شهادت شهید محمد رستم دیدگانی (1361ش)
شهید محمدرستم دیدگانی، یکم فروردین‌ماه ۱۳۳۵ش در روستای گاخس از بخش توت‌کابن شهرستان رودبار چشم به جهان هستی گشود. خانواده به‌دلیل ارادت به ساحت مقدس رسول مکرم اسلام (ص) او را «محمد» نامیدند. دومین فرزند خانواده که در دامان پدری متدین و مادری ولایت‌مدار به رشد و بالندگی می‌رسید، در سن هفت سالگی از داشتن آن‌ها محروم و مدتی نزد بستگان به‌سر برد و پس از آن به‌دلیل فقر مالی آن‌ها به یکی از مراکز نگهداری افراد بی‌سرپرست شهرستان رشت سپرده شد. وی تا سال ششم ابتدایی را در رشت به پایان رسانید و در این ایام تنها و بی‌کس است و قوم و خویشانش از او سراغی نمی‌گیرند و او با همه‌کس بیگانه است و او که جز خداوند متعال، یار و نگهداری نداشت جهت تأمین مخارج زندگی و مکانی برای خواب به کارگری پرداخت و تا سال اول متوسطه هم‌زمان با کار و تحصیل از شهر رشت به تهران مهاجرت نمود تا بتواند در محیطی بزرگ‌تر شغل بهتری پیدا نماید که پس از مراجعات مختلف به کارخانجات و شرکت‌ها موفق نگردید به کار مناسب دست پیدا کند و به‌ناچار به کارگری پرداخت. محمد در این ایام به ورزش بوکس می‌پرداخت و از توان بدنی بالایی نیز برخوردار بود. وی در رشته مکانیک موفق به اخذ دیپلم گردید و پس از آن خود را جهت ورود به دانشگاه در رشته انرژی اتمی و مهندسی ارتش آماده نمود که پس از پذیرش و به‌دلیل جو حاکم بر جامعه و خفقان رژیم پهلوی از تحصیل در آن مکان خودداری نمود و در این سال‌ها با افکار دکتر شریعتی و کتاب‌های استاد شهید مرتضی مطهری آشنا گردید و با علاقه خاصی به مطالعه کتاب‌های دینی و مذهبی از جمله نهج‌البلاغه و صحیفه سجادیه پرداخت. شهید بزرگوار در اواخر سال ۱۳۵۶ش همراه و هم‌گام با امت حزب‌الله وارد صحنه مبارزه با رژیم پهلوی گردید و در تظاهرات و راهپیمائی‌ها حضوری مؤثر و پررنگ داشت. در سال‌های حماسه و خون به زادگاهش بازگشت و در انسجام و اتحاد نیروهای مذهبی و مؤمن به کمک دیگر برادران دینی خود پرداخت و با تشکیل گروه‌های اسلامی، مدافعین توحیدی را در محل راه‌اندازی نمود. پس از پیروزی انقلاب اسلامی و به‌جهت به‌وجود آمدن تشکل‌ها و احزاب مختلف ضد انقلابی، محمد با تشکیل انجمن اسلامی و احداث کتابخانه در مسجد محل در معرفی انقلاب اسلامی به جوانان و نوجوانان نقش مهم و مؤثری را ایفا نمود. در این بین، منافقین اسلام در برابر قاطعیت و تلاش‌های وافر او که عرصه را بر آن‌ها تنگ نموده بود به‌پا خاسته و چند باری قصد حمله و به شهادت رساندن وی را داشتند که با عنایات خاص خداوند این امر به وقوع نپیوست. دیدگانی در سال ۱۳۵۸ش و با توجه به علاقه‌ای که به سپاه پاسداران انقلاب اسلامی داشت، لباس سبز پاسداری را بر تن نمود و به‌عنوان عضو شورای فرماندهی سپاه رودبار مشغول به خدمت شد. وی پس از آن به تهران بازگشت و در تاریخ هفتم خردادماه ۱۳۵۸ش به‌عنوان رابط تبلیغاتی حزب جمهوری اسلامی به فعالیت پرداخت. محمد به مدت سه ماه در افغانستان به‌سر برد و با اسم مستعار حمدالله و داوود در درگیری با دشمنان اسلام و کمک به مردم مظلوم افغانستان به دفاع از آن‌ها پرداخت. وی پس از مراجعت به ایران، وارد سپاه پاسداران منطقه ۱۰ تهران شد و با شروع جنگ تحمیلی رژیم بعثی عراق علیه نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران در اولین روزهای جنگ خود را به سنگر‌های حق علیه باطل رساند و به مقابله با دشمنان کوردل انقلاب پرداخت. شهید دیدگانی، انسانی متقی و پرهیزگار بود. عشق به ائمه اطهار (ع) و پای‌بندی به مسائل اسلامی آن‌چنان در وجودش ریشه دوانده بود که جز خدا نمی‌دید و جز خدا نمی‌گفت. وی هم‌چون چراغی پرفروغ در مسیر حق و حقیقت گام برمی‌داشت و فروتنی در چهره‌اش هویدا بود. دیده باصفای شهید از زلال معرفت الهی سرشار بود و در گفتارش صداقت موج می‌زد. وی در پیام پربارش که در وصیت‌نامه‌اش برای همگان به ارمغان گذاشته عنوان می‌کند: «مبادا بر کشته‌ای از پویندگان راه خدا حسرت بکشید و در افسوسش دل بسوزانید و بر مشیت حضرت حق خشم بگیرید که دل دشمنان اسلام را شاد خواهید کرد. محمد در نوشته‌های زیبایی که از خود به یادگار گذاشته در طلب شهادت از خالقش چنین بیان کرده است که بارالها خواهان تکه‌تکه شدن گوشت تنم هستم و می‌خواهم در معراج الهی آن‌گونه در برابرت حضور یابم که ذرات وجودم سوار بر باد‌ها در گستره زمین منتشر گردد...» و سرانجام پیکر پاک و مطهرش در تنگه کورک در منطقه عملیاتی سرپل ذهاب، آن‌گاه که فرماندهی محور را بر عهده داشت در تاریخ دوازدهم اسفندماه سال ۱۳۶۱ هجری شمسی، قبل از اذان ظهر وضوی خون گرفت و با اصابت ترکش خمپاره دشمن نماز سرخش را به مولا امام حسین (ع) اقتدا کرد و در سن بیست و شش سالگی شهد شیرین شهادت را نوشید و هم‌نشین عرشیان الهی گشت. پیکر پاک و مطهر شهید محمدرستم دیدگانی پس از تشییع باشکوه در گلزار شهدای روستای زادگاهش آرام گرفت.
