توجه و تمرکزتان را بهبود ببخشید!

 راه کارهای موفقیت تحصیلی
درس خواندن، سر کلاس حاضر شدن و خوب امتحان دادن، به توجه و تمرکز بالایی نیاز دارد. یکی از شایع ترین شکایات دانش آموزان و دانشجویان عدم توجه و تمرکز مناسب است. شناخت این مشکل و رفع آن تأثیر چشمگیری بر بهبود عملکرد تحصیلی دارد.
اولین شرط توجه خوب، هوشیاری است. در واقع « توجه» یعنی « هوشیاری» معطوف به یک موضوع خاص و « تمرکز» یعنی حفظ « توجه» بر موضوع.
بیماری ها و اختلالات متعددی باعث مشکل در هوشیاری، توجه یا تمرکز می شوند که بهتر است مروری کوتاه برآن ها داشته باشیم:

1- بیماری های جسمی مثل تومورها، ضربه ها، عفونت ها که مغز و سلسله اعصاب مرکزی را به طور اولیه درگیر می کنند.
2- بیماری های جسمی فراگیر مثل نارسایی کبدی، نارسایی کلیوی و .... که مغز و سلسله اعصاب مرکزی را به طور ثانویه درگیر می کنند.
3- اختلالات روان پزشکی مثل اختلال بیش فعالی، کم توجهی، اختلال اضطرابی، اختلال افسردگی و ....
4- تأثیر عوامل استرس زا و فشارهای زندگی ( اختلالات انطباقی).
5- نداشتن مهارت های افزایش توجه و تمرکز.

برای درمان موارد 1 و 2 و 3 با مراجعه به پزشک و اجرای توصیه های پزشکی رفع علت اصلی ممکن است و برای درمان مورد 4 می توان با استفاده از روش های حل مسئله و انطباق با عوامل استرس زا، مشکل را رفع کرد. خوشبختانه در اغلب موارد، علت نداشتن توجه و تمرکز، مورد 5 است. یعنی می توان این مهارت را کسب و تقویت کرد و به کار برد.
لطفاً توصیه های زیر را به کار ببرید.

1- ساعت درس خواندن را مناسب انتخاب کنید ( خسته نباشید. موقع پخش برنامه ی دلخواه شما از تلویزیون نباشد).
2- مدت درس خواندن را مناسب با توانایی خود انتخاب کنید ( مثلاً 45 دقیقه، یک ساعت و....)
3- در جای خاصی درس بخوانید ( اتاق خاص، میز تحریر و ...) و از آن مکان استفاده دیگری نکنید.
4- مزاحمت های محیطی را به حداقل برسانید ( قطع تلفن، خاموش کردن موبایل، یادداشت گذاشتن پشت در اتاق و ...)
5- تا وقتی توجه و تمرکز دارید ادامه بدهید.
6- اگر حواستان پرت شد، قطع کنید، به خودتان هشدار بدهید وقوع حواس پرتی را روی یک برگ کاغذ علامت بزنید (/) و بلافاصله درس خواندن را شروع کنید.
7- نوبت درسی را به پایان ببرید.
8- از روش « پنج مرحله ای» استفاده کنید.

توضیح 1: موقع درس خواندن این کارها قدغن است: « فرو رفتن توی فکر و خیال» و « قطع کردن درس و پرداختن به کارهای دیگر مثل دوش گرفتن، خوردن، تلفن زدن، تماشای تلویزیون، استراحت، خوابیدن و ....» حتماً دلیل را می دانید: اگر ما هر کدام از این کارها انجام بدهیم، به بی توجهی خود پاداش داده ایم، در حالی که باید به رفتارهای درست پاداش بدهیم، نه به رفتارهای نادرست.
توضیح 2: در ابتدا به دستاوردهای کمّی فکر کنید نه به دستاوردهای کیفی. یعنی اول سعی کنید زمان را با همین روش به پایان ببرید و اصرار نداشته باشید که حتماً توجه و تمرکزتان خوب باشد، بعد از مدتی خواهید دید که دستاورد کیفی حاصل می شود، یعنی توجه و تمرکزتان بهتر می شود.
توضیح 3: منظور از یادداشت حواس پرتی این است که در دفتری، تعداد موارد حواس پرتی را جلو نام درس بنویسید. مثلاً :
تاریخ: 26/7/86
درس: ریاضی
مدت نوبت درسی: 45 دقیقه
تعداد حواس پرتی: 7 بار
منبع مقاله: موسوی، شکوفه؛ (1386) موفقیت تحصیلی برای دانش آموزان و دانشجویان، تهران: نشر قطره