سندرم گير افتادن عصب مچ دست

15 روش براي غلبه بر اين سندرم

تازه سه پاراگراف از نامه ي خود به نوه اتان را نوشته ايد که درد و گزگز در دستي که با آن مي نويسيد وادارتان مي کند قلم را زمين بگذاريد. هفته ها به دنبال يک رنگ مناسب براي آشپزخانه گشته ايد. اما حالا هنوز چند بار قلم را بر روي ديوار نکشيده ايد که ناچار مي شويد به خاطر درد آزاردهنده اي که در مچ و دستتان احساس مي کنيد آن را در سطل رنگ بگذاريد و برويد. شب با بي حسي و کرختي دست و مچ، بدون آن که ظاهراً علتي داشته باشد از خواب بيدار مي شويد. اگر چنين مواردي براي شما هم اتفاق مي افتند، احتمال دارد که به سندرم گير افتادن عصب مچ دست مبتلا باشيد. اين سندرم چيزي نيست که ظرف يک شب اتفاق بيافتد؛ بلکه اختلالي تدريجي است که در نتيجه ي وارد آمدن فشارهاي شديد و مکرر به دست و مچ، به مرور زمان عارض مي شود. براي مثال چند لحظه به تونل هلند در شهر نيويورک بيانديشيد. تصور کنيد که عبور از آن در ساعات پرتردد و شلوغ چقدر مشقت بار و رنج آور است؛ وسايل نقليه همه سعي دارند از خيابان هاي اطراف وارد اين تونل شوند. خوب مچ شما هم که به تونل معروف است، شباهت زيادي به همان تونل زير رودخانه ي هادسون طي ساعات شلوغ و پرتردد روز دارد. البته با اين تفاوت که از تونل مچ شما کاميون يا تاکسي عبور نمي کند. بلکه عصب و تاندون مي گذرد و هنگامي که دايماً از دست خود براي انجام کارهاي پر فشار - مثل نوشتن، تايپ کردن يا ضربه زدن با چکش استفاده مي کنيد- تاندون ها ملتهب و متورم شده و عصب مديان (1) (مياني) که به دست مي رود، تحت فشار قرار مي گيرد و در نتيجه ي آن احساس درد شديد خواهد بود. در تونل هلند هنگامي که ترافيک سنگين مي شود بوق ها به صدا درمي آيند. در مچ دست هم زماني که تاندون ها متورم مي شوند درد يکباره سر بر مي آورد. به طور متوسط زنان 40 تا 60 ساله دو برابر مردان به اين بيماري مبتلا مي شوند. اغلب علايم بيماري در يک دست تظاهر مي کنند. اما ممکن است در هر دو دست هم ظاهر گردند. گاهي در دستي که دچار مشکل شده بي حسي و گزگز يا حالتي مثل خواب رفتگي احساس مي شود. اين علايم معمولاً در انگشت شست و اشاره بروز مي کنند. اما ممکن است همه ي نقاط دست را در بر گيرند. هنگامي که اين علايم به سراغتان آمدند، يعني وقت آن است که به فکر رهايي از آن ها باشيد. در اين جا مي گوييم اين کار چگونه امکان پذير است.
- حرکت چرخشي مچ دست
فيزيوتراپيست «سوزان آيزرن هاگن» مي گويد: «هنگامي که سوزش و گزگز آغاز مي شود به انجام برخي از تمرينات و حرکات ساده ي دست بپردازيد. يکي از اين حرکات چرخشي حرکت ساده ي چرخاندن مچ دست است. دست خود را به آرامي و دايره وار به مدت 2 دقيقه بچرخانيد. با اين حرکت تمامي ماهيچه هاي مچ به حرکت در مي آيد. گردش خون مجدداً برقرار و مچ دست از حالت خميدگي که طبعاً موجب بروز علايم سندرم مي گردد خارج مي شود».
- بلند کردن دست
دست ها را از روي آن صفحه کليد برداريد و بالا ببريد. بازوها را بالاي سر ببريد. سپس آن ها را بچرخانيد و در همين حال به مچ ها نيز چرخش بدهيد. اين حرکت، شانه، گردن و قسمت فوقاني پشت را در وضعيت بهتري قرار داده، انقباض و فشار را از روي آن ها بر مي دارد.
- استراحت دادن به دست ها
از انجام هر کاري که مشغول آنيد دست برداريد و کمي استراحت کنيد. «آيزرن هاگي» توصيه مي کند دست ها را از قسمت مچ به پايين روي ميزي گذاشته سر را به مدت 2دقيقه بچرخانيد. گردن را به جلو و عقب سپس به طرفين خم کنيد. آنگاه با دادن يک چرخش به گردن به شانه راست و سپس به شانه چپ خود نگاه کنيد.
