راه هاي زيرزميني يکي از شگفت انگيزترين خطوط ارتباطي انسان هاست
تونل ها براي عبور و مرور راحت تر رانندگان در مسيرهاي کوهستاني يا در مکان هايي که به دليل وجود آب، راه ارتباطي بين دو منطقه وجود ندارد، ساخته مي شوند. آن ها البته با اهداف متفاوتي احداث مي شوند. بعضي تونل ها براي کاهش مسافت و کاهش زمان دسترسي دو شهر و برخي ديگر با هدف فرار تبهکاران از مسيرهاي زيرزميني احداث شده اند. در اين مقاله به معرفي تونل هاي عجيب جهان مي پردازيم.
- تونل ليردال
تونل ليردال در کشور نروژ قرار دارد. حدود 5 هزار انفجار هنگام انجام مراحل مختلف احداث تونل ليردال که در ناحيه کوهستاني نروژ امتداد يافته است، صورت گرفت و طول 24135 متري اين تونل، نام آن را به عنوان بلندترين تونل جاده اي تکميل شده در جهان سر زبان ها انداخته است. چرا اين تونل منحصر به فرد است؟ رانندگي در امتداد يک تونل بي پنجره به مدت 20 دقيقه، مي تواند براي رانندگان يکنواخت و خسته کننده به نظر برسد، از اين رو گروهي از روان شناسان و مهندسان، بررسي حفظ تمرکز رانندگان رامورد توجه قرار دادند؛ چرا که واکنش رواني شخص در داخل تونل بسيار مهم است. با توجه به طول اين تونل، رانندگان به محيطي که با دقت طراحي شده و همچنين سيستم روشنايي کافي نياز دارند. چندين راه حل در تونل ليردال به کار گرفته شده است که از جمله مي توان به استفاده از چراغ هايي با رنگ آبي روشن و منحني هاي ظريف اشاره کرد که اين موارد باعث مي شوند رانندگان حواس خود را صرفاً مشغول رانندگي کنند. چيزي که بيش از همه رانندگان را هنگام رانندگي مشغول کار خود مي سازد، اين است که تونل به چندين بخش مختلف تقسيم شده است و اين موضوع، احساسي را در رانندگان ايجاد مي کند که گويي از چندين تونل کوچک تر در حال عبور هستند. اين امر باعث مي شود تا احساس خستگي آنها کاهش يافته و در نتيجه، خطرات کمتري متوجه رانندگان شود.
- تونل مانش
طول تونل مانش 50/5 کيلومتر است که در زير آب امتداد يافته و دو کشور انگلستان و فرانسه را به هم متصل مي کند. اين تونل بزرگ ترين تونل زير آبي در جهان به شمار مي آيد. در سال 1996 ميلادي، انجمن مهندسان عمران آمريکا تونل مانش را به عنوان يکي از عجايب هفت گانه دنياي مدرن تعيين کردند. احداث تونل مانش در سال 1988 آغاز شد و در سال 1994 مورد بهره برداري قرار گرفت. از زماني که ساخت تونل آغاز شد، مشکلات متعددي شکل گرفت. چند آتش سوزي، ساخت آن را به تعويق انداخت. همچنين مهاجران غيرقانوني و افرادي که به دنبال پناهندگي هستند، از اين تونل براي وارد شدن به کشور انگلستان استفاده کرده اند که اين موضوع باعث شد اختلاف هاي ديپلماتيکي بين دو کشور پيش آيد. اين تونل در کشور فرانسه قرار دارد و هزينه اي 20 ميليارد دلاري داشته است. طول دقيق اين تونل 49879 متر است.
