يكي ديگر از مهارت هاي تحصيلي يادداشت برداري است. شما طي دوران تحصيل و حتي بعد از آن، اطلاعات زيادي دريافت مي كنيد، به خاطر سپردن تمام آنها، امري غيرممكن است. بنابراين تقويت مهارت يادداشت برداري، سودمند خواهد بود.
يادداشت برداري به اين معنا نيست كه هر كلمه اي را كه سخنران بيان مي كند بنويسيد و يا اين كه بخش هاي طولاني متن كتاب ها و مجلات را كپي نموده و يا عيناً دوباره نويسي كنيد بلكه صرفاً بايد نكات كليدي را يادداشت نمود هم چنين يادداشت برداري با استفاده از واژگان خودتان به يادآوري مطالب موجود در حافظه كمك مي كند.
نكاتي درباره ي يادداشت برداري
* يادداشت برداري در هنگام مطالعه موجب كاهش حواس پرتي شده و در نتيجه دقت و تمركز شما نسبت به موضوع يادگيري افزايش مي يابد.
* متخصصان اعتقاد دارند يادداشت برداري يك روش فعّال در مطالعه و يادگيري محسوب مي شود چرا كه نوشتن در حين مطالعه يعني حسّ ديگري را درگير عمل يادگيري نمودن و اين عمل موجب تعميق يادگيري مي گردد.
* يادداشت برداري صرفاً مربوط به منابع مكتوب مثل كتاب و جزوه و يا روزنامه نيست بلكه شما مي توانيد از نوارها و يا CDهاي درسي و يا از تدريس معلم در كلاس درس و يا هر سخنران ديگر يادداشت برداريد.
* يادداشت برداري نوعي تكرار كردن است بنابراين موجب بيشتر به خاطر سپردن مطالب مي شود.
* يادداشت برداري باعث نظم بخشيدن به مطالب مي شود در نتيجه مطالب بيشتري را با كيفيت بهتري مي آموزيد.
* يادداشت هاي شما از منابع درسي به علت مختصر بودنشان بهترين و مفيدترين منبع براي مرور هفتگي و شب هاي امتحان هستند چون در فرصت كوتاهي كه داريد مي توانيد آنها را مرور كنيد.
* كساني كه به يادداشت برداري عادت كنند به تدريج ياد مي گيرند كه با نوشتن به افكار خود نظم ببخشند و امور روزانه خود را بهتر انجام دهند.
* يكي از دلايل مهم يادداشت برداري مربوط به تقويت حافظه ي كوتاه مدت است.
* همان گونه كه قبلاً گفته شد يك روز پس از مطالعه يا برگزاري كلاس 80% مطالب از ذهن شما پاك مي شود و هرچه زمان بيشتري بگذرد. اين مقدار بيشتر مي شود. براي جلوگيري از اين امر مرور و بازبيني يادداشت ها يكي از بهترين راه هاست.
* يادداشت برداري يك شيوه ي مؤثر براي حضور فعال در موقعيت يادگيري ( مطالعه يا كلاس درس ) مي باشد. هم چنين شيوه اي جهت انديشيدن و تفكر در مورد موضوع مي باشد.
فنون يادداشت برداري
يادداشت برداري نيز يك مهارت است و ما بايد فنون يادداشت برداري صحيح را بياموزيم. اين بسيار اهميت دارد كه ما چه مطالبي را و چگونه يادداشت برداري كنيم كه حقّ مطلب را ادا كرده باشيم. و از سخنان معلم، مطالب كتاب حدّاكثر بهره برداري از بنماييم. بعضي ها فكر مي كنند كه يادداشت برداري موجب اتلاف وقت است و سرعت مطالعه ي آن ها را پايين مي آورد. اين گروه در اشتباهند. چرا كه ان چه اهميت دارد كيفيت يادگيري است و يقيناً اگر درست يادداشت برداري كنيد بهتر ياد مي گيريد تا اين كه فقط متكي به حافظه ي خود باشيد.يادداشت برداري به دو صورت است يا در حواشي كتاب درسي نكات مهم و كليدي را مي نويسند و يا اين كه از يك دفتر مخصوص براي اين كار استفاده مي شود.
