جوان مطلوب کيست؟

يک جوان شايسته چه ويژگي هايي بايد داشته باشد يا به تعبير ديگر جوان مطلوب کيست؟

صالح بودن
 

در غررالحکم جلد 2 صفحه 575 آمده است : « الولد الصالح اجمل الذکرين » فرزند صالح و شايسته زيباترين يادآوري از دو بخش يادآوري هاي انسان است. يعني کارها و اعمال انسان يک يادگار خير و فرزند صالح يادگار خير ديگري است که از ديگري زيباتر است. پس بايد جوانان و فرزنداني صالح تربيت کرد و از خود به يادگار گذاشت.

ناصح بودن
 

جوان علي رغم شور و احساس، زور بازو و غرور اگر پيرو احساس و هوس نباشد و در پي شر و بدي نگردد، برعکس به دنبال خير و خوبي، خيرخواه و ناصح باشد، مطلوب و پسنديده است. پيامبر (ص) فرمودند : « خير شبابکم من تشبه بکهولکم » بهترين جوان هاي تان آنانند که به پيران شبيه باشند. ( ميزان الحکمه، ج 5، ص 6)
مقصود از شباهت جوانان به پيران آن است که پختگي و خيرخواهي و مسلط بودن بر احساسات را دارا باشند. اگر جواني اين چنين باشد پس شبيه افراد مسن خواهد بود . از جمله ويژگي بزرگسالان آن است که دنبال خير و صلاح هستند و در پي خواسته هاي احساسي نيستند. يعني آنان ناصح هستند.

مطيع پدر بودن
 

حضرت علي (ع) اطاعت پدر را حق پدر بر فرزند مي داند و مي فرمايند : « فحق الوالد علي الولد ان يطيعه في کل شي الا في معصيه ا... سبحانه» حق پدر بر فرزند آن است که در هر کاري جز معصيت پروردگار از پدر اطاعت کند ( نهج البلاغه، حکمت 399)

به بزرگ ترها احترام گذاشتن
 

جوان بزرگ ترها را تعظيم و تکريم مي کند و به آنان احترام مي گذارد. حضرت علي (ع) در بيان فساد زمان خود چند ويژگي را بر مي شمارد. از جمله مي فرمايند : « لا يعظم صغيرهم کبيرهم » کوچک ترهاي شان بزرگسال ها را احترام نمي کنند. ( نهج البلاغه، خطبه 233)
اما در عين حال بعضي از ويژگي هاي رفتاري براي جوانان چهره منفي و ناشايست به تصوير مي کشد که جوانان بايد از آن دوري کنند. از جمله آن ويژگي ها مي توان موارد زير را نام برد:

1 ـ پرخاشگري و ستيزه جويي:
 

حضرت علي (ع) در بيان آثار منفي فتنه به اين نکته اشاره دارد که فرزند در دوره فتنه پرخاشگر، ستيزه جو و خشونت کردار مي شود: « فاذا کان ذلک کان الولد غيظا » وقتي زمان فتنه برسد پس فرزند، دشمن و پرخاشگر مي شود. ( نهج البلاغه، خطبه 233)

2 ـ بد اخلاقي:
 

از ويژگي هاي منفي براي جوان بداخلاقي است. حضرت علي (ع) آن گاه که از فساد زمان خويش گله مي کند، مي فرمايد : « فتاهم عارم » جوان شان بد اخلاق است. ( نهج البلاغه، خطبه 233)
عارم به کسي گفته مي شود که برخوردش تند و آزاردهنده و اخلاقش خشن و بد است. هر چند اين صفات براي بزرگسالان نيز ناپسند است. آنان همانند جوانان بايد از اين ويژگي هاي منفي دور باشند. اما با توجه به زمينه هاي مستعد جسماني و رواني جوانان، توصيه به دور بودن از اين خصايص ناپسند و زشت براي آنان روشن مي شود.

3 ـ نافرماني در مقابل پدر و مادر:
 

جوان نه تنها در مقابل پدر و مادر نافرمان نيست، بلکه بايد کاملاً خاضع و فرمانبردار باشد. حضرت علي (ع) مي فرمايند : « شر الاولاد العاق » بدترين فرزندان، اولاد نافرمان است. ( غرر الحکم، ج 2، ص 576)

4 ـ دوري از پدر و مادر:
 

گاهي بعضي فرزندان وجود پدر و مادر خود را ننگ دانسته و از آنان دوري مي کنند، به ويژه اگر پدر و مادر بي سواد باشند يا ظاهر مرتب و آراسته نداشته باشند . اين صفت بسيار زشت است. بايد به پدر و مادر به هر کيفيت که هستند افتخار کرد و با آنان نزديک و همدم و مأنوس باشيم. حضرت علي (ع) مي فرمايند :« من استنکف من ابوبه فقد خالف الرشد» کسي که از پدر و مادر خود استنکاف دارد و آنان را ننگ خود داند، از رشد و راه درست به در رفته است.
منبع: نشريه موفقيت شماره 20