هاکی از قدیمی ترین انواع بازی های توپ و چوب است که که در هر گوشه از دنیا در زمان های مختلف به شکلی انجام می شده است.
هاکی روی زمین سده ها در انگلستان رایج بوده و از سال ۱۹۰۱ به بعد نیز در امریکا رواج یافته است. اصل هاکی روی یخ از کانادا است و به گمان بسیار دانشجویان دانشگاه میگل کانادا آن را به صورت امروز درآوردند. اولین اردوی تیم ملی ایران در شهریور سال ۱۳۲۰ تشکیل شد و در همان سال به عضویت فدراسیون جهانی درآمد و در سال ۱۳۵۰ در قالب تشکیل فدراسیون رسمیت یافت.
۲) هاکی روی چمن
۳) هاکی روی یخ
هاکی روی چمن:
شکل اندازه و رنگ دروازه:
فاصله دو پایه:۳/۶ متر ارتفاع۲/۱۴ ۳/۶۳ متر.
وزن رنگ و جنس توپ:
۱۵۷ الی ۱۶۳ گرم محیط ان ۲۲/۵ سانتی متر و رنگ ان سفید است.چرمی و لاستیکی می باشد.
زمان استراحت:
۱۰ دقیقه بین دو نیمه در این ورزش همانند هاکی از چوب برای ضربه زدن به توپ استفاده می شود
هاکی در فصل سرما، ورزش ملی کانادا و محبوب ترین بازی ورزشی در کشور فنلاند است. هاکی همچنین در بخش هایی از ایالات متحده آمریکا از جمله در شمال شرقی، مرکز و آلاسکا دارای طرفداران بسیاری است. شهرهای بوفالو، دیترویت، پیتسبرگ، مینسوتا، شیکاگو، بوستون، نیویورک، فیلادلفیا، تمپا، دنور، سن خوزه و کلمبوس از شهرهایی در ایالات متحده هستند که شهروندانشان به هاکی علاقه فراوان دارند.
با اینکه ۶۴ کشور جهان عضو فدراسیون بین المللی هاکی روی یخ (IIHF) هستند، اما در مسابقات جهانی هاکی از جمله در بازیهای المپیک زمستانی و جام جهانی هاکی روی یخ کشورهای کانادا، جمهوری چک، فنلاند، روسیه، اسلواکی، سوئد و ایالات متحده آمریکا حرفی برای گفتن دارند و غالبا درصدر جدول مسابقات جای دارند. بطوری که از ۶۳ مدالی که در مسابقات هاکی مردان در بازیهای المپیک زمستانی از سال ۱۹۲۰ تاکنون توضیح شده است، تنها ۶ مدال به کشورهایی جز چند کشور نامبرده رسیده است.
بازی هاکی روی یخ ورزشی بسیار فیزیکی است که در آن سه عامل سرعت، تکنیک و قدرت فیزیکی نقشی اساسی دارد.
Mucking it up (کثافت کاری) به درگیرشدن فیزیکی در هنگامی که پاک هاکی در کرنرها قرار دارد.
Up on the roof (رو طاقی) شوتی که به بالای طاق دروازه بنشیند.
Cement Head (کله خر) بازیکن متهاجم که به دنبال دعوا و فیزیکی شدن باشد.
Gong Show (نمایش ضرب چینی) به بازیکن و یا تیمی که بازی هاکی را بد بازی کند.
Top Shelf (سجاف) به گلی که پاک هاکی از کُرنر هر یک از دو طاق دروازه به ثمر نشسته باشد.
Duster (گردگیر) به بازیکنی که همیشه روی نیمکت ذخیره به دستور مربی مینشیند و بازی داده نمیشود.
Grinder (جان کن) به بازیکنی که هم خشن است و هم زحمت کش.
اولین رئیس فدراسیون هاکی آقای داوود نصیری بودند ، اولین دوره کلاسهاس مربیگری این رشته در سال ۱۳۵۰ با شرکت دبیران آموزش و پرورش که تعداد آنها ۳۰ نفر بود تشکیل گردید و متعاقب آن برگزاری کلاس داوری این رشته توسط فدراسیون صورت پذیرفت تا سال ۱۳۵۰ تقریبا" در زمینه هاکی فعالیت خاصی انجام نگرفت .