- ورزش را مثل غذا خوردن جزو کارهاي روزنه قرار دهيد
ورزش و استراحت دادن به عضلاتي که براي شما توليد مشکل مي کنند، حتي زماني که دردي احساس نمي کنيد، بسيار حائز اهميت است. حرکات ورزشي را نظير آنچه در بالا بدان اشاره شد حداقل روزي چهار مرتبه تکرار کنيد.
- مصرف آسپيرين
جهت کاهش درد و التهاب از يک داروي ضد التهاب غيراستروييدي نظير آسپيرين يا ايبوپروفن استفاده نماييد.
- استامينوفن مصرف نکنيد
استامينوفن براي تسکين سر درد است نه سندرم گير افتادن عصب مچ دست. به گفته ي دکتر «کش» استامينوفن درد را کاهش مي دهد ولي بر التهاب بي تأثير است.
- استفاده از يخ
با استفاده از کيسه ي يخ مي تون تورم را کاهش داد. دست خود را در بالشتک حرارتي نپيچيد. زيرا موجب افزايش التهاب موضع مي شود.
- بالا بردن دست ها
هنگامي که دست از کار مي کشيد تا اندکي استراحت کنيد، دست را پايين تر از شانه قرار ندهيد. بنشينيد و آرنج ها را روي ميز يا دسته هاي صندلي بگذاريد. دست ها را در جهت بالا نگه داريد. اين حالت در رفع درد و احساس آرامش مؤثر است.
- فشردن انگشتان
فشردن ملايم انگشتان به رفع سوزش و گزگز کمک مي کند. انگشت ها را خم کنيد و به کف دست بفشاريد. سپس آن ها را باز کنيد و در همان حال نگه داريد و دوباره همين عمل را تکرار نماييد.
- صاف خوابيدن
هنگام خوابيدن دست ها را نزديک به بدن و مچ ها را مستقيم قرار دهيد. اگر بگذاريد دستتان از لبه تخت آويزان شود بر فشار وارده بر آن افزوده مي گردد. چنانچه در اثر درد از خواب بيدار شديد در همان موقع به انجام حرکات ورزشي که روزها انجام مي دهيد بپردازيد. درد و گزگز شبانه احتمالاً حاکي از آن است که بستن مچ در شب مؤثر خواهد بود.
- استفاده از آتل
براي رهايي از علايم سندرم از يک آتل مچ جهت صادف نگه داشتن آن استفاده نماييد. آتل از وارد آمدن فشار به عصب جلوگيري مي کند. البته خريد يک آتل مچ به سادگي خريد يک جفت دستکش نيست. دکتر«کش» خريد آتل هاي داراي لايه ي فلزي و بندهاي Velcro را توصيه مي کند. اين آتل ها ضمن حفاظت از دست، زياد هم سفت نيستند. آتل هاي پلاستيکي معمولاً سفت، داغ و چسبنده اند. به هر حال از هر نوع آتلي که استفاده مي کنيد بايد درست به اندازه کف دستتان باشد و شست و انگشتان از آن بيرون بمانند. شايد مايل باشيد براي تهيه ي چنين آتلي از يک خياط کمک بگيريد. براي اين منظور بايد حتماً از يک فيزيوتراپيست يا درمانگر حرفه اي براي اندازه گيري دست کمک بخواهيد. تا اطمينان يابيد که آتل کاملاً هم سايز دستتان تهيه خواهد شد.
- محکم نبنديد
نبايد با بيش از حد محکم بستن دست، ترافيک آن را متوقف نماييد! مچ خود را با بانداژAce نبنديد. زيرا ممکن است در اثر محکم بستن مچ باعث قطع جريان خون شويد.
- به اندازه بودن دسته ي اشياء
اگر ناگزيريد چيزي را از دسته اش بگيريد و حمل کنيد توجه داشته باشيد که دسته ي آن کاملاً به اندازه دست شما باشد. اگر خيلي کوچک است با يک بند يا نوار يا شلنگ لاستيکي آن را اصلاح کنيد. اگر دسته خيلي بزرگ است آن را تعويض نماييد.
- مراقبت از مچ حين کار
اگر پس از استفاده از مته ي قديمي خود، در دست احساس درد نموديد طريقه ي به دست گرفتن و نگه داشتن آن را تغيير دهيد.
هنگام استفاده از ابزار دستي بر مچ فشار نياورده و تا حد امکان شانه و آرنج خود را به کار گيريد.

