آشنایی با فرمت های ذخیره سازی تصویر، برای عکاسان و گرافیست ها(قسمت دوم)
JPEG 2000
JPEG2000 به شما امکان می دهد تا ابتدا تصویری با وضوح پائین تر را بارگذاری نمائید، به این ترتیب می توانید تصمیم بگیرید که آیا مایل به ادامه بارگذاری هستید یا خیر. در حالیکه JPEG متعارف تنها با تصاویر RGB کار می کند، این نسخه جدید با مدل های رنگ، RGB L*a*b Color و CMYK سازگار است. این فرمت همچنین می تواند اطلاعات پروفایل رنگ را به همراه برچسب های اطلاعاتی (نظیر صاحب عکس) را در خود جاسازی نماید. JPEG2000 در عین حال یک حالت فشرده سازی غیر حذفی را ارائه می کند که اندازه فایل را تا حدود 50 درصد کاهش می دهد. حالیکه به هیچ وجه از اطلاعات آن صرف نمی نماید. JPEG2000 دارای یک ویژگی بسیار جذاب با نام ناحیه توجه است که می توانید از آن برای تعیین مهم ترین بخش های یک تصویر استفاده کنید. پس از انجام این کار، الگوریتم فشرده سازی تصویر بر روی سایر قسمت های تصویر متمرکز شده و جزئیات بیشتر را در ناحیه مورد توجه شما حفظ خواهد نمود.
PDF
PDF غالباً با Adobe Reader و یا Plugin های مرورگر برای نمایش اسناد مورد استفاده قرار می گیرد. همه ما چندین دفترچه راهنما، فرم های ثبت نام و یا سایر انواع مستندات را در فرمت PDF بارگذاری کرده ایم. با این حال، شما برای چاپ فایلهای PDF به یک چاپ گر PostScript نیاز نخواهیدداشت.
اخیراً PDF در محیط های بیش از چاپ (Pre-Press) بعنوان شیوه ای جهت آماده سازی اسناد برای چاپ و در دنیای Mac بعنوان جایگزینی برای فرمت PICT، به محبوبیت دست یافته است. از آنجایی که فایل های PDF حاوی دستورالعمل های متنی PostScript هستند، می توانند با استفاده از هر شیوه فشرده سازی غیر حذفی تا سطح بالائی فشرده سازی شود.
PICT
BMP
PNG
این موضوع باعث گردید تا PNG به فرمتی تبدیل شد که هیچ گاه به محبوبیت پیش بینی شده برای آن نرسید، حتی در برزخی که قبلا در آن حضور داشت. علیرغم آنکه PNG از برتری هائی که در مقایسه با GIF (و حتی JPEG) برخوردار است، اما بعید به نظر می رسد که به جایگاه ویژه ای دست پیدا کند. PNG از فیلتر های پیش پردازشی (preprocessing) ویژه ای استفاده می کند که بازدهی فشرده سازی غیر حذفی را بهبود می بخشد، خصوصاً در تصاویر 24 بیتی، PNG برخلاف GIF قادر است هر ترکیبی از 256 رنگ را برای شفافیت مشخص نموده، مقادیر گاما را بصورتی تعبیه نماید که بر روی هر دو نوع سیستم های PC و Mac (که از تنظیمات متفاوتی برای گاما استفاده می کنند) قابل نمایش باشند و هر دو فرمت GIF و TIFF را از نظر فشرده سازی پشت سر بگذارد.
PCX
هیچیک از دوربین های دیجیتال از فرمت PCX استفاده نمی کنند، اما اکثر نرم افزار های ویرایش تصویر از آن پشتیبانی می کنند.
فرمت های مورد استفاده در دوربین های دیجیتال
JPEG
همانطور که احتمالاً می دانید، JPEG به شما اجازه می دهد تا گزینه های مختلفی را در یک دامنه پیوسته از نسبت های کیفیت /فشرده سازی انتخاب نمائید. در ویرایش گرهای تصویری، شما این دامنه را بصورت یک طیف کیفیتی از 0 تا 10 از 0تا 15 مشاهده خواهید کرد. گاهی اوقات، ویرایش گرهای تصویری بسیار ساده صرفاً به شما اجازه می دهند تا انتخاب خود را از میان سه گزینه "کیفیت پائین" ، "کیفیت متوسط" و "کیفیت بالا" انجام دهید. در هر صورت، شما شیوه ای را در اختیار خواهید داشت تا بتوانید برای الگوریتم فشرده سازی مشخص نمائید که چه مقدار از اطلاعات تصویری را نادیده بگیرد.
