مي خوام برم خواستگاري
نويسنده: علي اکبر سربازشندي
در اين مقاله شما جوانان عزيز را آماده ازدواج كرده نكاتي را درباره روز خواستگاري و مراسم خواستگاري كه يكي از زيباترين مراسم در زندگي هر جواني است بيان مي كنيم. ( اين نكته در مورد والدين نيز صدق مي كند. بدين خاطر كه با خواستگاري رفتن براي فرزندانشان، به ياد خاطرات خوب دوران جواني خودشان مي افتند. والدين گاهي از به ياد آوردن گذشته احساس لذت و شادكامي مي كنند و گاه هم با آه و اندوه از آن زمان ياد مي كنند و در دل مي گويند اي كاش قلم پايم مي شكست و چنان روزي در زندگيم پيش نمي آمد)
طبيعي است كه در مراسم خواستگاري، نوعي اضطراب و دلشوره در ذهن اعضاي خانواده وجود دارد، به خصوص اگر دو خانواده نسبت به هم شناختي نداشته باشند، اين اضطراب بيشتر خودنمايي خواهد كرد.
2. مراسم خواستگاري با شناخت قبلي از خانواده طرفين.
در حالت اول، خانواده هاي دو طرف نسبت به هم هيچ گونه شناختي ندارند، بنابراين لازم است در صورتي كه خانواده ي دختر، كاملاً بي خبر است، توسط خانواده ي پسر به هر وسيله اي كه امكان داشته باشد، از جريان خواستگاري مطلع شوند و با تعيين وقت قبلي به خانواده آنان بروند؛ به دليل آن كه ممكن است، خانواده ي دختر در شرايط نامطلوبي باشند و آمادگي پذيرايي از خانواده ي پسر را نداشته باشند. در چنين شرايط ارزش يابي دو خانواده از همديگر نابجا خواهد بود و خانواده دختر خيلي عصباني خواهند بود كه همين وضعيت ممكن است در زندگي بعدي آنان تأثير ناخوشايندي داشته باشد و به عنوان يك خاطره بد در ذهن آنها بماند، پس بهتر است به خاطر حفظ حرمت خود و احترام به خانواده دختر، قبلاً در مورد رفتن به خواستگاري به خانواده ي دختر اطلاع داد. دليل ديگر آن كه اصلاً ممكن است خانواده دختر به خانواده پسر اجازه ورود ندهند، و شايد بتوان گفت كه حق هم دارند، چون شناختي نسبت به آن خانواده در دست ندارند. گاهي هم ممكن است براي مرتب كردن خانه، از خانواده پسر بخواهند كه مدتي پشت در و يا در سالن پذيرايي منتظر باشند، خلاصه اينكه در يك كار از قبل تدارك نشده اتفاقاتي كه ممكن است بيفتد و تأثيرات خوب يا بد آن، كه در هر صورت چندان مطلوب نخواهند بود. زمان خواستگاري بهتر است بعدازظهر يا اينكه در ساعات اوليه شب باشد تا همه اعضاي خانواده در منزل حضور داشته باشند( البته در فصل هاي مختلف وضعيت متفاوت است. ) در اولين جلسه خواستگاري، بهتر است كه براي همراهي پسر، فقط از والدين او و كسي كه معرف آنها است و احتمالاً با طرفين آشنايي دارند استفاده شود و از همراه كردن اعضاي ديگر فاميل، مانند: عمو، دايي، عمه، خاله، خواهران و شوهران آنها و يا برادران و همسران آنان خودداري كرد؛ زيرا خانواده ها نسبت به هم شناختي ندارند و نمي دانند با چه كسي بايد حرف بزنند و تصميم گيرنده كيست. به هنگام پذيرايي، ممكن است زير نگاه هاي تيز لشگري از طايفه داماد، اتفاقاتي بيفتد. ضمناً آنكه خانواده دختر نمي دانند پذيرايي را بايد از كجا شروع كنند. گاهي هم در خانواده دختر بيشتر از يك دختر وجود دارد و هيچ يك از دو طرف هم نمي دانند كه دختر مورد نظر كدام است البته خانواده هاي چند دختري، ابتدا از دختر بزرگتر شروع مي كنند كه گاهي مورد پسند واقع نمي شود و بيشتر مورد توجه دختر بعدي مي شوند كه وضعيت او نيز وابسته به دختر بزرگتر خواهد بود.
