رحلت "عمر صوفي رازي" منجم و رياضيدان (376 ق)
ابوالحسين عبد الرحمن بن عمر صوفي رازي (396ـ 291ه.ق) مقدمات علوم را در ري آموخت. در سال 337ه.ق در اصفهان به خدمت ابن عميد (ابوالفضل محمدبن حسين ) وزير معروف آل بويه به سر مي برد. در سال349در دربار عضد الدوله ديلمي در اصفهان مي زيست و درسال 359ه.ق شيراز به رصد پرداخت. وي منجم دربار عضدالدوله ديلمي بود و كتاب نفيس صورالكوكب رابه وي تقديم نمود. وي دراين كتاب براساس مشاهده و رصد به تعيين موقعيت ستارگان درآسمان و صورتهاي فلكي ناشي از آن پرداخته است.
والدين و انساب : ابوالحسين عبد الرحمن بن عمر صوفي رازي ، دراصل از شهر فسا استان فارس بود. اما در 291ه.ق درري چشم به جهان گشود.
اوضاع اجتماعي و شرايط زندگي : ابوالحسين عبد الرحمن بن عمر صوفي رازي در چهاردهم محرم سال 291ه.ق در شهر ري و در خانواده عمر صوفي كه اهل فساي فاس بود متولد شد . در تاريخ مذكور، آل زيار بر مناطق مركزي ايران سلطه داشتند و اندكي پس از آن برادران آل بويه چنان حكومت گرفتند كه تمامي قلمرو آل زيار را از چنگ آنان خارج ساخته، و شهر مهمي چون ري به زير سيطره حسن ركي الدوله ديلمي رفت.
تحصيلات رسمي و حرفه اي : ابوالحسين عبد الرحمن بن عمر صوفي رازي انواع علوم زمانه به ويژه نجوم و رياضيات را درزادگاه خود ري فرا گرفت. و در اصفهان و شيراز در دربارهاي ابن عميد وزير و عضد الدوله ديلمي به تحقيق و رصد پرداخت.
فعاليتهاي ضمن تحصيل : مطالعه و رصد نيز ممارست درترسيم اشكال هندسي گوناگون به ويژه شكلهاي متساوي الاضلاع از امور مورد علاقه ابوالحسين عبد الرحمن بن عمر صوفي رازي بوده است.
وقايع ميانسالي : ابوالحسين عبد الرحمن بن عمر صوفي رازي در سال 337ه.ق به خدمت ابن عميد (ابوالفضل محمد بن حسين ) وزير معروف آل بويه درآمد. در سال 349ه.ق در دربار عضد الدوله ديلمي(آل بويه) در اصفهان رفت و علاوه بر آن در سال 359ه.ق در شيراز به رصد ستارگان پرداخت و تمام فعاليتهاي با خود با تاليف كتابي عنوان صورالكوكب به عضد الدوله تقديم كرد.
زمان و علت فوت : ابوالحسين عبد الرحمن بن عمر صوفي رازي در سيزدهم محرم سال 376ه.ق درري به كهولت سن درگذشت.
مشاغل و سمتهاي مورد تصدي : ابوالحسين عبد الرحمن بن عمر صوفي رازي در 337ه.ق در اصفهان در دربار ابوالفضل محمد بن حسين (ابن العميد) وزير معروف آل بويه، در 349ه.ق اصفهان و از 359ه.ق در شيراز به عنوان منجم دربار معلم نجوم درخدمت امير عضدالدوله ديلمي بوده است.
فعاليتهاي آموزشي : ابوالحسين عبد الرحمن بن عمر صوفي رازي در دربار عضد الدوله ديلمي در شيراز، به امير عضد الدوله درس صورالكوكب (تصاوير ستارگان را مي آموخت.
ساير فعاليتها و برنامه هاي روزمره : چنانكه از آثار ابوالحسين عبد الرحمن بن عمر صوفي رازي بر مي آيد تحقيق و رصد ستارگان و تدفيق درفواصل و موقعيت ستارگان . ازعلايق و مشغوليتهاي عمده وي بوده است.
شاگردان : اميرعضدالدوله ديلمي مشهورترين شاه آل بويه از جمله شاگردان ابوالحسين عبد الرحمن بن عمر صوفي رازي به شمار مي آيد. او نزد اين استاد خود كه فن صورالكوكب (صورتهاي فلكي ) را آموخت.
همفکران فرد : ابوالوفاي بوزجاني، در زمينه تاليف آثاري پيرامون اشكال هندسي متساوي الاضلاع به وسيله يك فتحه پرگار با دانشمند معاصر خود ابوالحسين عبد الرحمن بن عمر صوفي رازي همفكر بود.
آرا و گرايشهاي خاص : چنانكه ابوريحان بيروني نگاشته است ماخذ ابوالحسين عبد الرحمن بن عمر صوفي رازي در تاليف كتاب صورالكوكب، اندازه گيري و مشاهده بوده است . وي عمر خود را در فن معرفت صورالكوكب (تصاوير نجومي و صور فلكي ) صرف كرده تاآنجاكه به همه زوايا و دقايق آن پي برده است . از اين رو وي در هندسه به اشكال هندسي گوناگون توجهي خاص نمود.
