نویسنده: دکتر مریم حناسابزاده اصفهانی، روانشناس بالینی
سرانجام تمامی ما، دیر یا زود غم شدید و احساسات دردناک را به علت از دست دادن یک عزیز تجربه می‌کنیم. سوگ، یک تجربه طبیعی است. با گذشت زمان، اندوه عمیق ما به تدریج کمرنگ می‌شود. بعد از مدتی می‌توان دوباره به زندگی روزمره عادی برگشت که به معنی بیرون‌آمدن از سوگواری است. بیشتر افراد در مدت زمان 1 یا 2 سال سوگ را پشت‌سر می‌گذارند. روان‌شناسان معتقدند پشت‌سرگذاشتن موفقیت‌آمیز سوگ پس از 5 مرحله روی می‌دهد:
مرحله اول «شوک و ناباوری» است که اولین واکنش ما به مرگ یک عزیز است.
مرحله دوم «پرسش و آرزو» است. پرسش همیشگی افراد داغدار این است که «چرا باید برای من این اتفاق بیفتد؟» و آرزوی تمامی آنها اینکه «ای کاش همه‌چیز به شکلی جادویی حل شود».
مرحله سوم «درماندگی و آشفتگی» است. در این مرحله فرد داغدار حالت‌هایی شبیه به افسردگی پیدا می‌کند و فکر می‌کند دیگر هیچ‌چیز درست نمی‌شود یا حتی دنیا به آخر رسیده است.
مرحله چهارم «پذیرش واقعیت و بازسازی زندگی» است. در این مرحله واقعیت نبود عزیز ازدست‌رفته پذیرفته می‌شود و فرد داغدار شروع به برنامه‌ریزی برای آن شکل از زندگی می‌کند که عزیزش دیگر در آن حضور ندارد .
مرحله پنجم «هویت تازه» است که در آن فرد احساس می‌کند که با پشت‌سرگذاشتن این سوگواری، در مراحل زندگی‌اش رشد یافته است و به عبارتی به بلوغ فکری بیشتری رسیده است.
1.بپذیرید که تمامی احساسات شما (شامل غمگینی، ترس، درماندگی، سردرگمی، خشم، احساس گناه و حتی بی‌تفاوتی هیجانی) که به دنبال از دست دادن شخص محبوبتان است، طبیعی است.
2.قبول کنید پس از مرگ عزیزانتان زندگی روزمره شما ممکن است دچار تغییراتی شود. ممکن است احساس خستگی کنید، خوابتان مشکل پیدا کند، اشتهای طبیعی خود را از دست بدهید، علاقه‌مندی شما به کار، فعالیت‌های اجتماعی و بودن با دیگران کاهش یابد. شما زمانی می‌توانید خود را برای رویارویی موفق با این تغییرات آماده کنید که آنها را به عنوان واکنش طبیعی به سوگ پذیرفته باشید.
3.به آینده امیدوار باشید و انگیزه‌های خود را برای اهداف آینده را فراموش نکنید. به صورت مداوم به خود یادآور شوید دوره دردناکی که اکنون سپری می‌کنید قرار نیست در طولانی‌مدت ادامه یابد و همیشگی نیست.
4.داشتن احساس گناه یا تقصیر واکنش بسیار شایع افرادی است که با فوت عزیزانشان روبرو می‌شوند. با خود مهربان باشید و خود را به خاطر از دست دادن فرد فوت‌شده مقصر ندانید.
5.برای یادآوری شخص مورد علاقه از دست‌رفته از آداب و رسوم استفاده کنید (مانند برگزاری شب هفت، چهلم، مراسم یادبود و.....)
6.به انجام فعالیت‌هایی مانند خاطره‌نویسی، مراقبه، دعا کردن و خواندن نماز، پیاده‌روی، آوازخوانی و.... روی بیاورید و به این ترتیب تا حد امکان به التیام احساسات آسیب‌دیده خود کمک کنید.
7.اهدافی را که برای خودتان در نظر گرفته‌اید، یادآوری کنید و شیوه‌هایی که شخص مورد علاقه‌تان برای کمک به رشد و موفقیت شما داشت را به خاطر بیاورید.
8.افکار و احساسات خود را نسبت به شخص از دست‌رفته برای دیگران بازگو کنید. از آنها بخواهید در شنیدن بدون قضاوت آنها، شما را همراهی کنند.
9.تلاش کنید تا فعالیت‌های خود را افزایش دهید. بیکاری و نداشتن فعالیت، باعث شدت یافتن خلق غمگین در شما می‌شود.
10.حرف زدن با کسی که احساس شما را درک می کند، درگذر موفق شما از این مرحله یاری رسان خواهد بود.
11.همواره به خود یادآور شوید که دیر یا زود وظیفه شما به دست آوردن دوباره حس سلامتی روانی و جسمانی است برای انجام این وظیفه حتی در مراحل سوگواری شما نیاز به تغذیه مناسب، خواب کافی و مراقبت از سلامت جسمانی و روانی خود دارید.
12.در سوگواری درخواست کمک از دیگران نشانه ضعف نیست و کاملا طبیعی است. حتی گاهی لازم می‌شود با یک مشاور یا روانشناس صحبت کنید. آنها به شما برای راحت‌تر گذر کردن از مراحل سوگواری کمک زیادی می‌کنند.