پيشنهاد مي شود كه از واسطه جهت خواستگاري كمتر استفاده شود، همچنين در صورتي كه قبلاً به خانواده اطلاع داده شده و تعيين وقت شده بهتر است كه از خانواده پسر در يك اتاق كوچك پذيرايي شود. اتفاقات بزرگ دنيا در اتاق هاي كوچك و دربسته، طرح ريزي مي شوند.
بهتر است وسايل و مواد خوراكي مورد استفاده براي پذيرايي، خيلي ساده باشند. مثلاً از چاي و نان شيريني و بيسكوئيت ساده استفاده شود كه به راحتي در دهان جاي بگيرد( از نان نخودچي يا شيريني هايي كه ممكن است در داخل گلو بپرد و ايجاد اشكال نمايد استفاده نكنيد.) براي پذيرايي از ميوه هاي آب دار مثل انار و شيريني هاي بزرگ استفاده نشود كه باعث زحمت مي شود، چون كليه حركت خانواده هاي طرف زير ذره بين قرار دارد و ضبط و ثبت مي شود.
ابتدا بهتر است كه فردي از خانواده پسر كه مي تواند خوب حرف بزند، شروع به صحبت كند چون معمولاً در اين لحظه حواس همه حاضرين متوجه اين شخص مي شود و اگر كسي باشد كه نتواند خوب سخنراني كند ممكن است سبب لبخندهاي تمسخر آميز ميزبانان شود. بهتر است در اين مورد پسر ( داماد) هر آنچه واقعيت دارد بيان كند. فقط واقعيت ها، زيرا مطالبي كه برخلاف واقعيت باشد، به صورت پديده ذهني بدي در نظر خانواده دختر جلوه گر خواهد شد و به طور يقين در آينده، زوج جوان با مشكل روبه رو خواهند شد و حتي ممكن است كارشان به طلاق بكشد.
از طرف خانواده دختر هم بايد شرح حال مختصري از وضعيت دختر از نظر سن، تحصيلات و بعضي خصوصيات خاص ارائه شود.
رسم ادب اين است كه اگر طرف مقابل مورد قبول واقع نشود، خانواده ها به هم اخم نكنند و قيافه عبوس به خود نگيرند، بلكه با لبخند و با رعايت احترام كامل و گفتن اين جملات كه ( فعلاً رفع مزاحمت مي كنيم انشاالله به زودي هم ديگر را خواهيم ديد) و يا (به شما خبر خواهيم داد) و روبوسي از يكديگر و اين فرض كه دوستي بر دوستانش اضافه شده است، يكديگر را ترك كنند.
البته اين گونه خواستگاري به هيچ عنوان توصيه نمي شود و بيشتر شبيه به خريد كالاست. وقتي شناختي در بين نباشد، طرفين نمي دانند كه طرف مقابلشان چه كسي است، چطور زندگي مي كنند، چه تحصيلاتي دارند، در چه محيط اقتصادي و فرهنگي رشد كرده است، چه عقايدي دارد و بسياري از مجهولات ديگري كه پاسخ به هر كدام احتياج به زمان طولاني دارد.
حالت دوم: خواستگاري با شناخت قبلي طرفين از يكديگر است و در اين نوع خواستگاري كه خانواده هاي پسر و دختر از قبل با يكديگر آشنا شده اند و نسبت به هم اطلاعاتي دارند، بهتر است نكات زير را رعايت كنند. تاريخ آن از قبل تعيين شود و بهتر است كه در ساعت هاي عصر و اوايل شب صورت پذيرد. افراد كمتري خانواده پسر را همراهي كنند و بهتر است از وابستگاني براي اين كار استفاده شود كه بتوانند خوب و منطقي صحبت كنند و تصميم بگيرند. از نظر پوشش بهتر است كه داماد يك لباس ساده و راحت بپوشد و احياناً لباسي تهيه نكنند كه نتوانند در آن آرام بگيرد و در نتيجه مورد تمسخر واقع شود.