از سوی دیگر، بسیاری از دوربین های دیجیتال، شما را به تعداد محدودی از تنظیمات کیفیتی با نام هایی نظیر Standard،Fine ، Extre Fine و یا Super Fine محدود می کنند. در این وضعیت، شما نمی توانید تشخیص دهید که هر یک از آنها دقیقاً با کدام تنظیمات کیفیتی JPEG متناظر است. نامهای این تنظیمات کیفیتی، استاندارد نیستند و یک تنظیمات خاص برای یک دوربین الزاماً با همان سطح کیفیت بر روی یک دوربین دیگر متناظر نخواهد بود. برای مثال ، Super Fine می تواند بالاترین تنظیمات حذفی JPEG بر روی یک مدل باشد، در حالی که همین گزینه بر روی دوربین دیگری می تواند بیان گر تنظیمات غیر حذفیTIFF باشد. شما معمولاً چیزی بیش از 3 گزینه فشرده سازی JPEG را در هر یک از دروبین های SLR دیجیتال نخواهید یافت. برای مثال ، بعضی از دوربین های Nikon سه گزینه Fine، Normal و Basic را ارائه می کنند. اگر در مورد کیفیت تصویر خود نگران هستید و می خواهید از فرمت JPEG استفاده کنید، احتمالاً همیشه باید از بهترین تنظیمات JPEG و یا ترکیبی از این تنظیمات و تنظیمات TIFF یا RAW استفاده نمائید. انتخاب شما احتمالاً به مقدار فضای ذخیره سازی که در اختیار دارید، بستگی خواهد داشت. عکاسان با تجربه در مواقعی که به یک کامپیوتر نزدیک دسترسی دارند، معمولاً عکاسی خود را با فرمت RAW انجام می دهند اما زمانیکه با چند گیگابایت کارت حافظه به عکاسی در محل های دور می پردازند، از فرمت JPEG استفاده می کنند تا مطمئن شوند که قادر به ذخیره سازی تمام (یا حداقل اکثر) عکس های مورد نظر خود خواهد بود.
این موضوع در هنگام تهیه عکس های متعدد از صحنه های ورزشی نیز صادق است. در این گونه موارد، یک Burst با 6 یا 8 عکس متوالی کاملاً متداول است. دوربین های موجود در بازار، عکس های با فرمت JPEG را سریع تر از TIFF یا RAW بر روی کارت حافظه شما ذخیره می کنند. این نکته، یکی دیگر از ملاحظاتی است که باید آن را در هنگام عکسبرداری متوالی در نظر داشته باشید. اگر بالاترین سطح کیفیت برای شما حیاتی نیست، از تنظیمات پائین تر کیفیت JPEG دوربین خود استفاده کنید تا بتوانید تصاویر بیشتری را بر روی فضای ذخیره سازی خود بگنجانید.
TIFF
منطق اصلی برای استفاده از TIFF، قابلیت آن برای تأمین یک گزینه با کیفیت بالا در یک فرمت استاندارد بود، بدون آنکه نیازی به توسعه یک فرمت RAW اختصاصی توسط فروشنده دوربین وجود داشته باشد. امروزه مزایای بیشتر RAW در هنگام دستکاری تصاویر، آن را به یک رقیب مشکل ساز برای TIFF تبدیل نموده است.
TIFF(Tagged-Image file Format)در سال 1987توسط شرکت Aldus(ارائه کننده PageMaker که بعداً به تملک Adobe درآمد) طراحی تصویری شد تا یک فرمت استاندارد برای تبادل فایل های تصویری باشد. TIFF توانست به این جایگاه دست پیدا کند و زمانی (تقریبا) توسط تمام دوربین های دیجیتال پیشرفته بعنوان یک فرمت فایل غیر حذفی پشتیبانی می شد، هر چند که امروزه استفاده از آن تدریجاً رو به کاهش است. با این حال، بخاطر آنکه TIFF از پیکربندی های بسیار مختلفی پشتیبانی می کند، ممکن است متوجه شوید که یک نرم افزار کاربردی نمی تواند یک فایل TIFF ایجاد شده توسط نرم افزار کاربردی دیگری را بخواند. خود نام این فرمت نیز به برچسب ها (Tags) یا توصیف کننده هائی که می توانند در هدر فایل درج شده و انواع داده های داخل تصویر را تشریح نمایند، اشاره دارد.
