نویسنده: دکتر شکوفه موسوی
در هر بررسی برای یافتن دلیل افت عملکرد تحصیلی، باید این مسائل را در نظر داشت: میزان بهره ی هوشی، وجود اختلالات یادگیری ( مثل اختلال در خواندن، نوشتن یا فهم ریاضیات، وجود اختلال بیش فعالی- کم توجهی، ابتلا به اختلال افسردگی یا اختلال افسردگی یا اخلال خلقی دو قطبی یا انواع اختلالات اضطرابی.) وضعیت کلی سلامت کودک از نظر بیماری های عمومی، داروهایی که دانش آموز مصرف می کند، و وجود مشکلات محیطی و اتفاقات ناگوار چه در مدرسه و چه در خانه ( مثل اختلاف پدر و مادر، اختلال خلقی والدین، اعتیاد در والدین، بیکاری و مشکلات مالی، مورد سوءاستفاده قرار گرفتن در منزل، قربانی قلدری هم کلاسی ها در مدرسه شدن).
رشد، مسیرهای مختلف دارد که رشد توانایی های شناختی یکی از آن هاست. رشد در عرصه های هیجانی، اخلاقی، هم حسی و کنترل تکانه ها از جمله این مسیرهاست. در بسیاری از مواقع والدین به توانایی های شناختی کودک مثلاً یادگیری، حافظه و محاسبه، توجه می کنند ولی عرصه های مهم دیگر را نادیده می گیرند در حالی که در مدرسه کودک مهارت های بسیاری را باید یاد بگیرد که شاید مهم تر از یادگیری درس هاست. یعنی حتی اگر دانش آموز درس ها را هم خوب فرا بگیرد، ممکن است در عرصه های دیگر جزیی از جمع کلاس به حساب نیاید و این موضوع تأثیر بسیار منفی بر او داشته باشد. بسیاری از پسرها که زودتر از سن موردنظر به مدرسه رفته اند از نظر بازی کردن، دفاع کردن از خود، مطرح شدن در جمع با مشکلات جدی مواجه شده اند و از این موضوع رنج برده اند.
اگر در بررسی علل افت تحصیلی مشکلی تشخیص داده شد، باید به رفع آن کمک شود. اگر هیچ علتی مشخص نشد، بهتر است در خصوص برنامه ی درسی و روال زندگی و مهارت های درس خواندن اطلاعات بهتری کسب شود. گاهی ممکن است مشکل خاص و اختلال قاب تشخیصی وجود نداشته باشد. مثلاً گاهی علت افت تحصیلی این است که فرد ساعت ها وقت صرف بازی های خسته کننده ی فکری یا رایانه ای کرده، به موقع استراحت نکرده، ساعت تلویزیون تماشاکردنش زیاد بوده، با توجه و تمرکز کافی درس نخوانده، دچار کم خوابی بوده یا تغذیه ی خوب و کافی نداشته، نسبت به درس دلسرد و بی علاقه بوده یا برنامه ریزی درستی برای رسیدگی به امور مختلف روزمره اش نداشته.
ممکن است افت عملکرد تحصیلی به همراه اختلال طبی یا روان پزشکی یا در اثر یک عامل استرس زا یا در اثر عدم توانایی متعادل کردن وجوه مختلف زندگی باشد که در هر کدام از این موارد، راه حل های خاص خود را دارد.
منبع مقاله :
موسوی، شکوفه؛ (1386) موفقیت تحصیلی: نقش والدین در تحصیل فرزندان، تهران: نشر قطره، چاپ پنجم
