سلام واحترام خدمت شما مادرگرامی. از اینکه سؤال خود را با سایت راسخون در میان گذاشتید سپاسگزارم. ان شاالله صحبت هایم برایتان مفید واقع شود. بیان کردین" پسر6 ساله ای دارید که وقتی لجبازی می کند، شما او را تنبیه بدنی می کنید": اینکه کودکتان گاهی اوقات لجبازی می کند،  و با گریه و زاری باعث آشفتگی شما می شود را درک می کنم ، ولی متاسفانه شما بزرگوار، بدترین شیوه ی تربیتی را در پیش گرفتید که ما به خاطر پیامدهای جبران ناپذیری که دارد، هیچ وقت این روش را پیشنهاد نمی دهیم. در ابتدا از عواقب تنبیه بدنی خدمتتان عرض می کنم و در ادامه تشویق و تنبیه های درست برای کودکان را پیشنهاد می کنم.
وقتی پدر و مادری بچه ی شان را تنبیه می کنند باید ببینیم چه احساسی پیش می آید؟
- وقتی از دست فرزندمان عصبانی می شویم، او را کتک می زنیم، همان لحظه کودک نسبت به مادر حس انزجار، ترس و اضطراب دارد و این ترس را به موقعیت های دیگر تعمیم دهد یعنی بچه ای که تنبیه می شود، ممکن هست دچار ترس از تاریکی، ترس از تنها خوابیدن در اتاق، ...شود.
- یکی از عواقب دیگر این هست که والدین، اختیارشان را به خاطر هیجاناتشان از دست می دهند. یعنی مادر به قدری عصبانی می شود که ممکن هست کودک را هل دهد و منجر به ضربه ی مغزی شود، یا باشدت به بدن بچه ضربه بزند که کبود شود. بنابراین از اختیار خارج شدن و ضربه ی شدید به کودک وارد کردن، هم یکی از عواقب هست.
- بچه ای که کتک می خورد، به قول معروف بدنش به یک مقدار کتک عادت می کند و باید هر دفعه بر شدت آن اضافه کنید تا مؤثر باشد. پس یکی از عواقبی که تنبیه بدنی دارد، این هست که باید هر دفعه بر شدت آن اضافه شود تا تأثیرگذار باشد.
- تنبیه به کودک می گوید آن لحظه چه کاری را نکند اما در مورد اینکه چه کاری درست است به کودک اطلاعاتی نمی دهد. بخاطر همین بارها آن رفتار را تکرار می کنند و همچنین متوجه نمی شوند که چه رفتاری را باید انجام دهند.
-. بچه ها از والدین رفتارهای خوب و بد را می آموزند. بنابراین وقتی کتک بخورند،  فکر می کنند چون پدر یا مادر کتک می زنند پس کتک زدن خطا نیست و با بچه های فامیل، دوستان دعوا می کنند و تا بزرگسالی این رفتار را ادامه می دهند.
بنابراین وقتی فرزندتان را کتک می زنید در واقع شما یک نسلی را تربیت می کنید که کتک می زنند، چون یاد می گیرند که راه حل مشکلاتشان کتک زدن هست.
- نکته ی بعدی اینکه اعتماد به نفس بچه ها به شدت پایین میاد، با خودش می گوید من انقدر کم ارزش هستم که مادرم من را اینگونه کتک می زند و بچه احساس عجز و نا امیدی می کند. این احساسات باعث می شود که کودک افسرده و پرخاشگر شود
راهکارها و پیشنهاداتی که  می توان جای گزین تنبیه بدنی کرد:
- امروزه مهم ترین امر در تربیت کودک، تقویت رابطه والد- فرزند هست. اگر با فرزندمان رابطه خوبی نداشته باشیم، روش های دیگر جواب گوی نیست. حداقل نیم ساعت زمان با کیفیت برای فرزندمان بگذاریم و هر بازی که دوست داشت با او انجام دهیم.
- بعد از رابطه مطلوب، بحث الگودهی مناسب هست. یعنی خودمان الگوی مناسبی برای بچه ها یمان باشیم و والدین باید توجه داشته باشند در حضور بچه ها، خیلی مسائل را رعایت کنند چرا که بچه ها با آنچه می بینند تربیت می شوند.