TIFF می تواند فایل ها را در حالت های سیاه وسفید، Grayscale، 24 بیتی یا 48 بیتی و همچنین تنوع گسترده ای از مدل های رنگ (نظیر RGB، L*a*b و CMYK) ذخیره نماید. اگراز PhotoShop استفاده می کنید، می دانید که TIFF تنوعی از فرمت های فشرده سازی را بکار می گیرد که شامل عدم فشرده سازی، کدگذاری Huffman،LZW و شیوه ای با نام Pack Bits می شوند. اکثر نرم افزارهای کاربردی می توانند فایل های TIFF ذخیره شده در هر یک از این فرمت های فشرده سازی را بخوانند.
RAW
JPEG،TIFF یا RAW
بعضی از دوربین ها توانائی ذخیره سازی تصاویر در فرمت TIFF را نیز دارند که گرچه از قابلیت فشرده سازی برخوردار است، اما به هیچوجه اطلاعات فایل تصویری نهائی را حذف نمی کند.
ژرفای رنگ |
فشرده سازی |
افت داده ها هنگام ذخیره سازی |
وب |
فرمت |
متغیر |
Lossless |
خیر |
خیر |
TIFF |
متغیر |
Lossless |
خیر |
بله |
PNG |
24 |
-Lossy- |
بله |
بله |
JPG |
-8- |
Lossless |
خیر |
بله |
GIF |
این امکان نیز وجور دارد که اطلاعات ضبط شده در لحظه نوردهی را در یک فرمت بومی و اختصاصی طراحی شده توسط تولید کننده دوربین خود، ذخیره نمائید. این فرمت ها در بین دوربین های مختلف، متفاوت هستند اما (برای راحتی) همگی تحت عنوان Camera RAW و یاصرفاً RAW نامیده می شوند . شما می توانید نام RAW را بعنوان یک معرفی عمومی در نظر بگیرید، نه یک فرمت فایل بخصوص.
یک فایل RAW می تواند به نگاتیو یک دوربین دیجیتال نیز شباهت داشته باشد . این فایل حاوی تمام اطلاعات ضبط شده توسط دوربین است که در کانال های 12،14 یا 16 بیتی (بسته به دوربین شما) بدون فشرده سازی، بدون Sharpening و بدون استفاده از هر گونه فیلتر یا پردازش خاصی، ذخیره می گردد. یک فایل raw اساساً دسترسی به همان اطلاعاتی که دوربین برای تولید یک فایل TIFF یا JPEG 24 بیتی از آنها استفاده می کند را در اختیار شما قرار می دهد.
شما می توانید فایل RAW خود را در یک نرم افزار ویرایشگر و یا نمایش دهند تصویر بارگذاری نموده و سپس همان تغییراتی که در گزینه های عکسبرداری دوربین خود انتخاب کرده بودید را بر روی آن اعمال نمائید.
از آنجائیکه دوربین مورد استفاده ما هر دو فرمت JPEG و RAW تصویر را بطور همزمان ذخیره کرده است. ما نه تنها قادر به تصحیح کنتراست تصویر هستیم، بلکه می توانیم White Balance آن را تنظیم نموده و اشباع رنگی آن را نیز تقویت کنیم. بدیهی است که با تصویر RAW، آزادی عمل بیشتری را در اختیار شما قرار می دهد.
بعضی از فرمت های RAW (نظیر انواعی که توسط Nikon و Canon برای دوربین های سطح بالا توسعه یافته اند) عملاً فایل های TIFF هستند که بعضی ضمائم اختصاصی به آنها اضافه شده است. متاسفانه این بدان معنی نیست که اگر یک نرم افزار کاربردی که می تواند فایل های TIFF استاندارد را بخواند، قادر به تفسیر آنها نیز خواهد بود.
معمولاً برای تفسیر فایل های RAW به نرم افزار ویژه ای نیاز خواهید داشت. اگر خوش شانس باشید، فروشنده دوربین شما یک نرم افزار کاربردی قدرتمند ویژه پردازش RAW را در اختیار تان قرار می دهد که استفاده از آن نیز آسان است. برای مثال، Nikon View یکی از نرم افزاری است که Nikon برای خواندن و دستکاری فایل های NEF خود ارائه می کند.Canon نیز یک نرم افزار Viewer مخصوص را برای دوربین های خود ارائه می نماید.
