حمله نيروهای شوروی و انگليس به ايران در جريان جنگ جهاني دوم (1941م)

پس از امضاي قرارداد دوستي و اتحاد بين انگليس و شوروي در 13 ژوئيه 1941م و به دنبال ارسال تجهيزات نظامي امريكا براي شوروي، جهت مقابله با تهاجم نيروهاي آلمان نازي، اين وسايل و تجهيزات در ابتدا از طريق يكي از بنادر اروپايى به شوروي ارسال مي‏شد، اما در روز 25 اوت 1941م، نيروهاي شوروي و انگليس به بهانه انجام فعاليت‏هاي جاسوسي آلماني‏ها در ايران و تهديد امنيت اين دو كشور از ناحيه ايران، خاك ايران را از شمال و جنوب مورد هجوم خود قرار دادند. انگليس و شوروي كه از اوايل تابستان 1941م براي اشغال ايران با هم تباني كرده بودند نخست به يك رشته تبليغات راديويى درباره فعاليت جاسوسي آلماني‏ها در ايران دست زدند و سپس طي يادداشت مشتركي از ايران خواستند كه كليه اتباع آلماني را از ايران اخراج كند. دولت ايران اولتيماتوم شوروي و انگليس درباره اخراج اتباع آلماني از ايران، را مغاير استقلال خود تلقي كرده و از قبول آن خودداري نمود. اما شوروي و انگلستان كه هم‏زمان با ارسال اين يادداشت، به تدارك عمليات نظامي عليه ايران پرداخته بودند، پاسخ ايران را قانع كننده ندانستند و سحرگاه روز 25 اوت 1941م (3 شهريور 1320ش) از شمال و جنوب به ايران حمله‏ور شدند. از اين زمان، قسمت عمده اسلحه و مهمات مورد نياز شوروي از اين طريق به آن كشور ارسال مي‏گرديد تا در برابر يورش آلمان مقاومت كند. در واقع، استفاده از جاده‏ها و راه‏آهن ايران براي ارسال اسلحه و تجهيزات نظامي و آذوقه و خوارو بار به شوروي، يكي از دلايل عمده اشغال ايران از طرف نيروهاي شوروي و انگليس بود. اين نيروهاي متجاوز، با تحميل شرايط سنگين خود به ايران، فقر و قحطي را براي ملت ايران به ارمغان آوردند و حضور نظامي خود را بيش از چهار سال در ايران ادامه دادند.

تاریخ رویداد : 25 آگوست