دکتر محمداسماعیل مطلق*
در کشورهای مختلف زمان از شیر گرفتن متفاوت است و آخرین اطلاعات و توصیهها 2 سالگی و بیشتر را پیشنهاد میکنند (توصیه قرآن کریم 2 سال است اما بیش از 2 سال را منع نکرده است).
تصمیم در مورد از شیر گرفتن به شرایط جسمی و روانی مادر و کودک و ویژگیهای خانواده بستگی دارد. جزییات عملی از شیر گرفتن به سن کودک و رویکردی که مادر در پیش میگیرد، بستگی دارد.
بهترین روش از شیر گرفتن، روش تدریجی است که همراه با عشق و علاقه و هم برای مادر و هم برای کودک بسیار راحتتر است و بدون مشکل و در طی چند ماه اتفاق میافتد،
بنابراین بعد از 2 سال کامل که کودک از شیر مادر بهرهمند شده و 5 وعده در روز (3 وعده غذای اصلی و 2 میانوعده) غذا میخورد و مایعات را هم با لیوان مینوشد، میتوان 2-1 وعده شیر پاستوریزه یا آبمیوه را جایگزین شیر مادر کرد (با لیوان یا فنجان بنوشد). در این روش بهتر است هر 3-2 روز یک بار بیش از یک وعده شیردهی حذف نشود. در این زمان نقش مادر آن است که خود پیشنهاد شیر دادن نکند و اگر زمانی هم کودک تمایل به شیر خوردن داشت، از او دریغ نکند، به ویژه وقتی کودک بیمار است که فقط اشتها به خوردن شیر دارد و غذای دیگری را نمیخورد (از شیر گرفتن نباید در زمان بیماری و استرس باشد).
در این روش چون از شیر گرفتن بهتدریج انجام میشود مشکلات عصبی روانی و تغییرات هورمونی مادر که در یکباره از شیر گرفتن اتفاق میافتد، به وجود نمیآید و کودک نیز دچار ضربه روانی نمیشود. به این ترتیب کودک کمکم علاقه به شیر خوردن را از دست میدهد و ممکن است خودش یکباره آن را کنار بگذارد.
روشهای عملی که کمک میکند، عبارتند از:
جهت شیردهی نه پستان را ارائه کنید و نه پس بکشید، تغییراتی در روند معمول شیردهی ایجاد کنید، حواس شیرخوار را از شیر خوردن پرت کنید، شیر خوردن را با چیز دیگری جایگزین نکنید، شیر خوردن را به تأخیر بیندازید و جایزه بدهید.
پینوشتها:
* متخصص کودکان،دانشیار دانشگاه جندیشاپور و مدیرکل دفتر سلامت، جمعیت خانواده و مدارس وزارت بهداشت
منبع:هفته نامه سلامت/ج