مرگ "هنري راولين سون" محقق و خاورشناس انگليسي (1895م)

هنري كروزْويك راوْلين‏سون خاورشناس معروف انگليسي در 11 فوريه 1810م در نزديكي آكسفورد انگلستان به دنيا آمد. وي پس از طي تحصيلات متوسطه، وارد ارتش شد و از طريق شركت هند شرقي عازم هندوستان گرديد. راولين سون درجريان اين سفر به فراگيري زبان و ادبيات فارسي تشويق شد و اين زبان را آموخت. آشنايى و تسلط او به زبان فارسي باعث شد تا به همراهي جمعي از افسران انگليسي جهت آموزش نظامي به ايران اعزام شوند. از آنجايى كه راولين سون فارسي را به رواني حرف مي‏زد مورد توجه شاه ايران و مقامات دربار قرارگرفت. وي پس از چندي به كرمانشاه عزيمت كرد و به تحقيق و بررسي درباره سنگ نوشته‏هاي آثار باستاني كرمانشاه مشغول شد. از اين رو تا زماني كه در ايران بود از كتيبه‏هاي تخت جمشيد، كتيبه‏هاي ميخي طاق بستان و كوه بيستون رونوشت برداشت و سال‏ها بر روي آنها مطالعه نمود تا توانست به كشف آنها نائل آيد. خواندن كتيبه‏هاي بيستون مانند كليدي بود كه درهاي بسته تاريخ قديم را باز كرد. هم‏چنين نبوغ راولين سون در پيدا كردن اين كليد و ترجمه سنگ نوشته‏هاي ميخي، از كاميابي‏هايى است كه نصيب وي شد. او اين متون را ترجمه كرد و ترجمه‏اي از آن را به زبان فارسي به محمدشاه قاجار اهدا نمود. توفيق او در اين امر باعث شد تا كمپاني هند شرقي به او مدال طلا دهد و به عنوان نماينده پارلمان انگلستان انتخاب گردد. راولين‏سون چندي پس از آن به عنوان وزيرمختار به ايران آمد اما كار اصلي او همچنان تحقيق در تاريخ ايران و متون ميخي بود. هرچند در اين ميان به عنوان وزيرمختار بريتانيا، سياست‏هاي استعماري انگلستان را در منطقه دنبال مي‏كرد و در جستجوي مطامع استعمار پير هم بود. در كنار آن، موفقيت‏هاي علمي راولين سون موجبات عضويت وي در انجمن‏هاي علمي متعددي را فراهم آورد و القاب و عناوين زيادي را دريافت كرد. از راولين سون آثاري بر جاي مانده كه كتب كتيبه ميخي فارسي در بيستون، مطالعات درباره كتبيه‏هاي ميخي آسياي غربي و يادداشت‏هايي درباره قديمي‏ترين ادوار تاريخي بابل و مقالات متعدد ديگر از آن جمله‏اند. هنري كروزويك راولين سون سرانجام در پنجم مارس 1895م در 85 سالگي درگذشت.

تاریخ رویداد : 5 مارس