در سال ۱۳۵۰ آقای دکتر سیروس جاوید که ریاست فدراسیون هاکی را بر عهده داشت تیم ملی هاکی را در همان سال تشکیل داد، از سال ۱۳۵۴ تا ۱۳۵۷ آقای دکتر منصور حضرتی رئیس فدراسیون بود و از سال ۱۳۵۸ تا ۱۳۶۰ آقای محمد رضا دهخدا رئیس فدراسیون شد و از سال ۱۳۶۰ تا ۱۳۶۱ آقای سید مجتبی حسینی و از سال ۱۳۶۱ تا ۱۳۷۸ آقای غلامحسین نعمت پور به ریاست فدراسیون انتخاب گردید.
فدراسیون هاکی از نیمه اول سال ۱۳۷۸ با تشکیل کمیته های مختلف کاری شامل ۱۳ کمیته که عبارتند از :
کمیته روابط عمومی و فرهنگی ، کمیته برنامه ریزی و آموزش ، کمیته مسابقات، کمیته اماکن و باشگاهها ، کمیته پزشکی ، کمیته تحقیقات و مطالعات ، کمیته حقوق ورزش ، کمیته استعدادیابی، کمیته داوران، کمیته مربیان و روابط بین المللی ، کمیته امور استانها و کمیته رفاه و کمکهای مردمی فعالیتهای خود را آغاز نموده و تلاشهای بسیاری در زمینه های عمرانی و تخصیص سالنها و زمینهای روباز هاکی ، همچنین در بخش آموزش جهت ارتقای سطح علمی داوران و مربیان ، برنامه ریزیهای اساسی صورت گرفته است و برنامه ها در حال اجرا است .
ضمنا" در تابستان ۱۳۷۸ به منظور گذراندن اوقات فراغت دانش آموزان برنامه ریزی وسیعی را سطح گسترده انجام داده و در مجموع با تشکیل ۱۸ مدرسه هاکی در ۱۴ استان کشور و با بکار گرفتن ۲۵ مربی زبده ۸۰۰ نفر نونهال و دانش آموز را تحت پوشش خود قرار داده است .
v اطلاعات عمومی
هاکی یکی از ورزشهایی است که به معنای واقعی اماتور می باشد و هیچ تیم حرفه ای در این ورزش وجود ندارد . هاکی ورزش پرتحرکی است ، لیکن صدمات ورزشی آن بسیار اندک است . این ورزش بصورت هاکی روی چمن ، هاکی داخل سالن و هاکی روی یخ انجام می شود ، که هاکی روی چمن و هاکی داخل سالن در ایران متداول می باشد.
در این رشته ورزشی ، دو تیم یازده نفره با ترکیبی همانند فوتبال در زمین مستقر می شوند و در مقابل یکدیگر بازی می کنند . در این بازی توپ به وسیله چوب دستی به سمت دروازه حریف هدایت می گردد و هدف ، وارد کردن بیشترین گل به دروازه تیم مقابل می باشد .
زمین بازی هاکی ، یک مربع مستطیل به طول ۴۴/۹۱ متر و عرض ۸۶/۵۴ متر می باشد که خطوط طویل تر خط کنار ، و خط کوتاهتر خط دروازه نامیده می شود .
بازی هاکی در سالن توسط دو تیم ۶ نفره که در مقابل هم بازی می کنند اجرا می شود و زمان دو نیمه ۲۰ دقیقه می باشد .
محوطه زمین بازی هاکی در سالن دارای طول ۴۴ ۳۶ متر و عرض ۲۲ ۱۸ متر می باشد.
طول شامل خطوط انتهایی :
۴۴ ۳۶ متر
عرض شامل ۱۰۰ میلیمتر خطوط کناری :
۲۲ ۱۸ متر
محوطه قرار بعد از خطوط کناری :
۳ متر
حریم کناری زمین :
حد اقل ۵/۱ متر
محوطه کلی :
۲/۲۶ ۲/۲۲ ×۵۰ ۴۲ متر
ارتفاع سقف :
۶/۷ متر
چوب بازی از دو قسمت سر که مسطح است و دسته تشکیل می شود . تمام قسمتی که مسطح است رو چوب و قسمت بالای آن دسته چوب نام دارد. سر چوب از جنس چوب است و نباید لبه دار و دارای قسمتهای اضافی و اتصالات فلزی باشد .
