پرکاري تيروئيد
غده ي تيروئيد، غده اي پروانه اي شکل کوچکي است که در جلوي گردن قرار دارد. اين غده عليرغم کوچکي اندازه اش، نقش بسيار عمده و حياتي در سلامت کامل بدن دارد. غده تيروئيد مسئول توليد و ترشح هورمون هايي به نام هاي تيروکسين و تري يدوتيرونين است، که ميزان سوخت و ساز بدن يا سرعت مصرف انرژي و سرعت رشد و بلوغ را تنظيم مي کنند. به طور کلي ترشح منظم اين هورمون ها بسياري از اعمال و ساختار بدن را از ميزان ضربان قلب گرفته تا ساختار پوست، تحت تاثير قرار مي دهد. به علاوه هورمون کلسيتونين که در سوخت و ساز کلسيم و فسفر شرکت مي کند، از اين غده ترشح مي شود. عملکرد طبيعي غده ي تيروئيد به عوامل متعددي از جمله عملکرد صحيح هيپوتالاموس ، غده هيپوفيز، دريافت کافي يد و تبديل هورمون تيروکسين به تري يد و تيرونين بستگي دارد. هنگامي که هر يک از عوامل فوق به هر دليلي از تعادل خارج شوند، فرد مبتلا به پرکاري يا کم کاري تيروئيد خواهد شد. اختلال در ميزان توليد و ترشح هورمون هاي تيروئيد از شايع ترين بيماري هاي مربوط به غده ي تيروئيد است.
2- دريافت پروتئين نيز بايد بين 1/75 -1 گرم به ازاي هر کيلوگرم وزن بدن) افزايش يابد. گنجاندن تخم مرغ، گوشت قرمز، گوشت ماکيان و ترکيب غلات و حبوبات در رژيم غذايي براي تامين نياز پروتئيني توصيه مي شود.
3- با توجه به افزايش نياز به ويتامين ها، استفاده از ويتامين C، ويتامين B کمپلکس همراه رژيم غذايي بسيار مفيد است. ميوه هايي همچون انبه، مرکبات، کيوي و جوانه هاي حبوبات و همچنين شير و فرآورده هاي آن و ماهي منابع غني از ويتامين C و B مي باشند.
4- از مصرف بي رويه يد بپرهيزيد. از آنجا که بعضي از مکمل هاي ويتاميني و مواد معدني، داراي مقاديري يد نيز هستند، مبتلايان به پرکاري تيروئيد، بايد از مصرف اين قبيل مکمل ها و هر گونه مکمل يد پرهيز کنند. در ضمن از مصرف برخي غذاهاي دريايي، علف ها و جلبک هاي دريايي هم که غني از يد هستند، بايد اجتناب نمايند.
5- مصرف کليه ي غذاها و نوشيدني هاي تحريک کننده، مانند شکلات، نوشيدني هاي کافئين دار (مانند چاي، قهوه، کولا) و همچنين کشيدن سيگار بايد در اين بيماران محدود شود.
6- از گواتروژن ها طبيعي استفاده شود. منظور از گواتروژن ها ترکيباتي هستند که باعث کاهش عملکرد غده ي تيروئيد مي شوند. بنابراين استفاده از آنها به هنگام پرکاري تيروئيد مؤثر خواهد بود. منابع عمده ي گواتروژن ها عبارت اند از : سبزيجات خانواده کلم، (از قبيل کلم، گل کلم، کلم قمري، کلم بروکلي و بروکسل) اسفناج، شلغم، گلابي، هلو، همچنين بادام زميني و سويا. جالب است بدانيد ترکيبات گواتر و ژن به دنبال حرارت از بين مي روند.
در شرايطي که فرد مشکل کليوي يا قلبي خاصي نداشته باشد، مصرف روزانه ي 4-3 ليتر آب در روز توصيه مي شود. در بعضي از بيماران مبتلا به اگزوفتالمي نيز شايد مجبور به محدود کردن مقدار مايعات و نمک دريافتي باشيم.
منبع : مجله جوانان امروز شماره 2107
شيوع بيماري
علايم پرکاري تيروئيد
درمان
رژيم غذايي
2- دريافت پروتئين نيز بايد بين 1/75 -1 گرم به ازاي هر کيلوگرم وزن بدن) افزايش يابد. گنجاندن تخم مرغ، گوشت قرمز، گوشت ماکيان و ترکيب غلات و حبوبات در رژيم غذايي براي تامين نياز پروتئيني توصيه مي شود.
3- با توجه به افزايش نياز به ويتامين ها، استفاده از ويتامين C، ويتامين B کمپلکس همراه رژيم غذايي بسيار مفيد است. ميوه هايي همچون انبه، مرکبات، کيوي و جوانه هاي حبوبات و همچنين شير و فرآورده هاي آن و ماهي منابع غني از ويتامين C و B مي باشند.
4- از مصرف بي رويه يد بپرهيزيد. از آنجا که بعضي از مکمل هاي ويتاميني و مواد معدني، داراي مقاديري يد نيز هستند، مبتلايان به پرکاري تيروئيد، بايد از مصرف اين قبيل مکمل ها و هر گونه مکمل يد پرهيز کنند. در ضمن از مصرف برخي غذاهاي دريايي، علف ها و جلبک هاي دريايي هم که غني از يد هستند، بايد اجتناب نمايند.
5- مصرف کليه ي غذاها و نوشيدني هاي تحريک کننده، مانند شکلات، نوشيدني هاي کافئين دار (مانند چاي، قهوه، کولا) و همچنين کشيدن سيگار بايد در اين بيماران محدود شود.
6- از گواتروژن ها طبيعي استفاده شود. منظور از گواتروژن ها ترکيباتي هستند که باعث کاهش عملکرد غده ي تيروئيد مي شوند. بنابراين استفاده از آنها به هنگام پرکاري تيروئيد مؤثر خواهد بود. منابع عمده ي گواتروژن ها عبارت اند از : سبزيجات خانواده کلم، (از قبيل کلم، گل کلم، کلم قمري، کلم بروکلي و بروکسل) اسفناج، شلغم، گلابي، هلو، همچنين بادام زميني و سويا. جالب است بدانيد ترکيبات گواتر و ژن به دنبال حرارت از بين مي روند.
نکته!
در شرايطي که فرد مشکل کليوي يا قلبي خاصي نداشته باشد، مصرف روزانه ي 4-3 ليتر آب در روز توصيه مي شود. در بعضي از بيماران مبتلا به اگزوفتالمي نيز شايد مجبور به محدود کردن مقدار مايعات و نمک دريافتي باشيم.
منبع : مجله جوانان امروز شماره 2107