چرا اين تونل منحصر به فرد است؟ اتصال فرانسه و انگلستان از طريق کانال، ايده اي بوده که ساليان طولاني سر زبان ها مي چرخيد. در واقع در گذشته تلاش هاي فراواني براي ساخت تونلي در اين منطقه صورت گرفته بود اما به دلايل مختلف فني و سياسي، ادامه اين تلاش ها متوقف شده بود. سود اقتصادي انکارناپذير پيوستن دو کشور سرانجام کمک کرد تا اين امر محقق شود و تونل مانش به عنوان يکي از باابهت ترين و چشمگيرترين نمايش هاي تبحر و توانايي مهندسي در طول تاريخ ساخته شود. وقوع حوادثي همچون آتش سوزي در اين تونل پيش بيني شده است. از آنجا که از زمان ساخت اين تونل چندين مورد آتش سوزي نيز در آن رخ داده، طراحان اين تونل، تونل کوچک تري بين دو مجراي اصلي ساخته اند تا به عنوان مسير فرار در مواقع ضروري مورد استفاده قرار گيرد.
- تونل قاچاق
تونل قاچاق در مکزيک قرار دارد. تبهکاران حيله گر براي فرار از صحنه ارتکاب هر گونه جرمي، از جمله سرقت از بانک و قاچاق مواد مخدر، از تونل هاي زير زميني استفاده کرده اند.
در طول دهه گذشت، مقدار زيادي از مسير تونل هاي به اصطلاح قاچاق در خاک ايالات متحده آمريکا کشف شدند که از کشورهاي مکزيک و کانادا به آمريکا کشيده شده بودند. چرا اين تونل منحصر به فرد است؟ مقامات ايالات متحده و مکزيک زماني اين تونل 30480 متري را شناسايي و کشف کردند که بيش از 26 هزار متر از آن در خاک ايالات متحده امتداد يافته بود. هر چند اين تونل تکميل نشده اما از نظر سيستم روشنايي، سيستم تهويه، نيروي برق و حتي بالابر بسيار مجهز است تا تبهکاران هنگام فرا، از اين امکانات استفاده کنند.
- تونل مرمري
تونل مرمري در شهر استانبول ترکيه واقع شده است. ساخت اين تونل بين قاره اي در سال 2004 ميلادي آغاز شد اما اکتشافات باستان شناسي از دوره بيزانس و ديگر موانع، تکميل آن را با تأخير رو به رو ساخته است. چرا اين تونل منحصر به فرد است؟ اين تونل نخستين تونل ريلي است که دو قاره مختلف را به هم پيوند مي دهد و قسمت اروپايي استانبول را با قسمت آسيايي آن مرتبط مي سازد. حداکثر عمق تونل مرمري که در حدود 5500 متر است که آن را به عميق ترين تونل غوطه ور در سراسر جهان تبديل کرده است.
- تونل تيمز
تونل تيمز در شهر لندن واقع شده است. در نگاه اول، اين تونل با عمق 22 متر و طول حدود چهار کيلومتر در مقايسه با بسياري از تونل هاي ديگر، بسيار مهيج و احساس برانگيز به نظر نمي رسد اما تونل تيمز نقطه عطف تاريخي اي در مهندسي تونل به شمار مي رود. چرا اين تونل منحصر به فرد است؟ اين تونل نخستين تونلي بود که از داخل آب عبور مي کرد و در ساخت آن، براي نخستين بار بود که مفهوم سپر تونل زني به کار برده شد. ساخت تونل تيمز فکر تازه اي را در اوايل قرن نوزدهم ميلادي مبني بر اينکه بازديدکنندگان هنگام بازديد از تونل، هزينه اي پرداخت کنند، رواج داد. احداث اين تونل در سال 1843 ميلادي به پايان رسيد.