اگر به اندازه کافی خوش شانس نباشید، یک یوتیلیتی ضعیف تر را دریافت خواهید کرد که باید مبلغ اضافه ای را برای ضمائم تقویت کننده آن بپردازید و یا اصولاً هیچ ضمیمه ای برای آن وجود ندارد. Photoshop در حال حاضر شامل یک Plugin برای کار با فایل های Camera RAW است (که قبلاً یک گزینه با هزینه اضافی برای Photoshop 7 به حساب می آمد )که عملکرد خوبی دارد.
این Plugin تنها برای کار با عکس های دوربین های دیجیتال خاصی قابل استفاده خواهد بود که Adobeآنها را برای تأمین پشتیبانی خود انتخاب کرده است. فهرست این دوربین ها نسبتاً طولانی است و بسیاری از مدل های مشهور از Nikon، Canon و Minolta در آن قرار دارند. شرکت های طرف ثالث نیز انواع RAW decoder را برای مدل های خاص دوربین های دیجیتال ارائه می کنند که در میان آنها می توان به YarcPlus و BreezeBrowser و Bibble Pro برای Nikon، Canon، Olympus، Pentex،Minolta، Fuji،Kodak و سایر دوربین های dSLR اشاره کرد.
یکی از یوتیلیتی های عالی و رایگان ویندوز با نام Irfan View نیز قادر است بسیاری از فایل های RAW نظیر فرمت crw . شرکت Canon را اداره نماید.
همانطور که قبلاً نیز اشاره کردیم، همه ما گاهی اوقات در مورادی که ممکن است با کمبود فضای ذخیره سازی بر روی کارت های حافظه خود مواجه شده و یا در هنگام گرفتن عکس های آزمایشی که از اهمیت چندانی برخوردار نیستند، از فرمت JPEG استفاده می کنیم. برای اکثر عکاسان dSLR ، استفاده از فرمت JPEG بصورت انحصاری می تواند یک صرفه جوئی کاذب باشد. شما هیچ گاه نمی دانید که چه زمانی یک تصویر "بی اهمیت" به یک عکس مهم تبدیل می شود که آرزو می کنید می توانستید آن را در قالب RAW دستکاری نمائید.
JPEG می تواند به اندازه کافی خوب باشد، اما اگر از یک SLR دیجیتال استفاده می کنید، احتمالاً در اکثر موارد نمی خواهید با " به اندازه کافی خوب" سر وکار داشته باشید.
به همین دلیل، بسیاری از عکاسان دیجیتال تصاویر خود را در فرمت RAW و یا گاهی اوقات بصورت RAW+BASIC (یک کپی ثانویه از عکس در فرمت JPEG) ذخیره می کنند. در اینجا به چند نکته در مورد جریان کاری شما با فایل های RAW اشاره می کنیم:
بسیاری از مدل های جدیدتری دوربین های dSLR، فایل های RAW را در هنگام عکسبرداری در حالت Burst بر روی رسانه دیجیتال ذخیره نمی کنند، بنابراین شما می توانید از صحنه های ورزشی و یا پر حرکت در فرمت RAW عکسبرداری نمائید، بدون آنکه نگران افت سرعت دوربین خود باشید.
بعضی از دوربین ها حتی می توانند یک جفت از فایل های RAW و JPEG را با سرعت کافی برای همراهی حالت Burst ذخیره نمایند. همه این موارد به اندازه بافر دوربین dSLR شما و توانائی Multitask آن بستگی دارند (ضبط تصاویر و در عین حال، ذخیره سازی تصویر قبلی بر روی کارت حافظه).
از آنجایی که فایل های RAW چندین برابر بزرگتر هستند، برای انتقال از دوربین یا کارت حافظه شما به کامپیوترتان به زمان بیشتری نیاز خواهند داشت. اگر عجله دارید، انتظار بیشتر می تواند برای شما عذاب آور باشد. بنابراین، می توانید از شیوه های سریع تر انتقال فایل ها نظیر ابزارهای Card Reader که با USB 2.0 سازگار هستند، استفاده کنید.
همیشه یک کپی از فایل های RAW اصلی خود را بر روی CD و یا DVD بایگانی نمائید. بدیهی است DVD یک انتخاب بهینه به حساب می آید زیرا یک CD تنها قادر به ذخیره سازی نزدیک به 100 تصویر RAW است. به این ترتیب، شما همیشه نگاتیو های دیجیتال خود را در اختیار داشته و می توانید عکس های خود را برای کاربردهای مختلف با تنظیمات متفاوتی پردازش و آماده نمائید.
منبع: بزرگراه رايانه - شماره 138.