لباس دروازه بان :
دروازه بانان این رشته لباسهای نرم مخصوصی می پوشند که قسمتی از آن محافظ پاهاست و پت نام دارد . عرض هر پت هنگامی که در پای درواره بان است باید حدود ۳۰ سانتی متر باشد . همچنین دروازه بان از یک ماسک استفاده می کند که از جنس نرم است . دستکش دروازه بان باید دارای انگشتان مجزا از یکدیگر باشد و نباید بیش از ۲۰ سانتیمتر عرض داشته باشد . این دستکش ها مجهز به حفاظ داخلی است .
کفش بازیکنان :
میخهای زیر کفش بازیکنان باید از نوع پلاستیک نرم باشد ، کفش دروازه بان نباید دارای برآمدگی و یا لبه های تیز باشد .
منبع:مجموعه قوانین هفتاد رشته ورزشی تالیف یحیی نوری انتشارات پیام عدالت
هاکی روی زمین سده ها در انگلستان رایج بوده و از سال ۱۹۰۱ به بعد نیز در امریکا رواج یافته است. اصل هاکی روی یخ از کانادا است و به گمان بسیار دانشجویان دانشگاه میگل کانادا آن را به صورت امروز درآوردند. اولین اردوی تیم ملی ایران در شهریور سال ۱۳۲۰ تشکیل شد و در همان سال به عضویت فدراسیون جهانی درآمد و در سال ۱۳۵۰ در قالب تشکیل فدراسیون رسمیت یافت.
انواع هاکی
۱) هاکی داخل سالن۲) هاکی روی چمن
۳) هاکی روی یخ
هاکی روی چمن:
تعداد بازیکن:
۱۸ نفر بازیکنان داخل زمین ۱۱ بازیکنتعداد کل داوران:
۲داور وسط داور ذخیره منشی و وقت نگهدار و سرداوراندازه ی زمین:
به شکل مربع مستطیل طول۹۱/۴ عرض ۵۵ مترشکل اندازه و رنگ دروازه:
فاصله دو پایه:۳/۶ متر ارتفاع۲/۱۴ ۳/۶۳ متر.
وزن رنگ و جنس توپ:
۱۵۷ الی ۱۶۳ گرم محیط ان ۲۲/۵ سانتی متر و رنگ ان سفید است.چرمی و لاستیکی می باشد.
شروع بازی:
با قرعه کشی شروع می شودزمان بازی:
۷۰ دقیقه یعنی دو ۳۵ دقیقهزمان استراحت:
۱۰ دقیقه بین دو نیمه در این ورزش همانند هاکی از چوب برای ضربه زدن به توپ استفاده می شود
هاکی روی یخ:
هاکی روی یخ (در انگلیسی: Ice hockey) نام یکی از رشته های پرطرفدار ورزشی است که در آمریکای شمالی (ایالات متحده و کانادا) از آن تنها به عنوان هاکی یاد می شود. بازی هاکی، یک بازی تیمی است که بر روی یخ انجام می شود. ورزش هاکی در کشورهای سردسیری که فصل سرما و یخبندان در آنان طولانی است دارای محبوبیت بسیار زیادی است، به صورتی که در کشورهای اسکاندیناوی و کانادا هاکی ورزش اول آن کشورها به حساب میاید. هاکی یکی از چهار بازی اصلی در آمریکای شمالی است که لیگ فوق حرفـه ای آن کـه به لیگ برتر مشهـور است و بـا نـام لیگ ملی هاکی (NHL) و بـرای زنـان بـا نـام لیگ ملی هاکی زنان (NWHL) دارای محبوبیت و طرفداران زیادی است.هاکی در فصل سرما، ورزش ملی کانادا و محبوب ترین بازی ورزشی در کشور فنلاند است. هاکی همچنین در بخش هایی از ایالات متحده آمریکا از جمله در شمال شرقی، مرکز و آلاسکا دارای طرفداران بسیاری است. شهرهای بوفالو، دیترویت، پیتسبرگ، مینسوتا، شیکاگو، بوستون، نیویورک، فیلادلفیا، تمپا، دنور، سن خوزه و کلمبوس از شهرهایی در ایالات متحده هستند که شهروندانشان به هاکی علاقه فراوان دارند.
