سیاست های کلی ناظر بر تبلیغات

شورای معین شورای عالی انقلاب فرهنگی در یکصد و نود و هشتمین جلسه خود در تاریخ 27 بهمن ماه 88 بر اساس تفویض جلسه 638 شورای عالی انقلاب فرهنگی، مصوبه سیاست ها و ضوابط حاکم بر تبلیغات محیطی را تصویب کرد. دراین مصوبه، سیاست ها و ضوابط حاکم بر تبلیغات محیطی شامل تابلوهای تبلیغاتی، بنرها، عرشه پل ها، ایستگاه ها و ناوگان حمل و نقل شهری مانند اتوبوس و مترو، فرودگاه ها، تابلو سر در مغازه ها و اماکن تجاری و مانند آن و نیز سازماندهی اجرایی آن مشخص شده است.

سیاست ها

1- تبلیغات نباید باعث تبلیغ فرهنگ، اخلاق و رفتار غیر اسلامی و به کارگیری شیوه ها، الگوها و مظاهر مبتذل بیگانه شود.
2- تبلیغات نباید با موازین شرعی و قوانین کشور مغایرت داشته باشد.
3- تبلیغات کالاهای خارجی نباید به نحوی باشد که موجب سلب اعتماد جامعه از تولیدات داخلی شود.
4- تبلیغات نباید وحدت ملی را مخدوش ساخته یا موجب تحقیر یا توهین به مذاهب، اقوام یا اقشاری از جامعه گردد.
5- در فضاهای تبلیغاتی نباید تبلیغات بازرگانی بر تبلیغات فرهنگی غالب باشد.
6- بخشی از فضاهای تبلیغات شهری و برون شهری باید به تبلیغات تأثیر گذار فرهنگی اختصاص یابد.
7- تبلیغات در فضای عمومی نباید منظر شهری، چشم اندازهای طبیعی، زیبایی های زیست محیطی و نهادهای مقدس و مورد احترام جامعه را تحت الشعاع قرار دهد.

ضوابط

در ضوابط حاکم بر تبلیغات محیطی نیز آمده است:
1- در تبلیغات باید از ادعاهای کذب و گمراه کننده و غیر قابل اثبات پرهیز شود.
2- تبلیغات باید به خط و نشانه ها و زبان فارسی باشد.
تبصره 1: نوشتن واژه های فارسی با املای نادرست مجاز نیست.
تبصره 2: استفاده از علائم صنعتی و علائم و نام های کالای ساخت خارج در تبلیغات در صورتی بلامانع است که حروف فارسی به صورت مشهودی بر حروف بیگانه غلبه داشته باشد.
3- تبلیغات نباید رفتارهای مخرب محیط زیست و کالاهای غیر مجاز را ترویج کند.
4- تبلیغات ضمن آگاهی دادن نسبت به کالای مورد تبلیغ، نباید خدمات یا کالاهای دیگران را بی ارزش یا فاقد اعتبار جلوه دهد.
5- استفاده از جذابیت های جنسی در تبلیغات ممنوع است.
6- استفاده نامناسب و موهن از پیشوایان و شعارها و نمادهای مذهبی و نیز مقامات سیاسی کشور در تبلیغات ممنوع است.
7- تبلیغات باید از تشویق به تجمل و اسراف پرهیز کند و به جای تحریص به مصرف معطوف به معرفی خصوصیات درست کالا باشد.
8- تبلیغات نباید باعث ناهنجاری صوتی و تصویری و آشفتگی ذهنی و روانی شود.
9- تبلیغات بازرگانی در محیط های آموزشی، پژوهشی، تربیتی و مذهبی و همچنین فضاهای مخصوص کودکان ممنوع است.
10- تبلیغات نوشتاری، تصویری و تجسمی با ابعاد و اندازه غیر متعارف ممنوع است. تبصره: مصادیق غیر متعارف بودن ابعاد و اندازه تبلیغات را کار گروه موضوع قسمت (ج) این مصوبه تعیین می کند.
11- تبلیغات نباید به گونه ای باشد که موجب تضعیف خود باوری و اعتماد ملی و نیز تحقیر شخصیت مردمی شود که فاقد استطاعت برای خرید کالای مورد نظر هستند.

سازماندهی و نظارت

به منظور نظارت دائمی بر حسن اجرای سیاست ها و ضوابط موضوع این مصوبه و همچنین تدوین آیین نامه ها و دستورالعمل های اجرایی و مقررات نحوه تشکیل و ترکیب اعضا و شرح وظایف کمیت های استانی، کارگروهی زیر نظر شورای فرهنگ عمومی تشکیل می شود.
دبیر شورای فرهنگ عمومی ( رئیس کارگروه) ، مدیر کل تبلیغات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، مدیر کل ذیربط وزارت بازرگانی، نمایندگان سازمان تبلیغات اسلامی، سازمان صدا و سیما، نیروی انتظامی، وزارت مسکن و شهرساز، روسای سازمان های زیبا سازی و فرهنگی هنری شهرداری تهران و رئیس کمیسیون فرهنگی، اجتماعی و زیست شهری شورای اسلامی شهر تهران در این کار گروه عضویت دارند.
دیگر اعضای این کار گروه نیز عبارتند از: دو صاحب نظر درحوزه تبلیغات و ارتباطات (ترجیحاً عضو هیئت علمی) به انتخاب شورای فرهنگ عمومی، نمایندگان وزارت راه و ترابری، فرهنگستان زبان و ادب فارسی، اتاق بازرگانی، صنایع و معادن ایران، موسسات و شرکت های تبلیغاتی با تایید وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
در تبصره 1 بند ج این مصوبه آمده است: در مواردی که موضوعی مرتبط و متناسب با ماموریت های سایر دستگاه ها در دست بررسی است به تشخیص کارگروه، نماینده دستگاه ذی ربط با حق رای برای شرکت در جلسات دعوت می شود.
تبصره 2 بند ج نیز اظهار می دارد: کار گروه فوق آیین نامه های پیشنهادی خود را برای تصویب به شورای فرهنگ عمومی ارائه می کند و شورای فرهنگ عمومی موظف است ظرف مدت 3 ماه از تاریخ ابلاغ سیاست ها و ضوابط حاکم بر تبلیغات محیطی، دستورالعمل های اجرایی مورد نیاز را تصویب و ابلاغ کند.
همچنین بر اساس این مصوبه، شورای فرهنگ عمومی موظف است ضمن تنظیم ساز و کار نظارت بر اجرای این ضوابط و دستورالعمل های اجرایی آن، سالیانه گزارشی از اجرای این مصوبه را به شورای عالی انقلاب فرهنگی ارائه کند. این مصوبه مشتمل بر یک مقدمه و چهار بخش بنا به تفویض جلسه 638 شورای عالی انقلاب فرهنگی به تصویب رسیده است.
منبع مقاله :
نشریه شهر، زندگی، زیبایی شماره 1