منبع : هفته نامه سلامت
مرحله اول «شوک و ناباوری» است که اولین واکنش ما به مرگ یک عزیز است.
مرحله دوم «پرسش و آرزو» است. پرسش همیشگی افراد داغدار این است که «چرا باید برای من این اتفاق بیفتد؟» و آرزوی تمامی آنها اینکه «ای کاش همه‌چیز به شکلی جادویی حل شود».
مرحله سوم «درماندگی و آشفتگی» است. در این مرحله فرد داغدار حالت‌هایی شبیه به افسردگی پیدا می‌کند و فکر می‌کند دیگر هیچ‌چیز درست نمی‌شود یا حتی دنیا به آخر رسیده است.
مرحله چهارم «پذیرش واقعیت و بازسازی زندگی» است. در این مرحله واقعیت نبود عزیز ازدست‌رفته پذیرفته می‌شود و فرد داغدار شروع به برنامه‌ریزی برای آن شکل از زندگی می‌کند که عزیزش دیگر در آن حضور ندارد .
مرحله پنجم «هویت تازه» است که در آن فرد احساس می‌کند که با پشت‌سرگذاشتن این سوگواری، در مراحل زندگی‌اش رشد یافته است و به عبارتی به بلوغ فکری بیشتری رسیده است.
وقتی مراحل سوگواری سپری نمی‌شود
گاهی ممکن است حالت‌های شوک و ناباوری در افراد سوگوار تا مدت‌ها ادامه پیدا کند و حتی سال‌ها بگذرد و فرد سوگوار هنوز نتواند باور کند که عزیزش فوت کرده است. گاهی نیز افراد داغدیده اتاق فرد فوت‌شده را تبدیل به معبدی برای خاطره‌هایشان می‌کنند. توصیه‌های زیر به افراد داغدار کمک می‌کند با سلامتی روانی و جسمانی بیشتری با از دست دادن عزیزانشان کنار بیایند:1.بپذیرید که تمامی احساسات شما (شامل غمگینی، ترس، درماندگی، سردرگمی، خشم، احساس گناه و حتی بی‌تفاوتی هیجانی) که به دنبال از دست دادن شخص محبوبتان است، طبیعی است.
2.قبول کنید پس از مرگ عزیزانتان زندگی روزمره شما ممکن است دچار تغییراتی شود. ممکن است احساس خستگی کنید، خوابتان مشکل پیدا کند، اشتهای طبیعی خود را از دست بدهید، علاقه‌مندی شما به کار، فعالیت‌های اجتماعی و بودن با دیگران کاهش یابد. شما زمانی می‌توانید خود را برای رویارویی موفق با این تغییرات آماده کنید که آنها را به عنوان واکنش طبیعی به سوگ پذیرفته باشید.
3.به آینده امیدوار باشید و انگیزه‌های خود را برای اهداف آینده را فراموش نکنید. به صورت مداوم به خود یادآور شوید دوره دردناکی که اکنون سپری می‌کنید قرار نیست در طولانی‌مدت ادامه یابد و همیشگی نیست.
4.داشتن احساس گناه یا تقصیر واکنش بسیار شایع افرادی است که با فوت عزیزانشان روبرو می‌شوند. با خود مهربان باشید و خود را به خاطر از دست دادن فرد فوت‌شده مقصر ندانید.
5.برای یادآوری شخص مورد علاقه از دست‌رفته از آداب و رسوم استفاده کنید (مانند برگزاری شب هفت، چهلم، مراسم یادبود و.....)
6.به انجام فعالیت‌هایی مانند خاطره‌نویسی، مراقبه، دعا کردن و خواندن نماز، پیاده‌روی، آوازخوانی و.... روی بیاورید و به این ترتیب تا حد امکان به التیام احساسات آسیب‌دیده خود کمک کنید.
7.اهدافی را که برای خودتان در نظر گرفته‌اید، یادآوری کنید و شیوه‌هایی که شخص مورد علاقه‌تان برای کمک به رشد و موفقیت شما داشت را به خاطر بیاورید.
8.افکار و احساسات خود را نسبت به شخص از دست‌رفته برای دیگران بازگو کنید. از آنها بخواهید در شنیدن بدون قضاوت آنها، شما را همراهی کنند.
9.تلاش کنید تا فعالیت‌های خود را افزایش دهید. بیکاری و نداشتن فعالیت، باعث شدت یافتن خلق غمگین در شما می‌شود.
10.حرف زدن با کسی که احساس شما را درک می کند، درگذر موفق شما از این مرحله یاری رسان خواهد بود.
11.همواره به خود یادآور شوید که دیر یا زود وظیفه شما به دست آوردن دوباره حس سلامتی روانی و جسمانی است برای انجام این وظیفه حتی در مراحل سوگواری شما نیاز به تغذیه مناسب، خواب کافی و مراقبت از سلامت جسمانی و روانی خود دارید.
12.در سوگواری درخواست کمک از دیگران نشانه ضعف نیست و کاملا طبیعی است. حتی گاهی لازم می‌شود با یک مشاور یا روانشناس صحبت کنید. آنها به شما برای راحت‌تر گذر کردن از مراحل سوگواری کمک زیادی می‌کنند.
منبع : هفته نامه سلامت