با اینکه ۶۴ کشور جهان عضو فدراسیون بین المللی هاکی روی یخ (IIHF) هستند، اما در مسابقات جهانی هاکی از جمله در بازیهای المپیک زمستانی و جام جهانی هاکی روی یخ کشورهای کانادا، جمهوری چک، فنلاند، روسیه، اسلواکی، سوئد و ایالات متحده آمریکا حرفی برای گفتن دارند و غالبا درصدر جدول مسابقات جای دارند. بطوری که از ۶۳ مدالی که در مسابقات هاکی مردان در بازیهای المپیک زمستانی از سال ۱۹۲۰ تاکنون توضیح شده است، تنها ۶ مدال به کشورهایی جز چند کشور نامبرده رسیده است.
بازی هاکی روی یخ ورزشی بسیار فیزیکی است که در آن سه عامل سرعت، تکنیک و قدرت فیزیکی نقشی اساسی دارد.
زمان بازی و وقت های اضافه:
این بازی شامل سه ست ۲۰ دقیقه ای می باشدو زمان بازی فقط هنگامی محاسبه می شود که توپ در حال حرکت باشد. در بازی های غیر حرفه ای و بازی های کودکان زمان هر دوره بازی گاها کوتاهتر خواهد بود. اگر در پایان ست سوم نتایج مساوی بود وقت اضافه نیز در نظر گرفته می شود.اصطلاحات انگلیسی خاص بازی هاکی:
۰۳۹;Chirpin (جیرجیر زدن) به فحاشی بازیکنان به یکدیگر.Mucking it up (کثافت کاری) به درگیرشدن فیزیکی در هنگامی که پاک هاکی در کرنرها قرار دارد.
Up on the roof (رو طاقی) شوتی که به بالای طاق دروازه بنشیند.
Cement Head (کله خر) بازیکن متهاجم که به دنبال دعوا و فیزیکی شدن باشد.
Gong Show (نمایش ضرب چینی) به بازیکن و یا تیمی که بازی هاکی را بد بازی کند.
Top Shelf (سجاف) به گلی که پاک هاکی از کُرنر هر یک از دو طاق دروازه به ثمر نشسته باشد.
Duster (گردگیر) به بازیکنی که همیشه روی نیمکت ذخیره به دستور مربی مینشیند و بازی داده نمیشود.
Grinder (جان کن) به بازیکنی که هم خشن است و هم زحمت کش.
تاریخچه :
فعالیت این رشته ورزشی در سال ۱۳۲۰ بطور غیر رسمی در ایران آغاز شد و اولین اردوی تیم ملی در شهریور سال ۱۳۲۰ تشکیل شد و در همان سال به عضویت فدراسیون جهانی درآمد و در سال ۱۳۵۰ در قالب تشکیل فدراسیون رسمیت یافت .اولین رئیس فدراسیون هاکی آقای داوود نصیری بودند ، اولین دوره کلاسهاس مربیگری این رشته در سال ۱۳۵۰ با شرکت دبیران آموزش و پرورش که تعداد آنها ۳۰ نفر بود تشکیل گردید و متعاقب آن برگزاری کلاس داوری این رشته توسط فدراسیون صورت پذیرفت تا سال ۱۳۵۰ تقریبا" در زمینه هاکی فعالیت خاصی انجام نگرفت .
در سال ۱۳۵۰ آقای دکتر سیروس جاوید که ریاست فدراسیون هاکی را بر عهده داشت تیم ملی هاکی را در همان سال تشکیل داد، از سال ۱۳۵۴ تا ۱۳۵۷ آقای دکتر منصور حضرتی رئیس فدراسیون بود و از سال ۱۳۵۸ تا ۱۳۶۰ آقای محمد رضا دهخدا رئیس فدراسیون شد و از سال ۱۳۶۰ تا ۱۳۶۱ آقای سید مجتبی حسینی و از سال ۱۳۶۱ تا ۱۳۷۸ آقای غلامحسین نعمت پور به ریاست فدراسیون انتخاب گردید.
فدراسیون هاکی از نیمه اول سال ۱۳۷۸ با تشکیل کمیته های مختلف کاری شامل ۱۳ کمیته که عبارتند از :
کمیته روابط عمومی و فرهنگی ، کمیته برنامه ریزی و آموزش ، کمیته مسابقات، کمیته اماکن و باشگاهها ، کمیته پزشکی ، کمیته تحقیقات و مطالعات ، کمیته حقوق ورزش ، کمیته استعدادیابی، کمیته داوران، کمیته مربیان و روابط بین المللی ، کمیته امور استانها و کمیته رفاه و کمکهای مردمی فعالیتهای خود را آغاز نموده و تلاشهای بسیاری در زمینه های عمرانی و تخصیص سالنها و زمینهای روباز هاکی ، همچنین در بخش آموزش جهت ارتقای سطح علمی داوران و مربیان ، برنامه ریزیهای اساسی صورت گرفته است و برنامه ها در حال اجرا است .
