راههاي انتقاد بدون دلخوري
در موقعيت هاي مختلف گاهي ناچار به انتقاد کردن از ديگران هستيد. بايد همه تلاش خود را به کار بنديد تا انتقادتان سازنده باشد تا بر فرد مورد نظر تاثير بگذارد. در اينجا به راهکارهايي اشاره مي کنيم که به شما کمک خواهد کرد. انتقاداتي ارائه کنيد که نه آنقدر بي فايده و بيهوده باشد و نه باعث رنجش فرد مقابل شود، اما در عوض تاثير گذار بوده و باعث پيشرفت و اصلاح او شود.
*خصوصيات شخصي فرد را ناديده بگيريد:اگر مي خواهيد انتقاد شما سازنده و تاثيرگذار باشد، بايد تا مي توانيد از دخالت دادن خصوصيات شخصي فرد مورد نظر خودداري کنيد. اگر بخواهيد در انتقادتان صرفاً به نقص هاي او اشاره کنيد، تصور خواهد کرد که قصد خوارکردن شخصيتش را داريد و توجهي به حرف ها و انتقادتان نخواهد کرد و علاوه بر اين که از شما کينه به دل خواهد گرفت، به قول معروف انتقادتان را از يک گوش مي گيرد و از گوش ديگر بيرون مي کند. با اين که دشوار است اما بايد تلاش کنيد تا مي توانيد شخصيت فرد را از کارش جدا کنيد.
*انتقاد خود را با بياني مناسب مطرح کنيد:استفاده از لغات و اصطلاحات مربوط به مطلب مورد نظر باعث تخصصي تر شدن آن خواهد شد. در اين جدي ترين و مهم ترين انتقادها را به بهترين شکل بيان کرد. اگر جملات خود را با «به نظرم مي آيد که...» يا «شايد من اشتباه مي کنم، اما...» شروع کنيد، انتقادتان غيرمغرضانه تر و مؤدبانه تر به نظر خواهد رسيد.
*به واقعيات مستقيم اشاره کنيد:فايده انتقاد سازنده در مستقيم و رک و راست ارائه کردن واقعيات است. هيچ چيز به اندازه نادرست بودن حقايق ارائه شده در انتقاد شما، آن را خراب نمي کند. يکي از بهترين راه هاي گفتن حقايقي که با بحث نمي توان آن را مطرح کرد، از طريق انتقاد است. حقايق و واقعيات مي توانند انتقاد شما را سازنده تر کنند و به طرف مقابل اجازه نخواهد داد از زير آن شانه خالي کند.
*احساسات خود و طرف مقابل را تحت کنترل بگيريد:نبايد اجازه دهيد احساساتتان باعث بي اعتباري انتقادتان شود. علاوه بر اين بايد توجه تان به احساسات طرف مورد انتقاد نيز باشد تا باعث خجالت و رنجش او نشويد.
*به اين توجه کنيد که چه مي توان کرد، نه چه انجام شده:به فرصت هايي براي پيشرفت و اصلاح اشاره کنيد و از بيان کمبود و نقصان ها بپرهيزيد. مثبت جلوه دادن انتقادتان باعث خواهد شد که مؤدبانه تر و مؤثرتر به نظر آيد. معمولاً اگر به افراد راهکارهايي براي پيشرفت و اصلاح ارائه کنيد تاثير بيشتري بر آنها خواهد گذاشت تا اين که فقط اشکالات کارشان را به آن ها گوشزد کنيد.
*خود را جاي طرف مقابل بگذاريد: خود را جاي فرد مورد نظر بگذاريد و ببينيد با شنيدن چنين انتقادي چه احساسي پيدا خواهيد کرد. اين در طبيعت انسان هاست که در برابر انتقادات حالت تدافعي بگيرند، حتماً خود شما نيز همين طور هستيد.
*به جاي استفاده از نظرات شخصي از استدلال و منطق استفاده کنيد:هر نوع انتقادي معمولاً با يک مشکل مواجه است که مي توانيد آن را از بين ببريد. فقط بايد هميشه به خاطر داشته باشيد انتقاداتي که بر پايه دليل و برهان باشند، کمتر مورد بحث قرار مي گيرند. دفاع در مقابل منطق و برهان براي همه دشوار است. پس به جاي دخالت دادن نظرات شخصي خودتان، بهتر است از دلايل عقلي استفاده کنيد تا تاثيرگذارتر باشد.
