نويسنده: دکتر رزيتا داوري آشتياني
آيا كودكاني كه به بيش فعالي دچارند متوجه تفاوت هاي خود با ديگران هستند؟
معمولاً كودكان در سنين پايين، بينش كافي به اعمال خود و نتايج اثرات آن از روي خود و ديگران ندارند. به همين دليل براي تشخيص اين اختلال، مصاحبه با خود كودك به تنهايي كافي نيست. زيرا خود آنان، به مشكلات شان آگاهي ندارند و ضروري است كه از والدين، اولياي مدرسه و مهدكودك اطلاعات لازم را دريافت كنند. ولي با افزايش سن، فرد به تدريج نسبت به علائم بيماري بينش پيدا مي كند و متوجه علت مشكلات بزرگ و كوچك در زندگي روزمره ي خود مي گردد.معمولاً اين كودكان وقتي بزرگتر مي شوند، به ويژه در سنين مدرسه، متوجه طرد شدن از گروه همسالان، عدم دريافت نمرات مناسب تحصيلي، كاهش اعتماد به نفس و احتمالاً علائم افسردگي خود مي شوند؛ ولي هنوز نمي دانند كه علت پرتحركي، تكانشگري و عدم توجه و تمركز در خود آن ها است. كودكان بيش فعال وقتي به دوران نوجواني مي رسند، از اين كه نمي توانند توجه خود را روي درس ها متمركز كنند، ناراحت هستند، از اين وضعيت خود شكايت مي كنند و تمايل دارند كه براي رفع اين مشكل اقدام كنند.
چگونه بايد مراقبت بود كودك بيش فعال، برچسب منفي رفتاري نگيرد؟
تشخيص به موقع اختلال، مهم ترين نقش را در پيشگيري از اين موضوع دارد. اگر بيماريِ كودك به موقع تشخيص داده شود و درمان گردد، مي تواند در مدرسه از نظر رفتاري و تحصيلي تقريباً مشابه ديگر دانش آموزان عمل كند تا معلمان و همكلاسي هايش او را سرزنش يا طرد نكنند. عامل ديگر آگاه كردن اولياي مدرسه از اين اختلال و خصوصيات كودكان متبلا به آن است. زيرا متأسفانه بعضي از اولياي مدرسه به دليل عدم آگاهي لازم، رفتارهاي كودك را به لجبازي، بي ادبي و عدم تربيت صحيح او نسبت مي دهند و گاهي از اقدام به درمان كودك ممانعت مي كنند و حتي گاهي والدين كودكي را كه تحت درمان است از ادامه ي درمان برحذر مي دارند.اطلاع رساني در مورد اين اختلال به والدين و اولياي مدرسه، از بسياري از نگرش هاي منفي جلوگيري مي كند. زيرا جامعه در بسياري از اوقات والدينِ اين كودكان را در ايجاد اين علائم مقصر مي دانند. درحالي كه با شناخت كافي، همه متوجه مي شوند كودك بر رفتارهاي خود تسلط ندارد و اين علائم عمدي ايجاد نمي شوند. از طرفي مي توان به والديني كه فرزندان مشكوك به اين بيماري را دارند آگاهي داد و آن ها را راهنمايي كرد تا زودتر به مراجع درماني مراجعه كنند.
رفتار خواهر يا برادر كودك بيش فعال چه تأثيري روي او دارد؟
در واقع تأثير رفتار كودكان بيش فعال با كودكان ديگر دوطرفه است. زيرا اين كودكان به دليل اين كه تابع هيچ نظم و قانوني نيستند، در بازي ها نوبت را رعايت نمي كنند، مي خواهند هميشه نقش رهبر را داشته باشند، بدون اجازه به وسايل خواهر و برادرانشان دست مي زنند و اتاق را به هم مي ريزند، نمي توانند روابط مناسبي با خواهر و برادرانشان داشته باشند. به دنبال مشكلات، دائماً از جانب والدين مورد تنبيه و سرزنش قرار گرفته و از طرف خواهر و برادران شان نيز طرد مي شوند. همين طرد شدن و مورد سرزنش قرار گرفتن باعث كاهش اعتماد به نفس و از طرفي تشديد پرخاشگري در آنان مي گردد.وقتي يكي از فرزندان به اختلال بيش فعالي - كم توجهي دچار باشند، به علت مشكلاتي كه با خواهر و برادرهايش پيدا مي كنند، اختلالاتي در روابط خانوادگي به وجود مي آيد كه تأثيرات نامطلوبي روي ساير افراد مي گذارد؛ اما اگر والدين به موقع اين اختلال را تشخيص دهند و براي درمان آن اقدام كنند، مي توانند از اين مشكلات جلوگيري كنند. از طرف ديگر درمان مناسب باعث عملكرد بهتر كودك در روابط بين فردي شده و تعاملات مثبت بين خواهر و برادران را افزايش مي دهد.
منبع مقاله :
داوري آشتياني، رزيتا؛ (1391)، اختلال کمبود توجه - بيش فعالي (مروري بر علائم و درمان هاي موجود)، تهران: نشر قطره، چاپ سوم
/ج