حال براي اين كه يادداشت هاي خوبي داشته باشيد نكات زير را رعايت كنيد:
1- سريع و خوش خط بنويسيد:
يكي از نكاتي كه به تهيه ي يك يادداشت خوب بسيار كمك مي كند هنر تندنويسي و دست خط زيبا است. اگر كند نويسيد و يا دست خط خودتان را هيچ كس نمي تواند بخواند حتي خودتان، سعي كنيد اين نقيصه را برطرف كنيد.2- نكات اصلي و مهم را با انشاي خودتان بنويسيد:
اگر قصد يادداشت برداري از سخنان معلم در كلاس درس را داريد دليلي ندارد هرچه گوينده مي گويد عيناً آن را بنويسيد. چرا كه اولاً سرعت كلام گوينده هميشه از شما جلوتر است و شما هرگز به او نمي رسيد. ثانياً شما در اين مسابقه خسته و ناكام مي شويد و از خير يادداشت برداري مي گذريد. لذا بهتر است سعي كنيد در نوشتن، مطالب را خلاصه و با انشاي خودتان بنويسيد.3- خلاصه نويسي به جاي بازنويسي:
اگر از روي متني يادداشت برمي داريد، نياز به بازنويسي و يا دوباره نويسي مجدد متن نيست بلكه بايد چكيده ي مطلب و نكات مهم را با رعايت اصل مختصرنويسي يادداشت كنيد.4- همه ي مطالب تخته و يا وايت برد مهم هستند:
سعي كنيد همه ي مطالبي را كه بر روي تخته سياه نوشته شده، يادداشت كنيد چرا كه معلمان معمولاً نكات كليدي و مهم را روي تخته سياه مي آورند.5- استفاده از علائم اختصاري و مخفف ها:
وقتي چيزي را يادداشت مي كنيد به منظور افزايش مهارت خود در اين كار از كلمات و عبارت هاي كوتاه و ابتكاري استفاده كنيد. اين كار باعث مي شود يادداشت هاي زيبا و مؤثر داشته باشيد.|
شرح |
علامت |
|
مسير، علت و معلول، حركت، به طرف |
|
|
در نتيجه، نتيجه مي دهد |
|
|
بيشتر از، بزرگتر از |
> |
|
كمتر از، كوچكتر از |
< |
|
مساوي، برابر با، مثل، شبيه |
= |
|
متفاوت، متضاد، مساوي نيست با، نامساوي |
≠ |
|
بنابراين |
|
|
بينهايت، خيلي زياد |
∞ |
|
تقريباً |
~ |
|
در حال افزايش، بالا، صعود، در حال زياد شدن |
|
|
در حال كاهش، پايين، نزول، در حال كم شدن |
|
|
مثبت، خوب |
(+) |
|
منفي، بد |
(-) |
|
افزودن، جمع كردن، به اضافه، به همراه |
+ |
|
كاستن، منها، بدون |
- |
|
نكات مهم و اساسي |
*يا ٭ |
|
و |
/ |
|
استفاده از مخفف ها در يادداشت برداري |
|||
|
رجوع كنيد به |
ر.ج |
سؤال |
س |
|
نگاه كنيد به |
ن.ك |
جواب |
ج |
|
بدون |
بي |
زيست شناسي |
ز.ش |
|
اطلاعات |
اط |
روان شناسي |
ر.ش |
6- بخشي از حاشيه را سفيد بگذاريد:
در كنار يادداشت، حاشيه ي نسبتاً وسيعي ( به اندازه ي چهار تا پنج سانتي متر ) خالي بگذاريد تا هميشه امكان اصلاح و يا افزودن نكات جديد وجود داشته باشد.1- از تيك استفاده كنيد:
عادت خط كشيدن زير نكات به ظاهر مهم را كاهش دهيد. و بيشتر از علامت تيك استفاده كنيد.2- استفاده از رنگ هاي مختلف:
سعي كنيد يادداشت هاي تان را زيبا، جذاب و با استفاده از رنگ هاي مختلف تهيه كنيد تا ميل بيشتري براي مرور آن ها داشته باشيد.3- به برداشت هاي خود از تدريس معلم اعتماد كنيد:
در هنگام يادداشت برداري در كلاس مستقل عمل كنيد يعني دليلي ندارد هرچه دوستانتان يادداشت كرده اند شما نيز آن را يادداشت كنيد چون ممكن است آن چه آنان مي نويسند براي شما مهم نباشد عكس اين مطلب نيز صادق است يعني شايد همه ي مطالب شما نيز براي ديگران مفيد نباشد.4- نقش پيش خواني در تهيه ي يادداشت هاي خوب:
حتماً قبل از شروع به يادداشت برداري از كتاب، يك بار موضوع را پيش خواني كنيد تا بتوانيد به راحتي و با آمادگي بيشتري يادداشت كنيد.5- مقايسه ي يادداشت خود با دوستان:
بهتر است پس از يادداشت برداري، يادداشت هاي خود را با يادداشت هاي همكلاسي تان مقايسه كنيد كه نكته اي را جا نيندازيد.6- از ساير تكنيك ها استفاده كنيد:
در هنگام يادداشت برداري تا آن جا كه امكان دارد از تكنيك هاي درخت حافظه، نمودار و جدول استفاده نماييد. اين تكنيك ها كمك زيادي به يادآوري مطالب مي نمايد.7- رفتارهاي كلامي و غيركلامي معلم:
در هنگام تدريس، سكوت معنادار استاد بعد از بيان موضوعي و يا تغيير لحن و صداي استاد يا دادن فرصت جهت تفكر بر روي موضوع و يا تأكيد بر روي مطلبي و يا حتي بيان اين كه موضوع ممكن است در امتحان مطرح شود نشان دهنده اهميت آن نكته مي باشد كه شما بايد حتماً در يادداشت برداري به اين نكات توجه كنيد.8- توجه به كلمات و جملات برجسته كتاب:
در هنگام مطالعه ي كتاب، جملات درشت تر و يا پررنگ تر و يا با نوع تايپ متفاوت با بقيه ي متن، نشان از اهميت مطلب دارد كه بايد در يادداشت برداري به آن ها توجه شود.9- پاكنويس نكنيد:
سعي كنيد يادداشت هايتان بدون عجله و با خط خوانا و منظم باشد تا نياز به پاكنويس نداشته باشد. اين كار زمان شما را تلف مي كند. در موقع نوشتن از چند خودكار با رنگ هاي متفاوت استفاده كنيد.منبع مقاله:
كياني، اردشير؛ (1389)، مهارت هاي تحصيلي، تهران، وراي دانش، چاپ پنجم.
/م
