تولد "واسيلي بارْتولْدْ" مستشرق معروف روسي (1869م)
واسيلي ولاديمير وويچ بارْتولْدْ معروف به ويلْهِلْمْ بارتولْدْ از مستشرقان معروف روسي در3 نوامبر1869م در سن پترزبورگ روسيه به دنيا آمد. وي تحصيلات خود را در دانشكده زبانهاي شرقي دانشگاه زادگاهش به پايان برد و به زبانهاي فارسي، عربي و تركي تسلط يافت. بارتولْدْ از 27 سالگي به سمت استاديار اين دانشگاه به تدريس تاريخ ملل مشرق پرداخت و در كنار آن از تحقيق و تحصيل نيز باز نايستاد. او طي اين سالها، مكرراً براي سياحت و مطالعه و تحقيق علمي به تركستان عزيمت كرد و نتايج مطالعات و اكتشافات خود را به صورت كتابي با عنوان تركستان در موقع حمله مغول منتشر ساخت. اين اثر مهم كه براي نخستين بار، در آنْ تمام منابع فارسي و عربي كه با تاريخ روسيه و تركستان ارتباط داشته، مورد آزمايش قرار گرفته بود، به عنوان شاهكار بارتولد شناخته شد و بر اثر همين كتاب پرمغز، بارتولد مورخ رسمي جمهوريهاي قرقيزستان و تركستان گرديد. همچنين در نتيجه انتشار اين كتاب، نشان درجه اول علمي دانشگاههاي روسيه به بارتولد داده شد و به درجه دكتري در تاريخ ملل شرق نائل گرديد. وي پس از آن در مؤسسات مهم علمي متعدد، عضويت يافت و شخصيتي بينالمللي به دست آورد. بارتولد به مكتب قديم شرق شناسان روسي تعلق دارد و از منظر دانشمندان و خاورشناسان جديد آن كشور به تاريخ نمينگريست بلكه همواره در تجزيه و تحليل تاريخ به مسائل اجتماعي و اقتصادي و وضع مردم توجه داشت. بارتولد در سال 1912م مجله جهان اسلام را تأسيس كرد و در آن مقالههاي انتقادي مينوشت. انتقادات او گرچه گاه گاهي شديد بود، ولي در آنها جانب عدل و انصاف را رها نميكرد. آنچه بارتولد در موضوع تاريخ آسياي ميانه نوشته، واجد اهميت فوقالعاده ميباشد، زيرا او نخستين كسي است كه در تدوين تاريخ اقوام سرزمينهاي مزبور از مآخذ و متون اصيل استفاده كرده است. اين خاورشناس بزرگ، بر اثر تبحر و آشنايى عميق با زبانهاي شرقي و استعداد عجيبي كه در تجزيه و تحليل متون و طرح مسائل جديد تاريخي داشته، تعداد چهارصد كتاب و رساله و مقاله در تاريخ و جغرافيا و فرهنگ و تمدن و مذاهب ملل مشرقِ نزديك و ميانه تاليف كرده كه بيش از 20 اثر آن درباره اسلام و ايران است. تاليفات وي در اسلامشناسي مبتني بر اسناد و مدارك معتبر ميباشد و براي نگارش آنها، تمام كتابهايي را كه حاوي تاريخ اسلام بوده، بررسي كرده است. اين خاورشناس شهير روسي سرانجام در نوزدهم اوت 1930م در 61 سالگي درگذشت و در زادگاهش به خاك سپرده شد.