هشدار پزشکي

- شايد آرتريت باشد
درد مچ و دست هميشه ناشي از سندرم گيرافتادن عصب مچ دست نيست و در واقع ممکن است علامت يک بيماري مهم ديگر باشد. در حقيقت اگر حين انجام حرکات ورزشي حالت خرد شدگي و ترک خوردگي در مچ دست احساس کنيد، يعني به سندرم گير افتادن عصب مچ دست مبتلا نيستيد و اين علامت ممکن است نشانه ي آرتريت باشد. لازم است در اين باره با پزشک خود گفتگو نماييد.
- مزيت استفاده از ويتامين B6
تحقيقات اخير نشان مي دهند که درمان تحت نظر پزشک توأم با مصرف ويتامين B6 مي تواند به رفع علايم سندرم گير افتادن عصب مچ دست کمک کند. طي يک پژوهش 12ساله توسط دکتر «مورتون کاسدان» مشخص شد از بين 494نفر مبتلايان به اين سندرم که ويتامين B6مصرف مي کردند 68% بهبود يافتند. يکي از جراحان به نام دکتر «جان اليس» سال ها از ويتامين B6 براي درمان سندرم مزبور بهره گرفته است. به اعتقاد وي اين سندرم ناشي از يک کمبود است و درصد بالايي از مبتلايان به اين بيماري دچار کمبود ويتامين B6هستند. دکتر «اليس» تصريح مي کند که طي 26سال گذشته صدها بيمار را به طور موفقيت آميز با مقادير زيادي ويتامين B6 بدون آن که عوارض جانبي اي داشته باشد، درمان کرده است. وي هشدار مي دهد که اين ويتامين سبب ناپديد شدن فوري بيماري نمي شود و بايد صبور بود. او هم چنين مي گويد که اغلب 6هفته زمان لازم است تا تغييرات آنزيمي به حد کافي رسيده و علايم به تدريج شروع به از بين رفتن کنند. به گفته ي دکتر «اليس» بين 6تا 12هفته فرد واقعاً متوجه تغيير بارز و قطعي در دست ها و انگشتان خود شده و بي حسي، گزگز، سوزش، خشکي و درد دست ها فروکش مي کند.
دکتر«اليس» هم چنين مي گويد: «برخي از افراد پس از قطع ويتامين B6 دوباره دچار اين سندرم مي شوند». در هر حال " ويتامين درماني" تنها بايد تحت نظر پزشک صورت گيرد. مقدار زياد ويتامين B6 مي تواند سمي باشد. مقدار مجاز مصرف آن در آمريکا 2ميلي گرم در روز است.
- حقايقي در خصوص رهايي از درد
طبق برآورد مؤسسه ملي سلامت و ايمني شغلي، سالانه 23000کارگر به سندرم گير افتادن عصب مچ دست مبتلا مي شوند(2). اين بيماري بر برخي از افراد به ويژه کارگران مسئول شقه کردن گوشت، صندوقداران، اپراتورها، کارگران خط توليد در کارخانه ها، راننده هاي کاميون و افرادي که با چکش هاي پنوماتيک کار مي کنند و خلاصه اشخاصي که ضمن کار مجبور به استفاده از دست هاي خود هستند، اثرات بيشتري به جاي مي گذارد. کساني که در خانه کار مي کنند نيز در معرض خطر مي باشند. اين سندرم افراد خانه داري را که مدت زيادي با دست مشغول چلاندن لباس هاي خيس، جارو کردن با جاروي دستي، ريز کردن و خرد کردن با چاقو يا حتي جدا کردن نخود از پوست آن هستند، مورد هجوم قرار مي دهد. حتي کساني که در تعطيلات آخر هفته ي خود اقدام به انجام تعميرات و رسيدگي به خانه مي کنند، ممکن است موجب آسيب رساندن به خود شوند. به عنوان مثال براي ظاهر شدن بيماري استفاده ي بيش از حد از دستگاه منگنه در تعطيلات پايان هفته کافي است. حتي اگر شغلتان ايجاب مي کند از دست ها استفاده کنيد باز هم مي توانيد از بروز مشکل جلوگيري نماييد و به خاطر خوب برآمدن از عهده ي کار به پشت خود بزنيد و به خودآفرين بگوييد. دکتر «جان سبرايت» توضيح مي دهد که سندرم وقتي ايجاد مي شود که عصب مديان در اثر خم و راست شدن مچ تحت فشار دايمي قرار گيرد. اگر مچ دايماً خم و راست شود فشار وارده بر آن افزايش مي يابد. به منظور جلوگيري از بروز اين حالت دست ها و مچ ها تا حد امکان راست و مستقيم نگه داريد. در ابتدا ممکن است خم نکردن مچ مثلاً حين تايپ کردن يا رانندگي غيرعادي به نظر برسد. اما مرورزمان و تمرين مي تواند به از بين رفتن اين احساس کمک کنند.

پي نوشت :

1. Median Nerve.
2. آمار مربوط به کشور ايالات متحده آمريکاست. «ويراستار پزشکي»