ناشناس
در صورتی که جای نجاست روی فرش را ندانیم، تکلیف چیست؟
با سلام و عرض ادب، یک بار ۲ یا ۳ قطره آب نجس روی فرش افتاد، ولی دقیق جاش مشخص نبود، ولی میدونستم روی مثلا قسمت راست فرش افتاده و وسط قسمت سمت راست فرش، من برای احتیاط گفتم که روی تمام این قسمت با بطری آب بریزم بدون اینکه فرش را از جاش بلند کنم و... بعدا فهمیدم اشتباه آب ریختم و فرش پاک نشده و فرش خیس بود و من چند بار روی آن رفت و آمد کردم ولی نمیدونستم پامو روی نجاست گذاشتم یا نه چون که نجاست مشخص نبود. در این صورت پام نجس شده؟
مشاور: قربان منتظمی
کاربر محترم: از حسن اعتمادتان به مشاوره راسخون، تشکر میکنیم.
همراه گرامی، پاسخ به سوال شما به صورت تفکیک شده ارایه میشود.
۱. درباره وضعیت فعلی فرش و پاهای شما (از دیدگاه شرعی)
شما میدانید که ۲ یا ۳ قطره آب نجس روی فرش افتاده، اما مکان دقیق آن را نمیدانید، و یقین ندارید که آبی که بعداً ریختید، به همان نقطهٔ نجس رسیده یا خیر. همچنین یقین ندارید که پاهای شما (حتی اگر خیس بودهاند) با همان نقطهٔ نجس تماس پیدا کردهاند.
در این شرایط، حکم شرعی چنین است:
فرش از نظر ظاهر، پاک محسوب میشود.
پاهای شما — چه خشک، چه خیس — نجس نشدهاند.
چرا؟
چون در فقه، تا زمانی که یقین به نجاست نداشته باشیم، چیز پاک است. شک یا گمان کافی نیست تا چیزی را نجس بدانیم. همچنین، تماس پا (حتی با رطوبت) با چیزی که در آن "شک نجاست" وجود دارد، باعث نجاست نمیشود، مگر اینکه بدانید قطعاً با نجاست تماس پیدا کردهاید.
۲. اگر قطعاً میدانستید آب را روی همان نقطهٔ نجس ریختهاید...
در آن صورت، فرش در آن محل نجس میماند (مگر اینکه طبق شرایط تطهیر، آن را پاک کرده باشید).
و اگر پای شما — بهویژه اگر خیس بود — با آن نقطه تماس پیدا کرده بود، پای شما نجس میشد و برای نماز باید تطهیر میشد. اما این شرایط برای شما محقق نشده، چون یقینی وجود ندارد. پس این فرض فقط برای روشنتر شدن قاعدهٔ فقهی آورده شد، نه اینکه در مورد شما صدق کند.
۳. اگر میخواهید "یقین به پاکی" داشته باشید (مثلاً برای آرامش خاطر یا نماز)
چون میدانید یک نقطهٔ نجس در فرش وجود داشته، اما مکان دقیقش مشخص نیست، پس برای احراز طهارت فرش (یعنی برای اینکه بتوانید بگویید "فرش پاک است")، باید تمام قسمتی از فرش که احتمال میرود نجاست در آن باشد، را تطهیر کنید. (مثلاً همان "قسمت راست" یا – برای اطمینان کامل – کل فرش)
دقت کنید: این کار وظیفهٔ شرعی نیست، بلکه فقط در صورتی لازم است که بخواهید فرش را شرعاً "پاک" بدانید (مثلاً برای سجده یا گذاشتن چیزهای مقدس روی آن).
۴. هشدار مهم درباره وسواس
شما گفتهاید: «چون نجاست مشخص نبود… چند بار روی آن رفتوآمد کردم… ولی نمیدانم پام روی نجاست گذاشتم یا نه». این نوع تردید و بررسی مکرر، نشانهٔ وسواس است.
از نظر شرعی:
* شک و تردید در نجاست، هیچ اثری ندارد.
* وظیفهای بر شما نیست تا جای نجاست را پیدا کنید.
* تفحّص و جستجوی بیش از حد — بهویژه اگر باعث وسواس شود — اشکال دارد.
پس:
* به این شکها اعتنا نکنید.
* پا را پاک بدانید.
* فرش را پاک بدانید، مگر اینکه برای خودتان تصمیم بگیرید آن را بشویید تا آرامش پیدا کنید.
۵- جمعبندی نهایی
1- تا زمانی که یقین به نجاست ندارید، همه چیز پاک است.
2- پاهای شما — خشک یا خیس — پاک هستند.
3- اگر میخواهید یقین به پاکی فرش داشته باشید، بهتر است قسمتی که نجاست در آن احتمال میرود را بشویید (ترجیحاً کل آن ناحیه یا کل فرش).
4- اما اگر نمیشویید، از نظر شرع همچنان پاک است و پا گذاشتن روی آن اشکالی ندارد.
5- لطفاً به شکهای وسواسی اهمیت ندهید. این کار، شما را از راه درست دور میکند.