ورود سپاهيان روس به تبريز پس از قيام مردم در جريان مشروطه (1288 ش)
ورود سپاهيان روس به تبريز پس از قيام مردم در جريان مشروطه (1288 ش)
پس از واقعه به توپ بستن مجلس شوراي ملي با حمايت و هدايت روسها و كشته و متواري شدن نمايندگان مجلس و جمعي از خطبا و روزنامهنگاران، محمدعلي شاه با اين خيال خام كه پايههاي دولت استبدادي او تثبيت شده، با تلگراف به شهرهاي مختلف و اعلام خبر پيروزي، همگان را به پيروي از حكومت دعوت كرد. ليكن با وجود فضاي رعب و ترس فراگير در كشور، شهر تبريز مردانه ايستاد. مردم تبريز كه به خوبي با خوي متكبرانه محمدعلي شاه در دوران وليعهدي و اقامت وي در تبريز آشنا بودند، به مقابله برخاسته و ميان نيروهاي مستبد دولتي و آزايخواهان، درگيري پديد آمد و آزاديخواهان شهر را به تصرف خود درآورده و عينالدوله، حاكم شهر را به عقب راندند. در اين حال نيروهاي دولتي، تبريز را به محاصره درآوردند و مانع رسيدن آذوقه به شهر شدند. قحطي شديدي شهر را فرا گرفت به طوري كه مردم شهر براي نجات از مرگ، از برگ درختان و علفهاي بيابان استفاده ميكردند و بسياري نيز بر اثر شدت گرسنگي جان دادند. با همه اينها، مقاومت مردم و مجاهدان آذربايجان به رهبري ستارخان و باقرخان، ماهها ادامه يافت تا اينكه قرار بر اين شد تا نمايندگان دولتهاي روسيه و انگلستان، به ظاهر براي حفظ جان اتباع خود در تبريز وارد اين شهر شوند. از اين رو سپاهيان روس در نهم ارديبهشت 1288 ش وارد اين شهر شده و تا هنگام انقلاب كبير روسيه تا هشت سال بعد در تبريز باقي ماندند. البته نبايد از ذهن دور داشت كه صدور فرمان مشروطيت با كوشش و از خودگذشتگي مردم و علماي تهران صورت گرفت، ولي تثبيت آن مرهون فداكاري و قيام دليرانه مردم تبريز و برجستهترين رهبران آن، ستارخان و باقرخان بود.