پوشش دختر خانم بهتر است مطابق با فرهنگ اسلامي و ايراني، پوشيده باشد خانم ها لازم است به اين نكته توجه كافي داشته باشند كه مردان ايراني پوشيده ترين را مي پسندند.
در مراسم خواستگاري بهتر است كه پسر چند شاخه گل كوچك زيبا و با رنگ هاي شاد تهيه كند و هنگام ورود به خانه دختر روي ميز بگذارد. به همه دختران توصيه مي شود كه به هنگام خواستگاري چاي يا شيريني را به اولين سرنوشت ساز زندگي، يعني مادر داماد تعارف كنند در كنار او بنشينند، با او صحبت كنند، به سؤالات او پاسخ دهند، و خلاصه آن كه به او توجه كنند و چندان به پدر داماد نزديك نشوند كه ممكن است از همان اوايل باعث دردسر شوند.
لازم است در جلسه اول خواستگاري فقط روي مسائل ازدواج صحبت شود و از بحث هايي كه باعث اتلاف وقت مي شوند و مسئله اصلي را به تعويق مي اندازد، خودداري نمايند.
به خانواده داماد توصيه مي شود كه در همان اولين جلسه بعد از توافق هدايايي به عروس بدهند ميزان مهريه بستگي به وضعيت فكري، اقتصادي و اجتماعي طرف دارد. بسياري ديده شده كه ايراداتي در رفتار و شخصيت دختر وجود داشته است كه بايد به طرف مقابل، مبلغي هم دستي داده شود تا با او ازدواج كند؛ يك دختر وسواسي كه شب و روز فقط مشغول تميز كردن دست هايش است ولي از خانه داري هيچ گونه اطلاعاتي ندارد و حتي طرز تهيه نيمرو را بلد نيست آيا مي تواند با او زندگي كرد؟ و يا پسري كه شخصيتي كه متكي به والدينش دارد و اصلاً رشد فكري و اجتماعي او در حدود بسيار پاييني باشد تا اخلاقش ناپسند است و فحاشي مي كند، حتي اگر ميلياردها تومان مهريه دختر كنند آيا ارزش ازدواج كردن دارد؟ در مقابل دختراني هم هستند كه ارزش شان اصلاً در عدد و رقم نمي گنجد با معيارهاي عادي نمي توان گوشه اي از شخصيت و رفتار و صفات خوب آنان را كه مطبوع طبع هر ايراني مشكل پسندي باشد بيان كرد.
خلاصه آن كه در زمينه مهريه مي توان گفت كه اين سنتي لازم است و بايد اجرا شود. پس بايد آن چه را عقل حكم مي كند، انجام داد و نيز ارزش مادي و معنوي طرفين در نظر گرفته شود و در نهايت تصميم با طرفين و توافق آنان است.
به طور كلي اجراي مراسم خواستگاري را كه از مراسم لازم براي شروع زندگي است نبايد سرسري گرفت و اگر مي خواهيد در خانواده همسرتان مورد احترام و داراي ارزش باشيد، زندگي مشتركتان را حتماً از طريق خواستگاري شروع كنيد. همچنين مجدداً به والدين ارجمند توصيه مي شود كه راه را براي فرزندان باز بگذارند تا آنچه را كه بيرون از منزل برايشان اتفاق مي افتد، با خيال راحت در جمع خانواده بازگو كنند و آن را به كمك ديگر اعضاي خانواده تجزيه و تحليل كنند. در آن صورت مي توانند مطمئن باشند كه به نتايج ايده آل هر خانواده ايراني مي رسند.
