روز شهدا (يادواره شهداي به خون خفته هفدهم شهريور 1357 در تهران)

دولت جمشيد آموزگار كه از نخستين روز هاي زمامداري ، سياست تحميق مردم را بكار گرفته بود نتوانست در برابر امواج گسترده انقلاب اسلامي پايداري كند . در اين دوره در سال 1357 ه ش هر روز بر دامنه اعتراضات مردمي افزوده مي شد و چنين شد كه پس از يكسال جمشيد آموزگار در چهارم شهريور سال 1357 ه ش مجبور به استعفا شد و محمد رضا شاه ، جعفر شريف امامي را مامور تشكيل كابينه كرد . شريف امامي ، اما برنامه دولت خود را آشتي ملي نام نهاد و به نشانه همراهي با مردم تعدادي از مراكز فساد را در كشور بست و تصميم گرفت كه به روحانيان احترام بگذارد . اما اينگونه عوام فريبي ها در تحميق مردم موثر نيفتاد و در سيزدهم شهريور همان سال راهپيمايي بزرگي پس از نماز عيد سعيد فطر در تهران بر گزار شد و همين راهپيمايي مقددمه اي شد بر قيام هفدهم شهريور . به منظور احترام نهادن به خون كشته شدگان روز هاي پيشين ، روز شانزدهم از سوي قاطبه مردم تعطيل عمومي اعلام شد و مردم تهران در چنين روزي راهپيمايي عظيمي بر گزار كردند . ماموران رژيم از شب قبل هفدهم شهريور، در ميادين مهم شهر مستقر شده بودند و با هرگونه حركت مقابله مي كردند . در نخستين ساعات روز هفدهم شهريور ارتشبد اويسي از راديو تهران اعلام حكومت نظامي كرد و بر اساس آن اجتماع بيش از دو نفر در تهران ممنوع شد . مردم تهران اما بدون توجه به اين اخطارها سيل آسا به خيابانها روي آوردند و در ميدان ژاله (شهداي فعلي ) اجتماع كردند . ماموران مسلح چندين بار به مردم اخطار كردند و آنگاه ناجوانمردانه مردم بي سلاح را هدف رگبار مسلح خود قرار دادند . رژيم در حال اضمحلال تعداد كل شهداي هفده شهريور را 58 نفر اعلام كرد اما شمار دقيق قربانيان آن روز هيچگاه مشخص نشد . به گفته بر خي از شاهدان رقم شهداي اين روز بالغ بر چهار هزار نفر مي شد .امام خميني ره در هجدهم شهريور همان سال با صدور بيانيه اي ضمن محكوم كردن كشتار وحشيانه مردم ، دولت شريف امامي را دولتي غير قانوني و تحميلي خواند ند . به مناسبت همين واقعه عظيم ، چنين روزي در تاريخ ايران زمين به عنوان روز جمعه سياه نام گرفت

تاریخ رویداد : 17 شهریور