بركناري "نيكيتا خروشچف" رهبر اتحاد جماهير شوروي سابق از قدرت (1964م)

پس از مرگ ژوزف استالين ديكتاتور شوروي سابق در سال 1953م، نيكيتا خروشچُف به مقام دبير كلي حزب كمونيست و رهبري شوروي انتخاب شد. شهرت خروشچف در تاريخ اتحاد جماهير شوروي سابق، بيشتر به سبب افشاگري‏هاي مهمي بود كه وي پس از مرگ استالين عليه او در اين كشور كرد و پرده از جنايات بي‏رحمانه دوران استالين برداشت. خروشچف در ادامه اين سياست كه به استالين زدايى معروف شده بود، بسياري از اردوگاه‏هاي كار اجباري را تعطيل كرد و صدها هزار زنداني دوران استالين را گروه گروه آزاد ساخت. وي بودجه ارتش را نيز به نحوي بي‏سابقه كاهش داد و تا حدودي به تامين رفاه و آسايش سياسي و اجتماعي مردم پرداخت. اختلاف با سران متفقين درباره آلمان و ايجاد ديوار برلين، سقوط هواپيماي جاسوسي امريكا در شوروي و تيرگي روابط دو طرف، بحران بين شوروي و چين و نيز بحران خطرناك موشكي امريكا و شوروي بر سر كوبا از حوادث و رويدادهاي مهم زمان حكومت خروشچف بود. اما بزرگ‏ترين مشكل شوروي در اين سال‏ها، شكست برنامه‏هاي توسعه كشاورزي خروشچف بود كه در كنار مسائل خارجي، باعث تضعيف موقعيت داخلي و بين‏المللي وي گرديد. اين مسائل باعث شد تا از اواسط سال 1964م توطئه‏اي عليه خروشچف در كميته مركزي حزب كمونيست شوروي شكل گيرد و هيأت رئيسه كميته مركزي حزب به اتفاق آراء به بركناري او از مقام دبير اولي حزب و نخست‏وزيري شوروي راي دهد. خروشچف در نهايت در روز پانزدهم اكتبر 1964م با يك توطئه قبلي، از طرف همكاران خود در دفتر سياسي حزب كمونيست از كار بركنار شد. علت بركناري خروشچف ظاهراً ناكامي‏هاي او در سياست خارجي، به ويژه تجديد اختلاف با چين بود، ولي دليل واقعي كنار گذاشتن او اين بود كه خروشچف به افكار و نظريات همكارانش اعتنا نمي‏كرد و آنها را در برابر عمل انجام شده قرار مي‏داد. پس از خروشچف، لئونيد برژِنِفْ كه طراح اصلي توطئه بركناري خروشچف بود، به دبير اولي حزب انتخاب شد و پس از چندي زمام كليه امور كشور را به دست گرفت.

تاریخ رویداد : 15 اكتبر