در طي مراسم خواستگاري نيز به نظرات و عقايد والدين دو طرف احترام گذاشته شود. با رعايت نكات بالا زوجي با سعادت در كنار يكديگر خواهيد بود كه هر لحظه از زندگي مشترك برايتان ارزشمند، شيرين و فراموش نشدني خواهد بود.
منبع: نشريه شاهد جوان، شماره 61.
طبيعي است كه در مراسم خواستگاري، نوعي اضطراب و دلشوره در ذهن اعضاي خانواده وجود دارد، به خصوص اگر دو خانواده نسبت به هم شناختي نداشته باشند، اين اضطراب بيشتر خودنمايي خواهد كرد.
در هر مراسم خواستگاري، احتمالاً يكي از دو حالت زير وجود دارد.
2. مراسم خواستگاري با شناخت قبلي از خانواده طرفين.
در حالت اول، خانواده هاي دو طرف نسبت به هم هيچ گونه شناختي ندارند، بنابراين لازم است در صورتي كه خانواده ي دختر، كاملاً بي خبر است، توسط خانواده ي پسر به هر وسيله اي كه امكان داشته باشد، از جريان خواستگاري مطلع شوند و با تعيين وقت قبلي به خانواده آنان بروند؛ به دليل آن كه ممكن است، خانواده ي دختر در شرايط نامطلوبي باشند و آمادگي پذيرايي از خانواده ي پسر را نداشته باشند. در چنين شرايط ارزش يابي دو خانواده از همديگر نابجا خواهد بود و خانواده دختر خيلي عصباني خواهند بود كه همين وضعيت ممكن است در زندگي بعدي آنان تأثير ناخوشايندي داشته باشد و به عنوان يك خاطره بد در ذهن آنها بماند، پس بهتر است به خاطر حفظ حرمت خود و احترام به خانواده دختر، قبلاً در مورد رفتن به خواستگاري به خانواده ي دختر اطلاع داد. دليل ديگر آن كه اصلاً ممكن است خانواده دختر به خانواده پسر اجازه ورود ندهند، و شايد بتوان گفت كه حق هم دارند، چون شناختي نسبت به آن خانواده در دست ندارند. گاهي هم ممكن است براي مرتب كردن خانه، از خانواده پسر بخواهند كه مدتي پشت در و يا در سالن پذيرايي منتظر باشند، خلاصه اينكه در يك كار از قبل تدارك نشده اتفاقاتي كه ممكن است بيفتد و تأثيرات خوب يا بد آن، كه در هر صورت چندان مطلوب نخواهند بود. زمان خواستگاري بهتر است بعدازظهر يا اينكه در ساعات اوليه شب باشد تا همه اعضاي خانواده در منزل حضور داشته باشند( البته در فصل هاي مختلف وضعيت متفاوت است. ) در اولين جلسه خواستگاري، بهتر است كه براي همراهي پسر، فقط از والدين او و كسي كه معرف آنها است و احتمالاً با طرفين آشنايي دارند استفاده شود و از همراه كردن اعضاي ديگر فاميل، مانند: عمو، دايي، عمه، خاله، خواهران و شوهران آنها و يا برادران و همسران آنان خودداري كرد؛ زيرا خانواده ها نسبت به هم شناختي ندارند و نمي دانند با چه كسي بايد حرف بزنند و تصميم گيرنده كيست. به هنگام پذيرايي، ممكن است زير نگاه هاي تيز لشگري از طايفه داماد، اتفاقاتي بيفتد. ضمناً آنكه خانواده دختر نمي دانند پذيرايي را بايد از كجا شروع كنند. گاهي هم در خانواده دختر بيشتر از يك دختر وجود دارد و هيچ يك از دو طرف هم نمي دانند كه دختر مورد نظر كدام است البته خانواده هاي چند دختري، ابتدا از دختر بزرگتر شروع مي كنند كه گاهي مورد پسند واقع نمي شود و بيشتر مورد توجه دختر بعدي مي شوند كه وضعيت او نيز وابسته به دختر بزرگتر خواهد بود.
