بيش فعالي چيست؟
ـ بيش فعالي يا « A.D.H.D» به حالتي گفته مي شود که در آن کودک بيش از اندازه فعال و پر جنب و جوش است و نقص در تمرکز با اختلال بيش فعالي شرايطي را براي کودک ايجاد مي کند که او نتواند آرام و بدون حرکت بنشيند، رفتارش را کنترل کرده و توجه خود را به يک موضوع خاص معطوف کند .
انواع بيش فعالي به چه شکل است؟
ـ اکثر کودکان دچار « A.D.H.D» در دقت و توجه کردن به مسايل مختلف دچار مشکل هستند . اين دسته از افراد غالباً توجه زيادي به جزئيات ندارند ، نمي توانند بر بازي ها و کارهاي مدرسه تمرکز داشته باشند . کارهاي مدرسه و فعاليت هاي روزانه ي خود را تا آخر دنبال نمي کنند و اسباب بازي ها و وسايل خود را گم مي کنند . نوع ديگري نيز به نام تکانشي ـ بيش فعالي وجود دارد که در اين اختلال فرد بسيار فعال است و بدون فکر اقدام به فعاليت و انجام کار مي کند . بي قراري و ناآرامي ، دويدن مداوم از سويي به سوي ديگر ، يا بالا رفتن از چيزي ، عدم توانايي در بي سر و صدا بازي کردن ، بيش از حد صحبت کردن ، عدم توانايي در صبر کردن براي نوبت خود ، بدون اجازه وسط بازي ديگران پريدن ، وسط صحبت ديگران پريدن و پاسخ دادن ناگهاني و بدون فکر به پرسشي که هنوز تمام نشده است از مشخصه ي کودکاني است که اين نوع اختلال را با هم دارند .
در نوع ترکيبي نيز فرد بسيار فعال است و بدون فکر اقدام به فعاليت و انجام کار مي کند . کودکان با اين نوع اختلال نشانه هايي از هر دو نوع قبل را دارا هستند .
درمان کودکان بيش فعال چگونه است؟
ـ درمان سريع براي « A.D.H.D» وجود ندارد، اما علايم آن قابل کنترل هستند . والدين و آموزگاران بايد به نکات زير توجه داشته باشند :
ـ در مورد اين اختلال اطلاعات بيشتري کسب کنند .
ـ برنامه تعليم و تربيتي خاصي را متناسب با نيازهاي کودک ايجاد و طرح ريزي کنند .
ـ ايجاد طرح دارو درماني ، در صورتي که والدين و پزشک احساس کنند که کودک به دارو درماني نياز دارد .
والدين کودکان بيش فعال براي رفع مشکل فرزندشان چه کاري بايد انجام دهند ؟
ـ در فرزند خود توانايي ايجاد کنند . يعني با او در مورد استعدادهايش صحبت و او را در به کارگيري توانايي هايش تشويق کنند .
ـ با فرزند خود کاملا واضح و روشن صحبت کنند و به او بگويند چه کارهايي را بايد انجام دهد و فقط آن چه را که نبايد انجام دهد به او گوشزد نکنند .
ـ شيوه هايي براي کنترل رفتار فرزند خود ياد بگيرند . اين برنامه ها عبارتند از : ايجاد جدول براي فعاليت هاي کودک بيش فعال ، داشتن برنامه براي پاداش ، ناديده گرفتن رفتارهاي نامطلوب و پيامدهاي منطقي براي رفتار کودک .
ـ بايد با مدرسه ي فرزندشان تماس داشته باشند و برنامه ي تعليم و تربيت خاص نيازهاي فرزند خود را با آن جا تنظيم کنند .
ـ با معلم کودک در تماس باشند و در مورد عملکرد کودک در خانه و مدرسه تبادل اطلاعات کنند .
آيا آموزگاران مدرسه نيز مي توانند در اين زمينه نقش موثري داشته باشند ؟
بله . آنها مي توانند به کودک نشان دهند چگونه از کتاب ، تکليف و برنامه هاي روزانه ي خود استفاده کنند . هم چنين مهارت ها و روش هاي يادگيري را به آنها آموزش دهند و آنها را به طور منظم تشويق کنند .
ـ به دانش آموز در فعاليت هاي بدني اش کمک کند . مثلا به او اجازه دهند تا کاري را ايستاده پاي تخته سياه انجام دهد و البته در بين برنامه ها به او استراحت دهند .
ـ براي اجراي يک برنامه ي تعليم و تربيتي متناسب با نيازهاي کودک با والدين و دانش آموز به همکاري بپردازند .
ـ انتظارات بالا از دانش آموز داشته باشند، اما سعي کنند راه هاي جديدي را براي انجام کارها امتحان کنند ، صبور باشند و شانس دانش آموز را براي کسب موفقيت بالا ببرند .
غذاهاي مناسب براي کودکان بيش فعال چيست؟
استفاده از اسيدهاي چرب ضروري مانند ماهي ها، ويتامين B کمپلکس شامل حبوبات ، نان ، برنج ، شير ، تخم مرغ ، گوشت ، ماهي، ميوه و سويا ، پروتئين ها مثل پنير ، تخم مرغ ، ماست کم چرب ، کره و آهن و کلسيم و منيزيم شامل شير و سبزي مي تواند در کاهش و کنترل اين اختلال موثر باشد .
درمان اختلال بيش فعالي چگونه انجام مي گيرد ؟
کار درماني در درمان « A.D.H.D» از طريق کاهش بيش فعالي در کودکان ، با استفاده از تحريکات وستيبولار ، افزايش کنترل وضعيتي و تعادل ، افزايش هماهنگي دو طرفه ي بدني ، تقويت برنامه ريزي حرکتي توسط خود کودک ، افزايش ثبات و پايداري در عضلات و مفاصل ، بالا بردن و يکپارچه کردن حواس کودکان به خصوص حواس بينايي و شنوايي ، افزايش قدرت تمايز بين تحريکات مختلف محيطي و توجه به محرکات ضروري ، تسهيل خود تنظيمي در رفتارها Self-control و تقويت سازماندهي بر رفتارها و برنامه هاي زندگي انجام مي گيرد .
منبع: نشريه 7 روز زندگي شماره 111
