و تعالي است يکايک مردم را براي اتخاذ بهترين تصميم ها به تلاش و اهتمام وا مي دارد رسول اکرم (ص)مي فرمودند هر مسلماني به هر مسلماني مي رسد بعد از سلام و احوالپرسي بگويد برادرم مرا نصيحتي کن (يا اخي عظني)در چنين جامعه اي پسوته مسلمين اعم از زن يا مرد، پير يا جوان آماده نصيحت گري و نصيحت پذيري هستند هيچکس از نصيحت بدش نمي ايد و پيوسته انديشه ها در حرکت هستند که بگويند و بشنوند و مسلماً چنين ملتي هميشه در جهت رشد و تعالي خواهد بود رسول اکرم (ص)در همه حالات و آنات، مثبت انديشي را به مردم ياد مي دادند و از منفي بافي گريزان بودند.به دليل شرح صدري که داشتند (الم نشرح لک صدرک و ...)هميشه خوبي هاي افراد را مي ديدند و از نيمه پر ليوان صحبت مي کردند و اگر تنها يک صفت خوب در يکي سراغ داشتند همان صفت را مطرح مي کردند و به افراد بها مي دادند تا جذب شوند خداوند مي فرمايد محمد (ص)فرستاده ماست ياران او بايد اشداء علي الکفار و رحماء بينهم باشند.
خود رسول اکرم (ص)که تا سرحد مرگ براي مردم دلسوزي مي نمودند در برابر بد انديشان با قاطعيت برخورد مي کردند و باکافران معاند و منافقان اصلاح ناپذير و غير لايق باشدت و غلظت کار مي کردند (يا ايها النبي جاهد الکفار و المنافقين و اغلظ عليهم)سوره تحريم ولي با مؤمنين بسيار متواضع و با خفض جناح بودند (و لا تحزن عليهم و اخفض جناحک للمومنين)سوره حجر البته بايد توجه داشت که حفض جناح نبي اکرم (ص)در برابر مؤمنين با فروتني و با خفض جناح فرزند در برابر والدين بسيار تفاوت دارد زيرا کار پيغمبر اکرم (ص)در برابر مؤمنين از روي ترحم است ولي عمل فرزند در برابر پدر و مادر از روي احترام مي باشد.نتيجه اينکه همه امت هاي اسلامي بخصوص مديران و مسئولين بايد توجه داشته باشند که خالق متعال هم حضرت ختمي مرتبت (ص)را اسوه حسنه قرار داد و هم جلوه هائي از خلق عظيم رسول الله را بيان فرمود و هم مؤمنان را به تأسي از اين اسوه حسنه فرا خواند (لقد کان لکم في رسول الله اسوه حسنه)سوره احزاب، يعني مديران عزيز بايد توجه فرمائيد که در مديريت نوش و نيش همراه است.جاذبه و دافعه همراه است ولي بايد حلق و خوي حضرت اسوه حسنه را پيوسته مد نظر قرار داد.

درشتي و نرمي به هم در به است
چون فاصد که جراح و مرهم نه است (سعدي)

و در نهايت عزيزان صاحبدل از خداوند سبحان بخواهيم که توفيق نصيب فرمايد در زندگي شخصي و اداري و در محيط کار و مديريت و مسئوليت اخلاق و رفتار و گفتار بزرگان دين بخصوص حضرت نبي مکرم اسلام را نصب العين قرار دهيم بلکه با عنايت حضرت حق بتوانيم در نظام مقدس جمهوري اسلامي قدمي در راه خدمت به اسلام و مسلمين برداريم.

فخر دو جهان خواجه فرخ رخ اسعد
مولاي زمان مهتر صاحبدل امجد

آن سيد مسعود خداوند مؤيد
پيغمبر محمود ابوالقاسم احمد

وصفش نتوان گفت به هفتاد مجلد
اين بس که خدا گويد ما کان محمد (ص)
منبع:نشريه خانواده مطهر