پيشنهاد مي شود كه از واسطه جهت خواستگاري كمتر استفاده شود، همچنين در صورتي كه قبلاً به خانواده اطلاع داده شده و تعيين وقت شده بهتر است كه از خانواده پسر در يك اتاق كوچك پذيرايي شود. اتفاقات بزرگ دنيا در اتاق هاي كوچك و دربسته، طرح ريزي مي شوند.
بهتر است وسايل و مواد خوراكي مورد استفاده براي پذيرايي، خيلي ساده باشند. مثلاً از چاي و نان شيريني و بيسكوئيت ساده استفاده شود كه به راحتي در دهان جاي بگيرد( از نان نخودچي يا شيريني هايي كه ممكن است در داخل گلو بپرد و ايجاد اشكال نمايد استفاده نكنيد.) براي پذيرايي از ميوه هاي آب دار مثل انار و شيريني هاي بزرگ استفاده نشود كه باعث زحمت مي شود، چون كليه حركت خانواده هاي طرف زير ذره بين قرار دارد و ضبط و ثبت مي شود.
ابتدا بهتر است كه فردي از خانواده پسر كه مي تواند خوب حرف بزند، شروع به صحبت كند چون معمولاً در اين لحظه حواس همه حاضرين متوجه اين شخص مي شود و اگر كسي باشد كه نتواند خوب سخنراني كند ممكن است سبب لبخندهاي تمسخر آميز ميزبانان شود. بهتر است در اين مورد پسر ( داماد) هر آنچه واقعيت دارد بيان كند. فقط واقعيت ها، زيرا مطالبي كه برخلاف واقعيت باشد، به صورت پديده ذهني بدي در نظر خانواده دختر جلوه گر خواهد شد و به طور يقين در آينده، زوج جوان با مشكل روبه رو خواهند شد و حتي ممكن است كارشان به طلاق بكشد.
از طرف خانواده دختر هم بايد شرح حال مختصري از وضعيت دختر از نظر سن، تحصيلات و بعضي خصوصيات خاص ارائه شود.
رسم ادب اين است كه اگر طرف مقابل مورد قبول واقع نشود، خانواده ها به هم اخم نكنند و قيافه عبوس به خود نگيرند، بلكه با لبخند و با رعايت احترام كامل و گفتن اين جملات كه ( فعلاً رفع مزاحمت مي كنيم انشاالله به زودي هم ديگر را خواهيم ديد) و يا (به شما خبر خواهيم داد) و روبوسي از يكديگر و اين فرض كه دوستي بر دوستانش اضافه شده است، يكديگر را ترك كنند.
البته اين گونه خواستگاري به هيچ عنوان توصيه نمي شود و بيشتر شبيه به خريد كالاست. وقتي شناختي در بين نباشد، طرفين نمي دانند كه طرف مقابلشان چه كسي است، چطور زندگي مي كنند، چه تحصيلاتي دارند، در چه محيط اقتصادي و فرهنگي رشد كرده است، چه عقايدي دارد و بسياري از مجهولات ديگري كه پاسخ به هر كدام احتياج به زمان طولاني دارد.
حالت دوم: خواستگاري با شناخت قبلي طرفين از يكديگر است و در اين نوع خواستگاري كه خانواده هاي پسر و دختر از قبل با يكديگر آشنا شده اند و نسبت به هم اطلاعاتي دارند، بهتر است نكات زير را رعايت كنند. تاريخ آن از قبل تعيين شود و بهتر است كه در ساعت هاي عصر و اوايل شب صورت پذيرد. افراد كمتري خانواده پسر را همراهي كنند و بهتر است از وابستگاني براي اين كار استفاده شود كه بتوانند خوب و منطقي صحبت كنند و تصميم بگيرند. از نظر پوشش بهتر است كه داماد يك لباس ساده و راحت بپوشد و احياناً لباسي تهيه نكنند كه نتوانند در آن آرام بگيرد و در نتيجه مورد تمسخر واقع شود.