ضمنا" در تابستان ۱۳۷۸ به منظور گذراندن اوقات فراغت دانش آموزان برنامه ریزی وسیعی را سطح گسترده انجام داده و در مجموع با تشکیل ۱۸ مدرسه هاکی در ۱۴ استان کشور و با بکار گرفتن ۲۵ مربی زبده ۸۰۰ نفر نونهال و دانش آموز را تحت پوشش خود قرار داده است .
v اطلاعات عمومی
هاکی یکی از ورزشهایی است که به معنای واقعی اماتور می باشد و هیچ تیم حرفه ای در این ورزش وجود ندارد . هاکی ورزش پرتحرکی است ، لیکن صدمات ورزشی آن بسیار اندک است . این ورزش بصورت هاکی روی چمن ، هاکی داخل سالن و هاکی روی یخ انجام می شود ، که هاکی روی چمن و هاکی داخل سالن در ایران متداول می باشد.
در این رشته ورزشی ، دو تیم یازده نفره با ترکیبی همانند فوتبال در زمین مستقر می شوند و در مقابل یکدیگر بازی می کنند . در این بازی توپ به وسیله چوب دستی به سمت دروازه حریف هدایت می گردد و هدف ، وارد کردن بیشترین گل به دروازه تیم مقابل می باشد .
زمین بازی هاکی ، یک مربع مستطیل به طول ۴۴/۹۱ متر و عرض ۸۶/۵۴ متر می باشد که خطوط طویل تر خط کنار ، و خط کوتاهتر خط دروازه نامیده می شود .
بازی هاکی در سالن توسط دو تیم ۶ نفره که در مقابل هم بازی می کنند اجرا می شود و زمان دو نیمه ۲۰ دقیقه می باشد .
محوطه زمین بازی هاکی در سالن دارای طول ۴۴ ۳۶ متر و عرض ۲۲ ۱۸ متر می باشد.
طول شامل خطوط انتهایی :
۴۴ ۳۶ متر
عرض شامل ۱۰۰ میلیمتر خطوط کناری :
۲۲ ۱۸ متر
محوطه قرار بعد از خطوط کناری :
۳ متر
حریم کناری زمین :
حد اقل ۵/۱ متر
محوطه کلی :
۲/۲۶ ۲/۲۲ ×۵۰ ۴۲ متر
ارتفاع سقف :
۶/۷ متر
تجهیزات مورد نیاز:
چوب :چوب بازی از دو قسمت سر که مسطح است و دسته تشکیل می شود . تمام قسمتی که مسطح است رو چوب و قسمت بالای آن دسته چوب نام دارد. سر چوب از جنس چوب است و نباید لبه دار و دارای قسمتهای اضافی و اتصالات فلزی باشد .
توپ :
پوشش توپ باید از چرم سفید بصورت دوخته شده یا یکپارچه باشد . مواد تشکیل دهنده داخل توپ نیز باید مخلوطی از چوب ، پنبه باشد .لباس دروازه بان :
دروازه بانان این رشته لباسهای نرم مخصوصی می پوشند که قسمتی از آن محافظ پاهاست و پت نام دارد . عرض هر پت هنگامی که در پای درواره بان است باید حدود ۳۰ سانتی متر باشد . همچنین دروازه بان از یک ماسک استفاده می کند که از جنس نرم است . دستکش دروازه بان باید دارای انگشتان مجزا از یکدیگر باشد و نباید بیش از ۲۰ سانتیمتر عرض داشته باشد . این دستکش ها مجهز به حفاظ داخلی است .
کفش بازیکنان :
میخهای زیر کفش بازیکنان باید از نوع پلاستیک نرم باشد ، کفش دروازه بان نباید دارای برآمدگی و یا لبه های تیز باشد .
منبع:مجموعه قوانین هفتاد رشته ورزشی تالیف یحیی نوری انتشارات پیام عدالت