برای پی بردن به اهمیت این موضوع ، اگر تربیت بچه را به پختن غذا تشبیه کنیم، مواد اصلی آن رابطه ی مطلوب و الگودهی هست و ادویه ی آخر غذا، تشویق و تنبیه هست.
- هماهنگی پدر و مادر در تربیت کودک بسیار مؤثر هست اگر کودک در مقابل یک رفتار، واکنش های متفاوتی از والدین خود ببیند، دچار سردرگمی می شود و نمی تواند بین رفتار خوب و بد تفاوت بگذارد.
بنابراین، شما و همسرتان باید از قبل، در مورد اینکه فرزندتان مجاز به انجام چه کارهایی است و چه کارهایی را نباید انجام دهد، و همچنین شیوه ی برخوردتان به رفتار بد کودک، همسو باشید (البته روش هایی غیر از تنبیه بدنی).
- درخواست غلط بچه را باید با محبت و با حالت مقتدرانه رد کنیم. اقتدار یعنی رد کردن درخواست غلط کودک بدون آسیب به عزت‌نفس او.
- طبق قوانین تربیتی تشویق باید 5 برابر ایرادگرفتن‌ها یا تنبیه باشد. در این صورت راحت‌تر می‌توانیم با کودک ارتباط برقرار کنیم و به او آموزش دهیم. باید به کودک روش انجام کارها را یاد داد و بعد از او خواست آنها را انجام دهد.
-  گاهی اوقات بدون اینکه رفتار صحیح را به کودک آموزش دهم از او انتظار داریم. لازم است به جای استفاده از امر و نهی پیاپی, تهدید, تنبیه و... با شیوه های غیر مستقیم و خلاقانه رفتار صحیح را به او بیاموزیم. به طور مثال از قصه گویی استفاده کنیم یا در هنگام بازی مطلب را به او آموزش دهیم.
- بهتر است کار خوب را با لذت گره بزنید تا نهادینه شود. تشویق کردن و جایزه دادن و جدول ستاره ها تا هفت سالگی بهترین روش برای آموختن کار خوب است. به مرور کودک شرطی می شود و کار خوب در او نهادینه می شود.
- کودک توجه می خواهد و برایش مهم نیست مثبت باشد یا منفی. چه با کار خوب تشویق شود و توجه مثبت بگیرد. چه با جیغ و داد و فحش توجه منفی بگیرد. پس تا می توانید توجه مثبت داشته باشید که کودک نیازش به توجه برطرف شود.
گاهی لجبازی و بداخلاقی کودک برای جلب توجه است. در این صورت نه عصبانی شوید و نه به او توجه کنید و در عوض وقتی لجبازی نمی کند بیشتر به او توجه کنید.
- تکنیک اعمال پیامد هم بسیار راهگشاست. مثلا با کودک قرارداد می بندیم اگر امروز رفتیم فروشگاه و شما گریه و زاری کردین وقتی آمدیم خانه از کارتون مورد علاقه ات خبری نیست. و اگر بچه زیر قولش زد، چند بار اعمال پیامد را اجرا کنید، کودک متوجه می شود والدین قاطعیت لازم را دارند.
بنابراین لازم هست شما مادرگرامی، آرامش خود را حفظ کنید و بدون داد و فریاد، پیامدی که درنظر داشتید را اجرا کنید.
و در نهایت کودکان تشنه ی محبت اند. یعنی شما والدین می توانید آنقدر به کودکتان مهر بورزید که یک گوشه چشم و خم ابروی شما، از صد تنبیه و کتک و شکنجه برای کودک دردناک تر باشد! و  تنها با دانستن چند نکته کوتاه و البته کمی صبر و حوصله می توان لجبازی ها و منفی کاریهای کودک را به شدت کاهش داد.
به امید روزهای خوش برای شما والد گرامی

بیشتر بخوانید:

جانشین‌های تنبیه بدنی در نظام تربیتی از دیدگاه روانشناسی اسلامی