- تونل سيکان
تونل سيکان در کشور ژاپن قرار دارد. اين تونل 540 کيلومتري، دو جزيره هانشو و هوکايدو را در ژاپن به هم متصل مي کند که احداث آن در سال 1988 ميلادي به پايان رسيد. چرا اين تونل منحصر به فرد است؟ با عميق 240 متري زير سطح دريا، تونل سيکان عميق ترين تونل در جهان محسوب مي شود. گذشته از اين، طول 540 کيلومتري اين تونل در حال حاضر آن را به طولاني ترين تونل در دست استفاده در جهان تبديل کرده است. زمين شناسي غيرقابل پيش بيني منطقه و صخره هاي آتشفشاني آن، مهندسان را از به کار بردن دستگاه هاي حفاري بازداشت و آنها را مجبور ساخت تا براي احداث اين تونل، مسير را منفجر و حفاري کنند.
- تونل پست ريلي
تونل پست ريلي در شهر لندن احداث شده است. تعداد زيادي از دفاتر پستي تحويل پست زيرزميني را آزمايش کرده اند. لندن اين سيستم راه آهن را ايجاد کرد تا تنها براي ارسال امانت هاي پستي مورد استفاده قرار گيرد. چر اين تونل منحصر به فرد است؟ اين تونل در 22 متر زير جنب و جوش هاي شهر لندن قرار گرفت است. در دوران شکوفايي اين سيستم، قطارهاي الکتريکي 4 ميليون نامه و بسته پستي را به مقصد مي رساندند. قطارها مي توانستند اين کار را در کمتر از نيم ساعت با توقف در نه ايستگاه مختلف در اين تونل انجام دهند. استفاده از اين سيستم به تدريج تا سال 2003 ميلادي- زماني که تونل ها و ريل ها به دليل محدوديت هزينه ها از کار افتادند- کاهش يافت.
- تونل هاي رخنه
سه تونل مختلفي که در منطقه غيرنظامي کره جنوبي، يکي از بحث انگيزترين مرزهاي جهان، شناسايي شدند. آشکار ساخت که اين تونل ها در طول دهه 70 ميلادي به خاک اين کشور کشيده شده بودند. به نظر مي رسيد تمام آنها از کره شمالي نشأت گرفته بودند و بعدها در سال 1990 چهارمين تونل نيز کشف شد. چرا اين تونل منحصر به فرد است؟ اين تونل ها براي فعاليت هاي نظامي در زمان جنگ بين دو کره شمالي و جنوبي احداث شده بودند.
- تونل طبيعي
تونل طبيعي در ويرجينيا واقع شده است. احداث اين تونل به ميليون ها سال پيش بازمي گردد؛ زماني که اسيد کربونيک شروع به خوردن سنگ آهک کرد. در مقاله اي که در مجله زمين شناسي در سال 1832 ميلادي منتشر شد، نخستين مستندات وجود و هستي اين تونل مطرح شد. چرا اين تونل منحصر به فرد است؟ اين تونل با عرض 60 متري خود به اندازه کافي بزرگ است تا قطار را در خود جاي دهد، از اين رو در سال 1906 ميلادي راه آهن جنوب، خط مسافربري اي احداث کرد که به طور مارپيچ عبور مي کرد. امروزه، راه آهن مسافربري در اين مسير ديگر مورد استفاده قرار نمي گيرد.
- تونل آيزنهاور- جانسون
تونل يادبود آيزنهاور- جانسون در کلرادو واقع شده است و 2700 متر طول آن است. با احداث اين تونل و فراهم شدن مسيري جايگزين، حدود يک ساعت از وقت عبورکنندگان صرفه جويي مي شود. چرا اين تونل منحصر به فرد است؟ دلايل زيادي وجود دارد که اين تونل را نسبت به تونل هاي ديگر متمايز مي سازد. يکي از اين دلايل، ارتفاع 3400 متري آن است که موجب شده اين تونل به عنوان يکي از بلندترين تونل کوهستاني در سيستم بين ايالتي ايالات متحده آمريکاست.
