چرا فقط یک سمت ماه را می بینیم؟

آیا این که قسمت روشن ماه را می‎بینیم اما تا کنون هرگز دو طرف ماه را ندیده‎ایم، شگفت انگیز نمی باشد؟ این مطلب پرسشی را برای ما پیش می آورد و آن این است که آیا واقعاً یک نیمه ی تاریک برای ماه وجود دارد؟ اجازه دهید تا از طریق مطالعه ی این مقاله، اطلاعاتی را در این خصوص کسب نماییم.

آیا می دانستید؟

نه تنها همواره یک سمت مشخص از ماه را می‎بینیم بلکه در هر باری که ونوس به کره ی زمین نزدیک می‎شود، نیز فقط می‎توانیم یک سمت آن را مشاهده نماییم.
در حالی که تحقیقات نظری به منظور دانستن این که واقعاً سمت تاریک ماه شبیه چه چیزی می باشد ادامه دارد، ماه هم چنان تغییر شکل می دهد و از شکل هلالی تبدیل به قرص کامل و از قرص کامل تبدیل به هلال می گردد و این روند به طور پیوسته وجود دارد. آن چه که ما به عنوان تغییر شکل ماه می شناسیم، گردش ماه به دور کره‎ی زمین می باشد. ما به ماه می‎نگریم و تمام چیزی که می بینیم، نمای پر از گودال ماه است. همیشه تعجب بر انگیز بوده است که چرا سمت دیگر ماه هرگز به صورت واقعی در معرض دید ما قرار نمی گیرد؟
ثابت شده است که زمین حول محور خود دوران می‎کند که در نتیجه پدیده ای به نام شب و روز ایجاد می‎گردد. ماه نیز به دور محور خود به روشی مشابه دوران می‎کند. تنها تفاوت، در زمان صرف شده برای تکمیل یک دوران کامل می‎باشد. دیدن سطح ماه در حالی که ثابت می‎باشد و هرگز تغییر نمی‎یابد، یک دلیل برای این موضوع به حساب می آید که اکثر افراد فکر می نمایند که ماه واقعاً حرکت نمی کند.
واقعیت چیزی است که شما را در خصوص این موضوع متحیر می‎سازد که این مورد می تواند مانند هیپنوتیزم کردن شما به هر روش ممکنی باشد. اجازه دهید تا دریابیم چرا و چگونه . . .

نیروی گرانش در عمل

همه ی ما می دانیم که زمین، نیروی جاذبه را بر تمام اجسام اطراف خود اعمال می کند. این نیروی جاذبه منجر می گردد به این که ماه به زمین به صورت کشسانی قفل شود. به عبارت دیگر اگر چه ماه به دور محور خود می چرخد، بر ماه نیرویی اعمال می شود تا همان سمت را به زمین نشان دهد. ماه یک چرخش به دور زمین را در طول حدود 3ر27 روز کامل می کند، که در این مدت، یک دور کامل نیز حول محور خود می چرخد. این مطلب بدان معنی می‎باشد که زمان گرفته شده توسط ماه برای تکمیل یک چرخش و حرکت انتقالی به دور زمین، یک سان است. این نوع چرخش به عنوان چرخش هم زمان نام گذاری می گردد.
یک نگاه در یک زمان مشخص به گودالی بر روی ماه آشکار خواهد نمود که ماه ثابت است، و با فرض ثابت بودن ماه، ما باید قاعدتاً قادر باشیم هر دو سمت ماه را مشاهده کنیم.
اگر خود ماه ثابت باشد و هرگز به دور محور خود نچرخد، ما قادر خواهیم گشت که سمت دیگر ماه را نیز ببینیم. تصویر بالا را ببینید. آیا متوجه می‎شوید که چطور ثابت بودن ماه، هر دو طرف سطح ماه را نشان می دهد. این تصویر را با تصویر مشابه زمان های دیگر مشاهده ی ماه، داده شده در زیر، مقایسه نمایید.
چرخش ماه باعث می شود که گودال در یک نقطه‎ی ثابت دیده شود، در نتیجه فقط یک سمت ماه قابل رؤیت می‎باشد.
کشش گرانشی اعمال شده از طرف زمین، چرخش ماه را تا حدی کند می‎سازد به گونه ای که همان مقدار زمانی که یک حرکت انتقالی طول می کشد، برای تکمیل یک دور چرخش نیز طول بکشد. به عبارت دیگر زمان لازم برای یک دوران کامل برابر با زمان لازم برای یک دور حرکت انتقالی کامل می باشد. نیروی جاذبه‎ی زمین باعث شده است که یک طرف ماه به زمین طوری قفل گردد که شما نتوانید سمت دیگر ماه را ببینید. بنا بر این هر زمانی که به ماه می‎نگرید، فقط مقدار اندکی حول محور خود چرخیده است که در نتیجه شما احساس می کنید ماه کلاً حرکت نکرده است.

حرکت آزاد

نکته‎ی دیگر با ارزشی که در نظر گرفته می‎شود، این است که مدار گردش ماه، بیضی شکل می‎باشد که این مورد مقداری بیشتر از نصف ماه را از کره ی زمین قابل مشاهده می‎سازد. این مسیر بیضی شکل به ماه اجازه می دهد تا مانند یک آونگ حرکت کند که در نتیجه به 59 درصد از ماه اجازه می‎دهد تا از روی زمین دیده شود. این حرکت گهواره‎ای ماه برای ما این امکان را فراهم می سازد تا به اطراف کناره‎های ماه در زمان های مختلف نگاهی بیندازیم.
پیدا کردن تعداد بیشتری از چنین قمرهایی که به بدنه‎های سیارات والدشان به صورت کشسانی قفل شده اند، غیر معمول نمی‎باشد. درست همان طور که ماه زمین به ما فقط یک طرف خود را نشان می‎دهد، چهار ماه مشتری و پنج قمر داخلی زحل نیز به بدنه ی سیاره‎شان به صورت کشسانی قفل شده‎اند و از روی سطح این سیارات نیز تنها یک سمت قمرشان قابل مشاهده می باشد.