پوشش دختر خانم بهتر است مطابق با فرهنگ اسلامي و ايراني، پوشيده باشد خانم ها لازم است به اين نكته توجه كافي داشته باشند كه مردان ايراني پوشيده ترين را مي پسندند.
در مراسم خواستگاري بهتر است كه پسر چند شاخه گل كوچك زيبا و با رنگ هاي شاد تهيه كند و هنگام ورود به خانه دختر روي ميز بگذارد. به همه دختران توصيه مي شود كه به هنگام خواستگاري چاي يا شيريني را به اولين سرنوشت ساز زندگي، يعني مادر داماد تعارف كنند در كنار او بنشينند، با او صحبت كنند، به سؤالات او پاسخ دهند، و خلاصه آن كه به او توجه كنند و چندان به پدر داماد نزديك نشوند كه ممكن است از همان اوايل باعث دردسر شوند.
لازم است در جلسه اول خواستگاري فقط روي مسائل ازدواج صحبت شود و از بحث هايي كه باعث اتلاف وقت مي شوند و مسئله اصلي را به تعويق مي اندازد، خودداري نمايند.
به خانواده داماد توصيه مي شود كه در همان اولين جلسه بعد از توافق هدايايي به عروس بدهند ميزان مهريه بستگي به وضعيت فكري، اقتصادي و اجتماعي طرف دارد. بسياري ديده شده كه ايراداتي در رفتار و شخصيت دختر وجود داشته است كه بايد به طرف مقابل، مبلغي هم دستي داده شود تا با او ازدواج كند؛ يك دختر وسواسي كه شب و روز فقط مشغول تميز كردن دست هايش است ولي از خانه داري هيچ گونه اطلاعاتي ندارد و حتي طرز تهيه نيمرو را بلد نيست آيا مي تواند با او زندگي كرد؟ و يا پسري كه شخصيتي كه متكي به والدينش دارد و اصلاً رشد فكري و اجتماعي او در حدود بسيار پاييني باشد تا اخلاقش ناپسند است و فحاشي مي كند، حتي اگر ميلياردها تومان مهريه دختر كنند آيا ارزش ازدواج كردن دارد؟ در مقابل دختراني هم هستند كه ارزش شان اصلاً در عدد و رقم نمي گنجد با معيارهاي عادي نمي توان گوشه اي از شخصيت و رفتار و صفات خوب آنان را كه مطبوع طبع هر ايراني مشكل پسندي باشد بيان كرد.
خلاصه آن كه در زمينه مهريه مي توان گفت كه اين سنتي لازم است و بايد اجرا شود. پس بايد آن چه را عقل حكم مي كند، انجام داد و نيز ارزش مادي و معنوي طرفين در نظر گرفته شود و در نهايت تصميم با طرفين و توافق آنان است.
به طور كلي اجراي مراسم خواستگاري را كه از مراسم لازم براي شروع زندگي است نبايد سرسري گرفت و اگر مي خواهيد در خانواده همسرتان مورد احترام و داراي ارزش باشيد، زندگي مشتركتان را حتماً از طريق خواستگاري شروع كنيد. همچنين مجدداً به والدين ارجمند توصيه مي شود كه راه را براي فرزندان باز بگذارند تا آنچه را كه بيرون از منزل برايشان اتفاق مي افتد، با خيال راحت در جمع خانواده بازگو كنند و آن را به كمك ديگر اعضاي خانواده تجزيه و تحليل كنند. در آن صورت مي توانند مطمئن باشند كه به نتايج ايده آل هر خانواده ايراني مي رسند.
در طي مراسم خواستگاري نيز به نظرات و عقايد والدين دو طرف احترام گذاشته شود. با رعايت نكات بالا زوجي با سعادت در كنار يكديگر خواهيد بود كه هر لحظه از زندگي مشترك برايتان ارزشمند، شيرين و فراموش نشدني خواهد بود.
منبع: نشريه شاهد جوان، شماره 61.