*براي جواب گرفتن بايد فرصت بدهيد: بهتر است بين طرح انتقادات خود کمي سکوت کنيد تا فرد مقابل نيز فرصت دفاع از خود را پيدا کند. بايد به او اجازه دهيد براي کار خود توجيه بياورد. اين کار باعث مي شود که او توجه بيشتري به انتقادات شما ابراز کند و دستپاچه نشود.
منبع:نشريه راه موفقيت، شماره 17.
*خصوصيات شخصي فرد را ناديده بگيريد:اگر مي خواهيد انتقاد شما سازنده و تاثيرگذار باشد، بايد تا مي توانيد از دخالت دادن خصوصيات شخصي فرد مورد نظر خودداري کنيد. اگر بخواهيد در انتقادتان صرفاً به نقص هاي او اشاره کنيد، تصور خواهد کرد که قصد خوارکردن شخصيتش را داريد و توجهي به حرف ها و انتقادتان نخواهد کرد و علاوه بر اين که از شما کينه به دل خواهد گرفت، به قول معروف انتقادتان را از يک گوش مي گيرد و از گوش ديگر بيرون مي کند. با اين که دشوار است اما بايد تلاش کنيد تا مي توانيد شخصيت فرد را از کارش جدا کنيد.
*انتقاد خود را با بياني مناسب مطرح کنيد:استفاده از لغات و اصطلاحات مربوط به مطلب مورد نظر باعث تخصصي تر شدن آن خواهد شد. در اين جدي ترين و مهم ترين انتقادها را به بهترين شکل بيان کرد. اگر جملات خود را با «به نظرم مي آيد که...» يا «شايد من اشتباه مي کنم، اما...» شروع کنيد، انتقادتان غيرمغرضانه تر و مؤدبانه تر به نظر خواهد رسيد.
*به واقعيات مستقيم اشاره کنيد:فايده انتقاد سازنده در مستقيم و رک و راست ارائه کردن واقعيات است. هيچ چيز به اندازه نادرست بودن حقايق ارائه شده در انتقاد شما، آن را خراب نمي کند. يکي از بهترين راه هاي گفتن حقايقي که با بحث نمي توان آن را مطرح کرد، از طريق انتقاد است. حقايق و واقعيات مي توانند انتقاد شما را سازنده تر کنند و به طرف مقابل اجازه نخواهد داد از زير آن شانه خالي کند.
*احساسات خود و طرف مقابل را تحت کنترل بگيريد:نبايد اجازه دهيد احساساتتان باعث بي اعتباري انتقادتان شود. علاوه بر اين بايد توجه تان به احساسات طرف مورد انتقاد نيز باشد تا باعث خجالت و رنجش او نشويد.
*به اين توجه کنيد که چه مي توان کرد، نه چه انجام شده:به فرصت هايي براي پيشرفت و اصلاح اشاره کنيد و از بيان کمبود و نقصان ها بپرهيزيد. مثبت جلوه دادن انتقادتان باعث خواهد شد که مؤدبانه تر و مؤثرتر به نظر آيد. معمولاً اگر به افراد راهکارهايي براي پيشرفت و اصلاح ارائه کنيد تاثير بيشتري بر آنها خواهد گذاشت تا اين که فقط اشکالات کارشان را به آن ها گوشزد کنيد.
*خود را جاي طرف مقابل بگذاريد: خود را جاي فرد مورد نظر بگذاريد و ببينيد با شنيدن چنين انتقادي چه احساسي پيدا خواهيد کرد. اين در طبيعت انسان هاست که در برابر انتقادات حالت تدافعي بگيرند، حتماً خود شما نيز همين طور هستيد.
*به جاي استفاده از نظرات شخصي از استدلال و منطق استفاده کنيد:هر نوع انتقادي معمولاً با يک مشکل مواجه است که مي توانيد آن را از بين ببريد. فقط بايد هميشه به خاطر داشته باشيد انتقاداتي که بر پايه دليل و برهان باشند، کمتر مورد بحث قرار مي گيرند. دفاع در مقابل منطق و برهان براي همه دشوار است. پس به جاي دخالت دادن نظرات شخصي خودتان، بهتر است از دلايل عقلي استفاده کنيد تا تاثيرگذارتر باشد.
*براي جواب گرفتن بايد فرصت بدهيد: بهتر است بين طرح انتقادات خود کمي سکوت کنيد تا فرد مقابل نيز فرصت دفاع از خود را پيدا کند. بايد به او اجازه دهيد براي کار خود توجيه بياورد. اين کار باعث مي شود که او توجه بيشتري به انتقادات شما ابراز کند و دستپاچه نشود.
منبع:نشريه راه موفقيت، شماره 17.
/ج