- تونل سيستم مسير
تونل سيستم مسير در کانادا قرار دارد. زمستان کانادا مي تواند بسيار سرد باشد اما اين مجموعه زيرزميني عظيم، براي عبور کنندگان مسيري گرم و سريع را فراهم مي کند تا به مرکز شهر تورنتو برسند. بيش از صد هزار نفر در طول روز از اين سيستم که مانند فروشگاه هاي بزرگ است و بيش از 1200 مغازه را در خود جاي داده، عبور مي کنند. چرا اين تونل منحصر به فرد است؟ چندين شهر از جمله هوستون و مونترال سيستم زيرزميني مشابهي دارند اما طول 25744 متري اين تونل، آن را به طولاني ترين تونل زيرزميني تبديل کرده است. تورنتو سيستم اطلاع رساني جامعي براي مجموعه تونل خود در طول دهه 90 گسترش دادکه بر مبناي آن، هر حرف در واژه PATH (مسير) رنگي متفاوت داشت و مسير مختلفي را نشان مي داد. عبور کنندگاني که از بخشP با رنگ قرمز مي گذرند، مي توانند مطمئن باشند که آنها به سمت جنوب در حال حرکت هستند. با اين علامتگذاري به ندرت اتفاق مي افتد که رانندگان مسير خود را اشتباه کنند.
- تونل کوهستاني شاين
تونل مجموعه کوهستاني شاين در کلرادو واقع شده است. اين تونل در طول وقوع جنگ سرد با هدف ايستادگي در برابر انفجارهاي هسته اي ساخته شد. چرا اين تونل منحصر به فرد است؟ احداث اين تونل نيازمند اين بود که مهندسان مقدار بسيار زيادي از گرانيت جامد را حفاري کنند. از آنجا که گرانيت سنگ سختي است، براي ساختار حفاظتي بسيار مناسب است. عبور و مرور اين تونل در سال 1966 آغاز شد.
- تونل خط آبي توکيو
تونل خط آبي توکيو با 9654 متر طول در منطقه اي مستعد به زمين لرزه در ژاپن واقع شده است. اين تونل در سال 1997 براي عبور و مرور آغاز به کار کرده و باعث شد روزانه 45 دقيقه در وقت مسافران دو شهر صرفه جويي شود. چرا اين تونل منحصر به فرد است؟ در حالي که ترکيب پل و تونل در سراسر جهان وجود دارد، پارکينگ کنار جاده اي احداث شده که بالاي جزيره اي مصنوعي در ورودي اين تونل قرار دارد و آن را از ديگر تونل ها متمايز ساخته است. جزيره که در زبان ژاپني اومي- هوتارو ناميده مي شود و به معناي کرم شب تاب درياست، در اصل به عنوان پارکينگ کنار جاده اي که شامل رستوران و مغازه است، عمل مي کند.
- تونل گاتهارد سوئيس
زماني که ساخت تونل گاتهارد سوئيس با طول 56315 متري به پايان برسد، طولاني ترين تونل حمل و نقل جهان خواهد شد. حفاري در کوه هاي آلپ سوئيس کار ساده اي نيست، به همين دليل ساخت اين پل چندين سال از جدول زماني آن عقب افتاده و هزينه ساخت آن نيز ميلياردها يورو افزايش يافته است. چرا اين تونل منحصر به فرد است؟ با وجود توپوگرافي کوهستاني منطقه، قطارهاي در حال عبور از تونل گاتهارد تقريباً در ارتفاع يکساني در تمام مسير حرکت مي کنند. فايده ارتفاع يکسان در اين است که اگر رانندگان قصد داشته باشند با سرعت بيشتري در تونل حرکت کنند، حفظ ارتفاع به آنها کمک خواهد کرد. با اين حال که هزينه ساخت اين تونل هر روزه در حال افزايش است اما مي تواند نقش اساسي اي در افزايش تجارت بين کشورهاي سوئيس، آلمان، ايتاليا، اتريش و ديگر کشورهاي اروپايي ايفا کند.
منبع: هفته نامه حوادث و شگفتي ها همشهري سرنخ ش- 86
